www.TheSeaNation.gr

«Μέχρι σήμερα, οι αποσπασματικές και πρόχειρες πολιτικές που εφαρμόστηκαν κατέστησαν το λιμάνι αποκομμένο από το περιβάλλον και την ευρύτερη περιοχή στην οποία λειτουργούν χιλιάδες επιχειρήσεων, γεγονός που επηρέασε αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση της περιοχής καταδικάζοντας σε μαρασμό την τοπική οικονομία».

Τούτο επισημαίνει μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Πειραιά Ανδριανός Μιχάλαρος στο πλαίσιο συνέντευξής του στο "TheSeaNation" όπου τοποθετείται για ζητήματα που άπτονται της λιμενικής πολιτικής αλλά και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος που αναπτύσσεται περί της λιμενικές δραστηριότητες με αιχμή την επισκευαστική ζώνη.

Η μέχρι σήμερα ασκηθείσα αλλά και ασκούμενη λιμενική πολιτική λαμβάνει υπόψη της το τμήμα εκείνο του λιμενικού cluster στο οποίο και δραστηριοποιούνται μεταποιητικές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις του τομέα της ναυπηγοεπισκευής;

Tα καλύτερα αποτελέσματα μπορούν να προκύψουν μέσα από την οργάνωση ενός cluster ναυτιλίας με συμμετοχή ναυτιλιακών εταιριών (συμπεριλαμβανομένων ποντοπόρων, ακτοπλοϊκών, κρουαζιέρας κ.α. ), ναυπηγείων και ναυπηγοεπισκευαστικών μονάδων, Πανεπιστημίων, ακόμα και με συνεργαζόμενες εταιρείες (προμηθευτές και πελάτες) όπως Βιομηχανία χάλυβα, εταιρείες με Βαφές, Ηλεκτρολογικά, Υδραυλικά, Σχοινιά, Μηχανολογικό εξοπλισμό, ξενοδοχειακό εξοπλισμό (για κρουαζιερόπλοια και όχι μόνο), Ξυλουργεία ακόμα και εταιρείες που ασχολούνται με την Ενέργεια.

Από τη διεθνή βιβλιογραφία προκύπτει ότι τα clusters είναι οργανωμένες ομάδες επιχειρήσεων και συσχετισμένων οργανισμών σε ένα συγκεκριμένο κλάδο, οι οποίες χρησιμοποιούν τη συνολική γνώση τους με σκοπό την επινόηση αποτελεσματικής πολιτικής για αύξηση θέσεων εργασίας, άνοδο βοιωτικού επιπέδου και συνολική διαχείριση πόρων και ικανοτήτων.

Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μιας χώρας, συνήθως δεν προκύπτει από την αναπτυξιακή πορεία μεγάλων μεμονωμένων επιχειρήσεων αλλά από τα συμπλέγματα επιχειρήσεων τα οποία έχουν αναπτυχθεί σε τοπικό επίπεδο.

Στην περίπτωση της ναυτιλίας, τα clusterς συμβάλλουν στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων και στην ενδυνάμωση του ανταγωνισμού. Όμως βασικότερο πλεονέκτημα στα ναυτιλιακά cluster είναι η ύπαρξη της συνεργασίας, με σκοπό το συνολικό κέρδος.

Είναι γνωστή η προσπάθεια ανάδειξης της χώρας μας συνολικά σε ένα κόμβο διεθνών θαλασσίων μεταφορών αλλά και σε τόπο παροχής ναυτιλιακών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας. Αυτό συνεπάγεται σε ότι αφορά τον Πειραιά την αναβάθμιση δύο βασικών ποιοτικών στοιχείων: Την βελτίωση των χερσαίων υποδομών, ώστε να εξυπηρετηθεί η αυξημένη ναυτιλιακή και εμπορευματική κίνηση και την τόνωση της επιχειρηματικότητας των ναυπηγοεπισκευαστικών ΜΜΕ. Εκείνο λοιπόν που προέχει είναι η αξιοποίηση του συγκριτικού πλεονεκτήματος που διαθέτει ο «Ναυτιλιακός Πειραιάς» , εκ της γεωγραφικής θέσης του, και η άμεση μετεξέλιξη του σε ένα Διεθνές Ναυτιλιακό Ναυπηγοεπισκευαστικό και Εμπορευματικό Κέντρο της Μεσογείου με σκοπό την προσέλκυση νέων κεφαλαίων και επενδύσεων.

Θετικές λοιπόν μπορούν να χαρακτηριστούν οι προοπτικές που ανοίγονται για την κύρια θαλάσσια πύλη της Ελλάδας, το λιμάνι του Πειραιά και έχω την πεποίθηση ότι θα αναβαθμιστεί πλέον σε ένα σύγχρονο λιμάνι που θα ενταχθεί αποτελεσματικά , σύμφωνα με τα άμεσα σχέδια ανάπτυξης που έχουν εξαγγελθεί από τον ΟΛΠ ΑΕ , σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα μεταφορών. Έτσι μόνο θα μπορέσει να καταστεί ανταγωνιστικό στις μεταφορτώσεις της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.

Μέχρι σήμερα, οι αποσπασματικές και πρόχειρες πολιτικές που εφαρμόστηκαν κατέστησαν το λιμάνι αποκομμένο από το περιβάλλον και την ευρύτερη περιοχή στην οποία λειτουργούν χιλιάδες επιχειρήσεων, γεγονός που επηρέασε αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση της περιοχής καταδικάζοντας σε μαρασμό την τοπική οικονομία.

Στην περιοχή της ναυπηγοεπισκευαστικής βάσης Περάματος της Δραπετσώνας και ευρύτερης περιοχής δραστηριοποιούνται περίπου 350 – 400 συνεργεία όλων των ειδικοτήτων τα οποία παρέχουν τεχνογνωσία και λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζουν ακόμα και τα μεγάλα ναυπηγεία.

Αυτές οι επιχειρήσεις μέλη του Επιμελητηρίου επιβιώνουν χρόνια τώρα λειτουργώντας σε υποβαθμισμένες εγκαταστάσεις και δίκτυα υποδομών , στερημένες από κοινοτικές και εθνικές επιδοτήσεις και εγγυοδοτικούς μηχανισμούς, που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν μεγάλα projects και να συνδράμουν στη δημιουργία μιας οικονομίας κλίμακας.

Ενώ παράλληλα το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την ναυπηγοεπισκευή αποδείχθηκε αναποτελεσματικό και οδήγησε σταδιακά έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας σε αργό θάνατο.

Είναι ευτυχές το γεγονός λοιπόν ότι για πρώτη φορά σήμερα όλοι οι αρμόδιοι τοπικοί φορείς λειτουργούν συντονισμένα, ανακοινώνοντας δράσεις στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου και συγκροτημένου σχεδίου αντιμετώπισης της ύφεσης στην Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Πειραιά .

Η λήψη δέσμης επεξεργασμένων μέτρων τόσο από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου , όσο και από τον ΟΛΠ και τα Επιμελητήρια κινούνται σε ικανοποιητική κατεύθυνση . Μέτρα που αφορούν στην χωροθέτηση , στη διοικητική οργάνωση (Δημιουργία Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης ) και στον εκσυγχρονισμό της Ζώνης , στην ύπαρξη ειδικών κινήτρων στον αναπτυξιακό νόμο για τις επιχειρήσεις του κλάδου δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια νέα αναπτυξιακή δυναμική.

Αναμφίβολα λοιπόν η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός των υποδομών αποτελεί αδήριτη ανάγκη . Βασική μας προτεραιότητα σήμερα θα πρέπει να είναι η υλοποίηση των έργων αναβάθμισης των υπαρχουσών εγκαταστάσεων και των δικτύων υποδομής, επέκτασης και εξοπλισμού των προβλητών , σύνδεσης με το σιδηροδρομικό δίκτυο, αναβάθμισης των υπηρεσιών προς τους λιμενικούς χρήστες, αξιοποίησης των κτιρίων και των αποθηκών καθώς και η Λειτουργία του Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου στο Παλατάκι προκειμένου να επανέλθουν και τα Ποσειδώνια στο φυσικό τους χώρο αλλά και να δοθεί η δυνατότητα προσέλκυσης και άλλων ανάλογης εμβέλειας εκθέσεων και συνεδρίων , που θα συμβάλλουν θετικά στην αναζωογόνηση των οικονομικών και πολιτιστικών δρώμενων του Πειραιά.

Στη διαδρομή των ετών η διοίκηση του ΒΕΠ είχε παρουσιάσει αρκετές προτάσεις για το λιμάνι του Πειραιά και ειδικότερα για την ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη. Ποιες οι πλέον επίκαιρες προτάσεις με βάση και τα νέα δεδομένα;

Το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά έχει εντοπίσει μεταξύ άλλων και έχει προωθήσει αρμοδίως συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά:

1. Με το μεγάλο πρόβλημα της εντεινόμενης έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού της Ν/Ζ Περάματος λόγω της ανυπαρξίας αντίστοιχων Τεχνικών Σχολών Μαθητείας εξειδικευμένων στον κλάδο τεχνιτών και έχει προτείνει μέσω του Ινστιτούτου Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων τη δυνατότητα λειτουργίας στον Πειραιά Κέντρου Εκπαίδευσης ενηλίκων στο πλαίσιο ενός προγράμματος συγχρηματοδοτούμενου από την ΕΕ και από εθνικούς πόρους.

2. Την προκήρυξη προγράμματος για τον εκσυγχρονισμό των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων επισκευής συντήρησης και μετασκευής πλωτών μέσων στο πλαίσιο του προγράμματος Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα.

3. Ενώ για το ΒΙΠΑ Σχιστού - που θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν αποτελεί πανάκεια για την αντιμετώπιση συνολικά της κρίσης του κλάδου - έχουμε ζητήσει την επέκταση της ήδη οριοθετημένης περιοχής κατά περίπου 500 στρέμματα και την έγκριση εγκατάστασης και νέων υποστηρικτικών δραστηριοτήτων πέραν των μέχρι σήμερα επιτρεπομένων, στόχοι που μπορούν ενσωματωθούν στο αναπτυξιακό στρατηγικό σχέδιο του Πειραιά.

Λαμβάνοντας υπ' όψιν τις μέχρι σήμερα εξελίξεις συνολικά στον κλάδο της ναυπηγοεπισκευής στην χώρα μας, την αδράνεια πολλών ετών, η οποία διόγκωσε τα προβλήματα υστέρησης της ανταγωνιστικότητας του κλάδου, αλλά και το ενδιαφέρον της πολιτικής ηγεσίας για ανάπτυξη δράσεων εξωστρεφούς χαρακτήρα, σας αναφέρω τις ακόλουθες σκέψεις και τις ενδεδειγμένες κατά την άποψή μας ενέργειες, (όπως αυτές προέκυψαν σε ανοικτή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Επιμελητήριό μας, αποτυπώθηκαν σε ψήφισμα που απεστάλη στους συναρμόδιους Φορείς και Υπουργεία και παρουσιάσθηκαν σε διημερίδα στις Βρυξέλλες), προκειμένου η Ελληνική ναυπηγοεπισκευή να βηματίσει ξανά στον δρόμο της ανάπτυξης.

Α) Θεσμικές Παρεμβάσεις
Πρώτη δράση που αφορά την ΝΑΥΣΟΛΠ είναι η οριοθέτηση της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης ως ιδιαίτερη «Βιομηχανική Περιοχή», εντός των ορίων της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης, στο τμήμα που περικλείεται μεταξύ των καρνάγιων και της ναυπηγοεπισκευαστικής βάσης που σήμερα εκμισθώνεται σε μεγάλο αριθμό ναυπηγοεπισκευαστών διαφόρων ειδικοτήτων, ενώ θα πρέπει στην ΝΑΖΩ να συμπεριληφθούν περιοχές που παραδοσιακά αποτελούσαν ζωτικό χώρο για την ελληνική ναυπηγοεπισκευή, όπως η περιοχή του Νέου Μόλου Δραπετσώνας, ο μόλος της ΔΕΗ και η Κυνόσουρα.

Κύριος στόχος αυτής της οριοθέτησης είναι η ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών εξυπηρέτησης εμπορικών κυρίως πλοίων, έτσι ώστε η περιοχή να αποτελέσει οργανωμένη ναυπηγοεπισκευαστική περιοχή, με σύγχρονες υποδομές και δυνατότητες δεξαμενισμού εμπορικών πλοίων. Παράλληλα, θα δοθεί η δυνατότητα προσέλκυσης επιχειρηματιών και φορέων της ευρύτερης ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας που σήμερα στερούνται ικανού ζωτικού χώρου για την οργάνωση και εγκατάστασή τους.

Η ΝΑΥΣΟΛΠ ΑΕ πρέπει με την σειρά της να διερευνήσει την δυνατότητα συνδυασμένης χρηματοδότησης με εθνικούς και κοινοτικούς πόρους αφού πλέον θα αποτελεί οργανωμένη Βιομηχανική Περιοχή και θα μπορεί να απαιτήσει πόρους από την τρέχουσα προγραμματική περίοδο.

Στον φορέα διαχείρισης και λειτουργίας της ΝΑΖΩ θα πρέπει να συμμετέχουν κατά την γνώμη μας τόσο η ΝΑΥΣΟΛΠ, όσο και η Ομοσπονδία Ναυπηγοεπισκευαστών και το ΒΕΠ. Προκειμένου να οριοθετηθεί το πλαίσιο κρατικής χρηματοδότησης για την δημιουργία της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης (ΝΑΖΩ) και τη λειτουργία της από τον φορέα διαχείρισης, ενδέχεται να απαιτείται προγενέστερη έγκριση από την Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ε.Ε.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η αναγκαιότητα ενίσχυσης των υποδομών της Ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης Περάματος. Η ανάπτυξη οργανωμένης ΝΑΖΩ και η εφαρμογή κρατικών ενισχύσεων μπορεί να αποβούν καθοριστικά μέτρα για την χρηματοδότηση και εγκατάσταση πλωτών δεξαμενών στην περιοχή.

Β) Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, Ελευσίνας Σύρου. Προτάσεις για τα μεγάλα ναυπηγεία

Για την ύπαρξη και ανάπτυξη του ναυπηγικού κλάδου θεωρούνται αναγκαία τα εξής:

- Άμεση επαναλειτουργία του εμπορικού τμήματος του ναυπηγείου Σκαραμαγκά
- Αναστολή δεκαπενταετούς ποινής από την Ε.Ε.
- Επανεκκίνηση λειτουργίας πολεμικού τμήματος του ναυπηγείου
- Οριστική λύση για την λειτουργία των ναυπηγείων Ελευσίνας και Σύρου

Γ) Αναπτυξιακές Παρεμβάσεις και Ενισχύσεις
Το θέμα της ενίσχυσης των ναυπηγοεπισκευαστικών και ναυπηγικών επιχειρήσεων της Ζώνης είναι για χρόνια ζητούμενο, αφού ο κλάδος δεν αποτελεί επιλέξιμη δραστηριότητα για επιχορήγηση, σύμφωνα με την Ε.Ε, αλλά και το κανονιστικό πλαίσιο υλοποίησης του ΕΣΠΑ, το οποίο ρητά εξαιρεί την ναυπηγοεπισκευή μέχρι σήμερα.

Παράλληλα με τους Κανονισμούς εφαρμογής και απαλλαγής κρατικών ενισχύσεων, η ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία παρουσιάζει αρκετές ιδιαιτερότητες αφού τόσο ο Κανονισμός 1540/1998 που καταργήθηκε, όσο και ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 502/2004 του Συμβουλίου της 11ης Μαρτίου 2004 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1177/2002 σχετικά με προσωρινό αμυντικό μηχανισμό της ναυπηγικής βιομηχανίας, αλλά και το γενικότερο πλαίσιο για τις ενισχύσεις στην ναυπηγική βιομηχανία, όπως αυτό ίσχυσε μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2011 (Ανακοίνωση Επιτροπής 2008/C 173/03), θέτουν αρκετούς περιορισμούς στην εν λόγω βιομηχανία.

Παρά την αναγνώριση του οξύτατου ανταγωνισμού των Ευρωπαϊκών ναυπηγείων (τα οποία υπήρξαν η αφορμή για τον Κανονισμό 1177 και μετέπειτα τον 502), εντούτοις η ΕΕ δεν έχει δώσει δείγματα μέχρι σήμερα ένταξης σε καθεστώς ενισχύσεων της βιομηχανίας.

Για τους λόγους αυτούς, στο παρελθόν στάθηκε αδύνατη η εφαρμογή των αναπτυξιακών κινήτρων στον κλάδο, γεγονός που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ' όψιν των αρμοδίων Υπουργείων, προκειμένου να αποδώσουν ουσιαστικά τα όποια προτεινόμενα μέτρα και να προωθηθούν αποτελεσματικά στις επιχειρήσεις της ναυπηγοεπισκευής και όχι σε απόλυτα δορυφορικές δραστηριότητες, οι οποίες εξαιρούνται από τους περιορισμούς.

Σαφή κίνητρα δεν μπορούν να αποτελούν οι κλασσικές ενισχύσεις με εφαρμογή του κανόνα «de minimis» που απευθύνονται στις Ελληνικές ΜΜΕ του εμπορίου, των υπηρεσιών και της μεταποίησης, αφού το πρόβλημα των επιχειρήσεων της Ζώνης δεν θα αντιμετωπιστεί με «νέα γραφεία», «διαμόρφωση χώρων», ή ακόμη και «ανανέωση ή αναβάθμιση του εξοπλισμού», σε καιρούς που ο ήδη υπάρχον εξοπλισμός παραμένει επί μήνες ανενεργός.

Σημαντική θετική εξέλιξη υπήρξε η απόφαση της Κομισιόν 7/1 2/2011 με την οποία άλλαζε ο κανονισμός ανταγωνιστικότητας που αφορά τις κρατικές επιδοτήσεις στη ναυπηγική βιομηχανία για τα προσεχή 2 χρόνια.

Σύμφωνα με αυτήν επιτρέποντο επιχορηγήσεις στη ναυπηγική βιομηχανία για την καινοτομία και την κατασκευή πλωτών και κινητών υπεράκτιων κατασκευών όταν η χρήση τους αφορά εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αξιοποιώντας αυτή την εξέλιξη, στις προτάσεις μας εστιάσαμε στην κατεύθυνση αυτή, χωρίς να αποποιούμαστε διεκδικήσεων σε ποιο παραδοσιακές δραστηριότητες.

Υπάρχουν επί μέρους προτάσεις για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων της ΝΕΖ. Ποιο το σκεπτικό τους;

Το βασικό σκεπτικό των προτάσεων αφορά την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και αποδοτικότερη ενίσχυση των ναυπηγοεπισκευαστικών επιχειρήσεων της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος στα πλαίσια ενός αναπτυξιακού πλάνου που θα έχει σημαντικά πολλαπλασιαστικά οφέλη για τον κλάδο και την Ελληνική Οικονομία.

Για να ξεπεράσουμε την κρίση στην πραγματική οικονομία πρέπει να αξιοποιήσουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα (παράδοση, τεχνογνωσία εμπειρία,...) συνδυάζοντας τα με τεχνολογία και νέες έξυπνες ιδέες, δηλαδή με καινοτομία.

Και μιας και το βασικό πρόβλημα – συνέπεια της κρίσης που και την ανατροφοδοτεί (επιβαρύνοντας όλους τους οικονομικούς δείκτες) και δημιουργεί ένα εν δυνάμει εκρηκτικό μίγμα με απρόβλεπτες συνέπειες, είναι η ανεργία, οι όποιες δράσεις και λύσεις που προτείνονται έχουν κύρια συνιστώσα και την άμεση και την μακροχρόνια αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.

Ο κλάδος της ναυπηγοεπισκευής με τεράστια ιστορία στην Ελλάδα και παλαιότερα άκρως επιτυχημένη παρουσία στις διεθνείς ανταγωνιστικές αγορές, πλήττεται περισσότερο από κάθε άλλον σήμερα από την κρίση. Ένα αναπτυξιακό πλάνο θα πρέπει να στηρίζεται σε μια ομάδα δράσεων που να έχουν πολύ αναπτυγμένα τα χαρακτηριστικά : Καινοτομία, Προοπτική (αγορά), Προστιθέμενη αξία (δημιουργία και διατήρηση θέσεων εργασίας). Αν μάλιστα αυτές συνδέονται με οικολογία / προστασία του περιβάλλοντος / πράσινη ανάπτυξη, με κοινωνικά αγαθά και αν αξιοποιήσουμε καλές πρακτικές που έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα και έχουν διεθνή αναγνώριση και βραβεύσεις, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αναπτυξιακό πλάνο με τεράστιες δυνατότητες όχι μόνο για την επιβίωση και την ανάκαμψη του κλάδου αλλά και για σημαντικά οφέλη της Εθνικής οικονομίας.

Με βάση τα παραπάνω και μετά από πολύ δουλειά και κατάλληλες διεργασίες μεταξύ εργοδοτών, εργαζομένων, πανεπιστημιακών φορέων, κοινωνικών συνδικαλιστικών και επαγγελματικών φορέων (όπως όλα τα επιμελητήρια) και πολλών άλλων, μέλη της διαρκούς επιτροπής για την ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία κατέληξαν σε ένα αναπτυξιακό σχέδιο το οποίο υπέβαλαν στο Υπουργείο Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας σαν ανταπόκριση στο αίτημα του για κατάθεση προτάσεων για την ανάκαμψη της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας.

Επιγραμματικά το πλάνο περιλαμβάνει μια σειρά από δραστηριότητες που είναι άμεσες και μπορούν να δώσουν δουλειά στον χώρο, καλύπτουν άμεσες ανάγκες σε διάφορους τομείς προτεραιότητας (ενέργεια, νερό, σκουπίδια, μεταφορές), ενώ ταυτόχρονα έχουν αναπτυξιακή διάσταση, είναι καινοτόμες και ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο και έχουν τεράστια προοπτική για το άμεσο μέλλον.

Περιλαμβάνουν και αξιοποίηση καλών πρακτικών που έχουν αναπτυχθεί στο Κοινοτικό πλαίσιο στήριξης για την Ελλάδα, και αξιοποίηση διεθνώς βραβευμένων Ελληνικών τεχνολογικών καινοτομιών.

Προκειμένου να ξεπεραστεί το πρόβλημα της θεσμικής απαγόρευσης ενίσχυσης επιχειρήσεων του ναυπηγοεπισκευαστικού τομέα, λόγω Ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, και σε απόλυτη ταύτιση με τις απόψεις των αρμοδίων επιτροπών της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί ανταγωνιστικότητας μέσω αριστείας και καινοτομίας και περί στροφής σε νέους κλάδους απασχόλησης (όπως καινοτόμα ενεργειακά και οικολογικά συστήματα) προτείνεται:

- Η ανάληψη και χρηματοδότηση των διαφόρων αυτών δράσεων με μορφή έργων - project – από κοινοπρακτικά σχήματα (σε μορφή cluster ή κοινοπραξίας) αποτελούμενα από μικρό αριθμό επιχειρήσεων. Η διαμόρφωση πρωτότυπου ανα περίπτωση θα είναι επιλέξιμη δαπάνη.

Οι δράσεις / έργα που προτείνονται είναι ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά:

- Η κατασκευή πλωτών Οικολογικών συστημάτων Αφαλάτωσης με χρήση ανεμογεννητριών για παραγωγή αφαλατωμένου νερού για χρήση στην ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη και στην διαδικασία της υδροβολής (δημιουργώντας βιομηχανικού μεγέθους λύσεις για αντιμετώπιση της λειψυδρίας σε νησιά και άνυδρες περιοχές παρέχοντας φτηνό πόσιμο νερό και επομένως ανοίγοντας μια τεράστια αγορά στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

- Η κατασκευή συστημάτων πλωτών ανεμογεννητριών για την παραγωγή ενέργειας που χρησιμοποιείται σε εργασίες επί πλοίων (Ανοίγει την αγορά για κατασκευή πλωτών ανεμογεννητριών στην Ελλάδα, τομέας που με βάση όλες τις μελέτες θα έχει τεράστια ανάπτυξη διεθνώς τα επόμενα χρόνια.

- Κατασκευή πλωτών μέσων συλλογής διαχείρισης επεξεργασίας και αξιοποίησης αστικών απορριμμάτων από μικρά νησιά. Αντιμετωπίζει με καινοτόμο οικονομικό και παραγωγικό τρόπο το τεράστιο και πολύ δύσκολο πρόβλημα της διαχείρισης αποβλήτων στα πολλά μικρά νησιά της πατρίδας μας και όχι μόνο.

-Κατασκευή συστημάτων ιχθυοκαλλιεργειών ανοικτής θαλάσσης που βασίζονται και περιλαμβάνουν πλωτές αυτόνομες ενεργειακά πλατφόρμες (Αντιμετωπίζοντας το τεράστιο και αυξανόμενο Ελληνικό και παγκόσμιο πρόβλημα της χωροθέτησης νέων μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας, προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον.

- Κατασκευή νέου τύπου τουριστικών σκαφών αλουμινίου που μπορεί να χρησιμοποιούν και ΑΠΕ για τις ανάγκες τους, αξιοποιώντας το ότι η Ελλάδα παράγει αλουμίνιο.

- Κατασκευή πλωτών συστημάτων τουριστικού ενδιαφέροντος που μπορούν να αποτελέσουν σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος σε νησιά ή παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας.

Επίσης ιδιαίτερα θετικό θα ήταν να χρηματοδοτηθούν δράσεις που αφορούν πιο παραδοσιακές κατασκευές όπως:

- Η κατασκευή πλοίων μεταφοράς πόσιμου νερού από ανεμογεννήτριες αφαλατωτές σε απομακρυσμένα νησιά
- Κατασκευή αμφίδρομων ferry boats, ανοικτού και κλειστού τύπου
- Κατασκευή μικρών ακτοπλοϊκών πλοίων προοριζόμενα για κάλυψη άγονων γραμμών
- Κατασκευή μικρών πλοίων απορρύπανσης λιμένων
- Κατασκευή κοινοπρακτικού διαλυτηρίου Πλοίων
- Η απόκτηση και λειτουργία πλωτής δεξαμενής TYPE PANAMAX

Η προτεινόμενη δέσμη μέτρων δεν είναι βέβαια εξαντλητική. Αποτελεί ένα πρώτο βήμα ουσιαστικής ενίσχυσης των δραστηριοτήτων της ΝΕΖ, η οποία απουσιάζει επί σειρά ετών. Οι παραπάνω δράσεις διαδικαστικά θα μπορούσαν να υλοποιηθούν μέσα από:

- Την δημιουργία κοινοπρακτικών σχημάτων (δύο ή τριών ή περισσοτέρων σχηματισμών με την μορφή clusters, ή κοινοπραξίες), στα οποία θα μπορούν να συμμετέχουν φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δεν εμπίπτουν στους περιορισμούς του θεσμικού πλαισίου της Ε.Ε περί ναυπηγικής βιομηχανίας.

Στόχος των αναπτυξιακών αυτών σχηματισμών θα είναι η ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών και projects με σκοπό την παράλληλη ανάπτυξη της ναυπηγοεπισκευής.

Η κάθε κοινοπραξία θα μπορεί να εξοπλιστεί με κατάλληλο εξοπλισμό, να διαμορφώσει γραφεία και εγκαταστάσεις, να υλοποιήσει επικοινωνιακό σχέδιο σε Ελλάδα και εξωτερικό, καθώς και να ιδρύσει αντιπροσωπείες και γραφεία εκπροσώπησης στο εξωτερικό. Το κόστος διαμόρφωσης τεχνολογικού πρωτοτύπου θα μπορεί να είναι επιλέξιμη δαπάνη.

Επίσης, θα μπορεί να συμμετάσχει σε εκθέσεις στο εξωτερικό, με οργανωμένες ομάδες προβολής και διεκδίκησης μεριδίου αγοράς.

- Την χρηματοδότηση και υλοποίηση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών από την πλευρά του δημοσίου ως πελάτη των υπηρεσιών της ΝΕΖ. Η προώθηση υλοποίησης κατασκευαστικών έργων όπως ο εξοπλισμός πλωτών ανεμογεννητριών, συνδυασμένων ή μη μονάδων αφαλάτωσης, η προώθηση του θέματος του εκσυγχρονισμού του Ελληνικού Ακτοπλοϊκού στόλου στις Ελληνικές ναυπηγοεπισκευαστικές μονάδες, η κατασκευή ελαφρού τύπου ακτοπλοϊκών σκαφών, η κατασκευή σκαφών με βάση το αλουμίνιο, είναι μερικά μόνο από τα άμεσα μέτρα που μπορούν να υλοποιηθούν με την συμβολή πόρων των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και των Έργων που περιλαμβάνονται στα Τομεακά και Περιφερειακά Προγράμματα που αφορούν την ενίσχυση της προσπελασιμότητας.

Άλλωστε, μονάδες της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης του Περάματος ακόμα και σήμερα είναι σε θέση να υλοποιήσουν έργα κατασκευής μικρών ακτοπλοϊκών σκαφών (αμφίδρομων ή μη), καθώς και μικρών εμπορικών φορτηγών και δεξαμενοπλοίων μέχρι τουλάχιστον 150 μέτρα loa.

- Η εκπαίδευση στελεχών για την ναυπηγοεπισκευή με αντίστοιχη επαγγελματική πιστοποίηση . Συμπληρωματικό και αναγκαίο μέτρο για την ανάπτυξη κάθε βιομηχανίας είναι η διαρκής εκπαίδευση των στελεχών σε επίπεδο τεχνιτών κάθε ειδικότητας. Σε αντίθετη περίπτωση, ο κλάδος απαξιώνεται λόγω έλλειψης έμπειρων τεχνητών.

- Η στήριξη των επιχειρήσεων της ΝΕΖ για την διατήρηση θέσεων εργασίας, με επιχορήγηση της εργασίας και γενικότερα των εξόδων (ενοίκια, υπηρεσίες τηλεφωνίας, κτλ.) για 24 μήνες συν ένα έτος.

- Η στήριξη μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων που θα απευθύνονται μόνο στις επιχειρήσεις της ΝΕΖ, με επιλέξιμες δαπάνες την αγορά μηχανημάτων, γηπέδων ή κτιριακών εγκαταστάσεων, την αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού, τον εξοπλισμό με σύγχρονα συστήματα αυτοματισμών και ηλεκτρονικών υπολογιστών, κ.ά., άυλες ενέργειες, όπως μελέτες αγοράς, μελέτες διείσδυσης σε αγορές του εξωτερικού, κ.ά.

- Η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών ως αυτό απορρέει από το Ν.3996/ΑΥΓ 2011 μέρους ή του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών.

- Η επιχορήγηση ανάληψης καινοτόμων κατασκευών μέσω άμεσων ενισχύσεων, ή εγγυήσεων με χρήση πόρων του ETEAM.

Υπάρχει εκτίμηση για την επί σειρά ετών «κακοδαιμονία» της ζώνης και ποιες οι αιτίες;

Το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά έχοντας ως μέλη το σύνολο σχεδόν των ναυπηγοεπισκευαστικών μονάδων έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με τη κρίση στον κλάδο και όχι απλά έχει επισημάνει τα χρονίζοντα προβλήματα και τις παθογένειες, αλλά έχει προωθήσει συγκεκριμένες λύσεις – παρεμβάσεις, που χρειάζεται να γίνουν για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Τα συμπεράσματα της έγκυρης και επικαιροποιημένης μελέτης του Πανεπιστημίου Πειραιά επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο τις επισημάνσεις μας και οι λύσεις, που προτείνονται συμφωνούν απόλυτα με τις πάγιες θέσεις μας για την εξωστρέφεια και την αναζωογόνηση της Ζώνης. Φυσικά θα πρέπει κανείς να εξετάσει πολύ προσεκτικά τα πορίσματα της μελέτης και όλους τους άξονες αναλύσεων της κρίσης για να μη προβεί σε μονομερή και αποσπασματικά συμπεράσματα.

Ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα της μελέτης στο οποίο άλλωστε καταλήγουν, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, είναι η συνολική ανάληψη των ευθυνών και η ανάγκη της μεταξύ τους συνεννόησης και συνεργασίας, ούτως ώστε να επιτευχθεί εργασιακή ειρήνη και να τεθεί μια « κοινή πλατφόρμα» πάνω στην οποία θα εξελιχθεί το οποιοδήποτε σχέδιο ανασυγκρότησης της Ζώνης.

Όσον αφορά το μερίδιο της ευθύνης, που αναλογεί στους εργαζόμενους, θα πρέπει κι εκείνοι αντιληφθούν ότι ο κλάδος έχει μετατραπεί σε ένα πεδίο πολιτικών αντεγκλήσεων και ότι μέρα με τη μέρα , που ο κλάδος φθίνει αφήνει πίσω του χιλιάδες ανέργων.

Συνεπώς οφείλουν να προσεγγίσουν μια χρυσή τομή και να κατανοήσουν ότι είναι προς συμφέρον όλων η εξωστρέφεια της Ζώνης και η προσέλκυση νέων εργασιών με βασικό χαρακτηριστικό τον περιορισμό του κόστους των επισκευών και των ταχύτερων χρόνων παράδοσης του έργου.

Με αυτήν την βασική προϋπόθεση θα καταφέρουμε να διαμορφώσουμε μια σύγχρονη παραγωγική μονάδα και να εξελίξουμε την ναυπηγική τεχνογνωσία, που απαιτείται για να γίνουμε ανταγωνιστικοί.

Παράλληλα ένας δεύτερος βασικός άξονας ανάλυσης των δυνάμεων, που διαμόρφωσαν το αρνητικό κλίμα , είναι η πλήρης και ολοκληρωτική, πολλές φορές, αδυναμία της πολιτείας να στηρίξει τον κλάδο. Οι υποδομές είναι ανύπαρκτες και τα μέτρα που ελήφθησαν στο παρελθόν για να διατηρηθεί ο επισκευαστικός χαρακτήρας της ΝΕΖ, είναι ανεπαρκή.

Εστιάζουμε λοιπόν στην στήριξη της Πολιτείας με τη διαμόρφωση μια πολιτικής ενίσχυσης της ΝΕΖ και με την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου παρεμβάσεων, που κρίνω ότι θα πρέπει να διαχειρίζεται ένας συγκεκριμένος Φορέας, με τον συντονισμό όλων των εμπλεκομένων στο πρόβλημα της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης δηλαδή της Πολιτείας , του ΟΛΠ, των Επιμελητηρίων , των επιχειρηματιών και των συνδικάτων.

Όπως καταδεικνύεται και στη μελέτη του Πανεπιστημίου Πειραιά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ναυπηγοεπισκευής, που, κατά κόρον επεσημάνθησαν από το Επιμελητήριό μας, αφορούν:

α. Στη γεωγραφική θέση της Χώρας καθώς βρίσκεται σε καίριο σημείο στη Ν.Α. λεκάνη της Μεσόγειο. Εκτιμώ σε αυτό το σημείο ότι πολλές εταιρείες προτιμούν να επισκευάζουν ακόμη, τα πλοία τους στην Ελλάδα για αυτό το λόγο,

β. Στις κλιματολογικές συνθήκες, που ευνοούν πολλές εργασίες και

γ. Στη ποιότητα των εργασιών λόγω της τεχνογνωσίας και της εξειδίκευσης των τεχνιτών μας. Χρόνο με το χρόνο όμως αυτή η περιβόητη εμπειρική ικανότητα του έλληνα τεχνίτη εξαφανίζεται.

Για το λόγο αυτό, όπως προανέφερα, έχουμε προτείνει σαν Επιμελητήριο την Ίδρυση Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας υπό την εποπτεία του ΟΑΕΔ για τη μεταφορά της γνώσης στον τομέα αυτό. Σε συνεργασία με τα Σωματεία έχουμε διαπιστώσει την έλλειψη ειδικοτήτων όπως οι ελασματουργοί, μηχανουργοί εφαρμοστές σωληνουργοί και η ηλεκτροσυγκολητές.

Πιο συγκεκριμένα ζητήσαμε μέσω του Ινστιτούτου Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων τη δυνατότητα λειτουργίας στον Πειραιά ενός Κέντρου Εκπαίδευσης Ενηλίκων στο πλαίσιο συγχρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Ένωσης και από εθνικούς πόρους.

Παράλληλα έχω επισημάνει και στο παρελθόν, λαμβάνοντας το παράδειγμα της Ιαπωνίας, η οποία παραμένει υψηλά στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, λόγω της υψηλής παραγωγικότητας της και όχι του χαμηλού κοστολογίου των εργασιών της, ότι μπορούμε δημιουργώντας οικονομίες κλίμακας και με τη συνδρομή σύγχρονων υποδομών να καταφέρουμε να κατακτήσουμε ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς.

Πολλές γειτονικές χώρες άλλωστε όπως η Τουρκία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία η Αίγυπτος , που εξειδικεύονται κυρίως στις επισκευές και μετασκευές , εμφανίζουν μεγάλο πρόβλημα τριτοκοσμικών συνθηκών ασφάλειας , λειτουργίας και ποιότητας των εργασιών.

Συμφωνείτε με τις προτάσεις της μελέτης;

Είναι ξεκάθαρο ότι απαιτούνται ποιοτικές και ποσοτικές διαρθρωτικές αλλαγές για να ανακάμψει η ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, ένας από τους σημαντικότερους κλάδους για την ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας, στη παρούσα φάση μάλιστα της οικονομικής κρίσης και ύφεσης.

Χρειαζόμαστε λοιπόν ουσιαστική συνδρομή της πολιτείας σε δύο βασικούς πυλώνες στήριξης του κλάδου που αφορούν αφενός στη δημιουργία σύγχρονων υποδομών και εγκαταστάσεων και αφετέρου στη διαμόρφωση οικονομιών κλίμακας, και τη χορήγηση κινήτρων για συνενώσεις - συγχωνεύσεις κοινοπραξίες clusters κ.λ.π. για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.

Επίσης, σε σχέση με τις υποδομές στη δέσμη μέτρων μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνονται:

- Η άμεση χωροθέτηση της Ν/Ζώνης, η επέκταση και δημιουργία νέων χερσαίων χώρων. Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις θα πρέπει να προηγηθούν σε κάθε σχεδιασμό μετεγκατάστασης σε οργανωμένες επιχειρηματικές περιοχές.
- Η αγορά πλωτών δεξαμενών τύπου panamax ,
- Η παροχή δικτύου αέρος και ηλεκτρικού ρεύματος,
- Η δημιουργία θέσεων ελλιμενισμού,
- Η ύπαρξη κατάλληλου δικτύου πυρόσβεσης
- Η οριοθέτηση χώρων για τα συνεργεία με υλικά και εργαλεία εργοταξιακής χρήσης.
- Η τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας

Σχετικά με την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας οι προτάσεις μας αφορούν στη χορήγηση ειδικών αναπτυξιακών κινήτρων μέσω του Νέου Αναπτυξιακού Νόμου. Είναι γεγονός ότι οι ναυπηγοεπισκευαστικές επιχειρήσεις εξαιρούνται από τις ενισχύσεις των Κοινοτικών, Εθνικών και Περιφερειακών Προγραμμάτων και παρουσιάζουν σημαντική αδυναμία πρόσβασης στο τραπεζικό σύστημα, ιδιαίτερα σήμερα σε αυτή τη συγκυρία της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Συνεπώς είναι αδύνατο να εκσυγχρονιστούν και να εφαρμόσουν καινοτόμα τεχνολογία εάν δεν επενδύσουν ίδια κεφάλαια.

Με δεδομένη λοιπόν την υφιστάμενη αρνητική κατάσταση το Επιμελητήριό μας είχε προτείνει στο παρελθόν και την προκήρυξη ενός προγράμματος στο πλαίσιο της Δράσης «Εκσυγχρονισμός μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων επισκευής, συντήρησης και μετασκευής πλωτών μέσων» για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας αυτών των επιχειρήσεων.

Τι κατά τη γνώμη σας δεν καταδείχθηκε από τη μελέτη;

Θεωρώ ότι η συγκεκριμένη μελέτη - ως επιστημονικό πόνημα και μάλιστα από τον πιο έγκυρο φορέα του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά, συνιστά τη πιο τεκμηριωμένη από άποψη ερευνητικής εργασίας και ολοκληρωμένη καταγραφή συμπερασμάτων και δράσεων που απαιτούνται για την ανάκαμψη του κλάδου της ναυπηγοεπισκευαστικής μας βιομηχανίας.

Το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά συνεπικουρώντας στις παρεμβάσεις και στις δράσεις αυτές δίνει μια ξεχωριστή έμφαση στη δημιουργία και στην αναπτυξιακή πορεία του ΒΙΠΑ Σχιστού, το οποίο όπως γνωρίζετε δημιουργήθηκε για να αποτελέσει την ατμομηχανή για την έξοδο της Ν/Ζώνης από την κρίση.

Επιμένουμε ότι μπορεί να ανατρέψει την φθίνουσα πορεία του κλάδου συνολικά, συγκεντρώνοντας νέες επενδύσεις, σύγχρονη τεχνολογία, αναβαθμισμένες υπηρεσίες και ποιοτική ναυπηγοεπισκευή.

Αναζητούμε τις περαιτέρω δυνατότητες και προοπτικές του και γι αυτό έχουμε ζητήσει την επέκτασή του σε έκταση 800 στρεμμάτων Δυτικά της Λεωφόρου Κερατσινίου – Σκαραμαγκά. Προσδοκία μας να δημιουργηθεί μια οικονομία κλίμακας.

Για την επίτευξη του στόχου προτείνουμε -και θα συμβάλλουμε στο μέτρο των δυνατοτήτων του Επιμελητηρίου στην κατεύθυνση υλοποίησης των προτάσεων - να λειτουργήσουν στο ΒΙΠΑ Σχιστού ένα Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο για την προβολή των επιχειρήσεων, Αποθήκες και σταθμός εμπορευματοκιβωτίων για την διακίνηση προϊόντων, εμπορικά καταστήματα και υποκαταστήματα τραπεζών για τις τρέχουσες συναλλαγές , να φιλοξενηθούν επίσης παραγωγικές μονάδες όλων των κλάδων , δραστηριότητες χαμηλής όχλησης με την έγκριση σχετικής περιβαλλοντικής μελέτης.

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.