www.TheSeaNation.gr

Η 28η Οκτωβρίου δεν είναι απλώς μια ημερομηνία χαραγμένη στη συλλογική μνήμη του Έθνους. Είναι μια ημέρα που ξυπνά κύματα περηφάνειας — όχι μόνο για τις νίκες στην ξηρά, αλλά και για εκείνες που δόθηκαν με πείσμα στη θάλασσα.
Το ηρωικό «Όχι» του 1940 δεν ειπώθηκε μόνο στα βουνά της Πίνδου. Αντήχησε και στα πελάγη, μέσα από τα καράβια και τις ψυχές των Ελλήνων ναυτικών που έγραψαν τη δική τους, συχνά αφανή, σελίδα δόξας.

Όταν η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με την Ιταλική επίθεση, διέθετε ήδη έναν εμπορικό στόλο με διεθνή ακτινοβολία. Πλοία ελληνικής σημαίας ταξίδευαν σε όλους τους ωκεανούς, μεταφέροντας αγαθά και εφόδια στις αγορές του κόσμου. Με την είσοδο της χώρας στον πόλεμο, ο εμπορικός στόλος μετατράπηκε σε σιωπηλό πολεμιστή των θαλασσών.

Χιλιάδες Έλληνες ναυτικοί –πραγματικοί θαλασσινοί ήρωες χωρίς παράτες– συνέχισαν να υπηρετούν στα πλοία τους υπό συμμαχική διοίκηση, μεταφέροντας καύσιμα, τρόφιμα και πολεμοφόδια μέσα σε ύπουλες θάλασσες, γεμάτες υποβρύχια και ναρκοπέδια. Πολλά ελληνικά πλοία βυθίστηκαν∙ όμως, ποτέ δεν έπαψαν να σηκώνουν περήφανα τη γαλανόλευκη.

Αυτοί οι άνδρες της θάλασσας έγιναν ο αόρατος στόλος ελευθερίας που κράτησε ζωντανή τη φλόγα του Έθνους, αλλά και συνέβαλε καθοριστικά στον ανεφοδιασμό των Συμμάχων. Χωρίς εκείνη τη ροή αγαθών και ενέργειας, πολλές ναυμαχίες ίσως να είχαν διαφορετική κατάληξη.

Παρά την Κατοχή, το Πολεμικό Ναυτικό δεν υποτάχθηκε. Όσοι μπόρεσαν, απέπλευσαν για τη Μέση Ανατολή, και εκεί, κάτω από τη συμμαχική σημαία, η ελληνική ναυτοσύνη συνέχισε να μάχεται. Αντιτορπιλικά, υποβρύχια και τορπιλάκατοι έγραψαν θαλάσσιες σελίδες δόξας.

Το υποβρύχιο Παπανικολής έγινε θρύλος για τους τορπιλισμούς του στα νερά του Αιγαίου. Και το αντιτορπιλικό Αδρίας, παρά το ότι υπέστη καταστροφικές ζημιές, αρνήθηκε να βυθιστεί. Με την πλώρη του σχεδόν κατεστραμμένη, έπλευσε μέχρι την Αλεξάνδρεια, κρατώντας την ελληνική σημαία ψηλά.
Ήταν μια συμβολική πράξη που ενσάρκωνε την ίδια την ψυχή του Έλληνα ναυτικού – να μην εγκαταλείπει ποτέ τη θάλασσα, όποιες κι αν είναι οι φουρτούνες.

Η ναυτοσύνη των Ελλήνων δεν τελείωσε με τη λήξη του πολέμου. Αντίθετα, εκεί μπήκαν τα θεμέλια της σύγχρονης ελληνικής ναυτιλίας – της μεγαλύτερης στον κόσμο.
Οι πλοιοκτήτες που ξεκίνησαν με Liberty ships και μικρά εμπορικά, μετά το 1945, συνέχισαν το έργο των ναυτικών του ’40: να κρατούν την Ελλάδα θαλασσοκράτειρα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ίδια επιμονή, η διορατικότητα, η προσαρμοστικότητα στις αλλαγές των καιρών – όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτήριζαν τον Έλληνα θαλασσινό στα χρόνια του πολέμου – εξακολουθούν να αποτελούν το DNA της σημερινής ναυτιλιακής μας βιομηχανίας.

Σήμερα, η Ελλάδα διαχειρίζεται περίπου το 20% του παγκόσμιου στόλου και σχεδόν το 60% του ευρωπαϊκού.
Πίσω από αυτούς τους αριθμούς δεν κρύβεται μόνο επιχειρηματική επιτυχία, αλλά μια αδιάκοπη παράδοση ναυτοσύνης και τιμής που ξεκινά από τα καράβια της Επανάστασης, περνά από τα καΐκια του ’40 και φτάνει στα υπερσύγχρονα LNG carriers και VLCCs του 21ου αιώνα.

Η 28η Οκτωβρίου μας θυμίζει ότι η ναυτιλία δεν είναι απλώς μια βιομηχανία. Είναι στάση ζωής.
Όπως τότε, έτσι και σήμερα, ο Έλληνας της θάλασσας μαθαίνει να διαβάζει τους ανέμους, να προσαρμόζεται στα κύματα, να χαράζει πορεία όταν όλοι οι άλλοι διστάζουν.

Στη ναυτιλία –όπως και στην ελευθερία– τίποτα δεν χαρίζεται. Όλα κερδίζονται με αποφασιστικότητα, διορατικότητα και ψυχή.
Κάθε «Όχι» στις εύκολες λύσεις και κάθε «Ναι» στην ευθύνη και στη συνέπεια, είναι μια πράξη ναυτικής ηγεσίας.

Η σημερινή ναυτιλιακή εποχή αντιμετωπίζει τα δικά της κύματα: την ενεργειακή μετάβαση, την πράσινη τεχνολογία, τις γεωπολιτικές εντάσεις, τη μεταβλητότητα των αγορών.
Όμως, η απάντηση παραμένει η ίδια που έδωσε η Ελλάδα το 1940: όχι στον φόβο, ναι στην πρόοδο.

Η ελληνική ναυτιλία έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι μπορεί να προσαρμόζεται, να καινοτομεί και να πρωτοπορεί. Από το υποβρύχιο “Κατσώνης” , μέχρι  τον Αριστοτέλη Ωνάση  — ο κοινός παρονομαστής είναι η ίδια ακατάβλητη ναυτική ψυχή.

Το «Όχι» του 1940 δεν ήταν απλώς μια λέξη. Ήταν μια δήλωση πλεύσης – μια επιλογή κατεύθυνσης απέναντι στις φουρτούνες της Ιστορίας.
Σήμερα, οι σύγχρονοι καραβοκύρηδες, οι ναυτικοί, οι αναλυτές, οι επενδυτές της θάλασσας καλούνται να κρατήσουν την ίδια πορεία: να συνεχίσουν να ταξιδεύουν, να καινοτομούν και να καθοδηγούν.

Η ναυτιλία δεν έμαθε ποτέ να “αράζει”. Έμαθε να πλέει. Και όσο υπάρχει θάλασσα, θα υπάρχει και φρόνημα που την κυβερνά.

Αποποιηση ευθυνων
Το παρόν κείμενο αποτελεί έναν επετειακό στοχασμό με αφορμή την 28η Οκτωβρίου και έχει καθαρά ενημερωτικό και συμβολικό χαρακτήρα. Στόχος του είναι να τιμήσει τη συμβολή της ελληνικής ναυτοσύνης στην Ιστορία και να αναδείξει τη διαχρονική της σύνδεση με το ελεύθερο και δημιουργικό πνεύμα του Έθνους. Δεν εκφράζει πολιτικές θέσεις ούτε συνιστά οικονομική ή επιχειρηματική καθοδήγηση.