www.TheSeaNation.gr

Πέρασε σχέδιο της ΕΕ για «βιώσιμα καύσιμα για τη ναυτιλία»

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε σήμερα τη θέση του για το σχέδιο κανόνων της ΕΕ για τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στις θαλάσσιες μεταφορές.

Το Κοινοβούλιο επιθυμεί ο ναυτιλιακός τομέας να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία κατά 2% από το 2025, 20% από το 2035 και 80% από το 2050 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2020 (η Επιτροπή πρότεινε μείωση κατά 13% και 75%).
Τα μέτρα θα ισχύσουν για τα πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 5.000 τόνων, τα οποία ευθύνονται κατ’ αρχήν για το 90% των εκπομπών διοξειδίων του άνθρακα, για το σύνολο της ενέργειας που χρησιμοποιείται επί των πλοίων εντός ή μεταξύ λιμένων της ΕΕ, και για το 50% της ενέργειας που χρησιμοποιείται εν πλω όταν ο λιμένας αναχώρησης ή κατάπλου βρίσκεται εκτός της ΕΕ ή στις εξόχως απόκεντρες περιοχές της.
Οι ευρωβουλευτές έθεσαν επίσης ως στόχο το 2% στη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων και υποχρέωσαν τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και τα επιβατηγά πλοία να χρησιμοποιούν ηλεκτρική τροφοδότηση από ξηράς ενώ είναι ελλιμενισμένα στα κύρια λιμάνια της ΕΕ από το 2030, μέτρο που θα μειώσει σημαντικά την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με τους κανόνες, το ΕΚ τάσσεται υπέρ της θέσπισης κυρώσεων. Τα έσοδα που θα προκύπτουν θα πρέπει να διοχετεύονται στο Ταμείο Ωκεανών και να συμβάλλουν στην απαλλαγή του ναυτιλιακού τομέα από τις ανθρακούχες εκπομπές, την ενεργειακή απόδοση και τις τεχνολογίες πρόωσης μηδενικών εκπομπών.
Ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα βιώσιμα ναυτιλιακά καύσιμα Jörgen Warborn (ΕΛΚ, Σουηδία) τόνισε: «Αυτή είναι μακράν η πιο φιλόδοξη οδός για την απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η θέση του Κοινοβουλίου διασφαλίζει ότι οι στόχοι μας για το κλίμα θα επιτευχθούν γρήγορα και αποτελεσματικά, διασφαλίζοντας αφενός την ανταγωνιστικότητα του ναυτιλιακού τομέα, αφετέρου ότι δεν θα σημειωθεί λεγόμενη διαρροή άνθρακα και δε θα χαθούν θέσεις εργασίας.»
Στην αιτιολογική έκθεση που αναφέρεται στα «βιώσιμα ναυτιλιακά καύσιμα» αναφέρονται τα ακόλουθα:
«ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Πλαίσιο
Το σχέδιο κανονισμού σχετικά με τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων και των καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στις θαλάσσιες μεταφορές (FuelEU Maritime) αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δέσμης προσαρμογής στον στόχο του 55 %. Η πρόταση της Επιτροπής θεσπίζει ένα κοινό πλαίσιο της ΕΕ για την αύξηση της ανάπτυξης, της παραγωγής και της χρήσης καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στη ναυτιλία. Η πρόταση καθορίζει μια τεχνολογικά ουδέτερη πορεία μείωσης των εκπομπών, η οποία αναγκάζει τους πλοιοκτήτες και τους διαχειριστές να μειώσουν σταδιακά τις εκπομπές των σκαφών τους. Η πρόταση θεσπίζει επίσης την απαίτηση για τα πλοία να συνδέονται με την ηλεκτρική τροφοδότηση από ξηράς σε ορισμένες περιπτώσεις, προκειμένου να περιοριστεί η επιβλαβής ατμοσφαιρική ρύπανση.
Οικονομικό πλαίσιο της πρότασης
Οι θαλάσσιες μεταφορές αντιπροσωπεύουν περίπου το 75 % του εξωτερικού εμπορίου της ΕΕ και το 31 % του εσωτερικού εμπορίου της ΕΕ από άποψη όγκου. 400 εκατομμύρια επιβάτες επιβιβάζονται ή αποβιβάζονται ετησίως σε λιμένες των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων περίπου 14 εκατομμυρίων επιβατών κρουαζιερόπλοιων. Επομένως, οι θαλάσσιες μεταφορές αποτελούν ουσιαστική συνιστώσα του ευρωπαϊκού συστήματος μεταφορών και διαδραματίζουν καίριο ρόλο για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Προκειμένου ο ναυτιλιακός τομέας να συμβάλει στις συνολικές προσπάθειες απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, πρέπει να αναπτυχθούν νέα καύσιμα και τεχνολογίες πρόωσης και ο τομέας έχει εκτεταμένες φιλοδοξίες εν προκειμένω. Ωστόσο, είναι τόσο περίπλοκο όσο και δαπανηρό να υλοποιηθεί η μετάβαση. Το κόστος των καυσίμων ανέρχεται μεταξύ 35 % και 53 % του συνολικού λειτουργικού κόστους στη ναυτιλία. Ο προτεινόμενος κανονισμός θα αυξήσει σημαντικά τις τιμές των καυσίμων και, συνεπώς, θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στο συνολικό κόστος της ναυτιλίας. Επιπλέον, ο εισηγητής τονίζει ότι το πρόσθετο κόστος του σταδίου της μεταφοράς μετακυλίεται στα στάδια της κατασκευής και της λιανικής πώλησης, πλήττοντας τελικά τους καταναλωτές. Οι οικονομικές επιβαρύνσεις θα γίνουν πιο αισθητές από τις βιομηχανίες με χαμηλό περιθώριο κέρδους και τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, γεγονός που απαιτεί τη λήψη αντισταθμιστικών μέτρων για τη συγκράτηση των ναύλων μεταφοράς εμπορευμάτων και τη διατήρηση της αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού. Ο εισηγητής προτείνει να υποχρεωθεί η Επιτροπή να υποβάλει μέτρα για την αντιστάθμιση του νέου κόστους συμμόρφωσης που εισάγεται, προκειμένου να αποφευχθεί η αύξηση του συνολικού επιπέδου κανονιστικής επιβάρυνσης.
Πεδίο εφαρμογής και επίπεδο φιλοδοξίας
Η πορεία της Επιτροπής για τη μείωση των εκπομπών στοχεύει σε πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 5000 τόνων και περιλαμβάνει το 100 % των πλόων τους εντός της ΕΕ και το 50 % των πλόων τους μεταξύ λιμένων της ΕΕ και λιμένων που βρίσκονται σε τρίτες χώρες. Ο εισηγητής υποστηρίζει το επίπεδο φιλοδοξίας που προτείνει η Επιτροπή, καθώς και το πεδίο εφαρμογής ως προς τον τύπο των πλοίων και τη γεωγραφική εμβέλεια. Ο εγγενής παγκόσμιος χαρακτήρας του τομέα της ναυτιλίας υπογραμμίζει τη σημασία των ισότιμων όρων ανταγωνισμού, σύμφωνα με τους οποίους οι κανόνες εφαρμόζονται ανεξάρτητα από το κράτος σημαίας του πλοίου. Η αναζήτηση διεθνών λύσεων που θα ισχύουν εξίσου σε ολόκληρο τον κόσμο θα είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη των σημαντικών μειώσεων των εκπομπών που απαιτούνται. Ο εισηγητής θεωρεί ότι ο παρών κανονισμός αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ταχεία διεξαγωγή διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ) σχετικά με τα παγκόσμια πρότυπα για τα αέρια του θερμοκηπίου, καθώς και για την προώθηση αλλαγής συμπεριφοράς όσον αφορά τη χρήση καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και ανανεώσιμων καυσίμων μεταξύ των ναυτιλιακών φορέων εκμετάλλευσης που δραστηριοποιούνται στις ευρωπαϊκές θάλασσες και καταπλέουν σε λιμένες της ΕΕ.
Δεδομένου ότι ο κανονισμός είναι ο πρώτος του είδους του, με κίνδυνο άγνωστων παρενεργειών, o εισηγητής πιστεύει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στους μεγαλύτερους παράγοντες, οι οποίοι παράγουν το μερίδιο του λέοντος όσον αφορά τις εκπομπές, ώστε το κόστος συμμόρφωσης να μην πλήξει τις μικρότερες ναυτιλιακές εταιρείες. Ωστόσο, στον κανονισμό θα συμπεριληφθούν σαφείς ρήτρες επανεξέτασης, προκειμένου να παρακολουθείται κατά πόσον υπάρχουν επιτακτικοί λόγοι για την αλλαγή του πεδίου εφαρμογής, ιδίως σε περίπτωση που ο ΔΝΟ εγκρίνει δεσμευτικά παγκόσμια πρότυπα για τα αέρια του θερμοκηπίου. Στην περίπτωση αυτή, ο εισηγητής προτείνει να εξορθολογιστούν πλήρως οι κανόνες ώστε να εξαλειφθεί κάθε ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τις ευρωπαϊκές ναυτιλιακές εταιρείες.
Υπολογισμός των συντελεστών εκπομπών και συμμόρφωση
Ο κανονισμός παρέχει πίνακες με προκαθορισμένες τιμές αναφοράς για τον υπολογισμό των συντελεστών εκπομπών για καύσιμα «από το φρέαρ έως τη δεξαμενή» και «από τη δεξαμενή έως τα απόνερα». Αυτές οι προκαθορισμένες τιμές θα πρέπει, ανάλογα με το μείγμα καυσίμων που προμηθεύεται ένα σκάφος, να αποτελούν τη βάση για τον προσδιορισμό της συμμόρφωσης ή της μη συμμόρφωσης του πλοίου. Ο εισηγητής προτείνει η χρήση των προκαθορισμένων τιμών που ορίζονται στα παραρτήματα να συμπληρώνεται με τη δυνατότητα του πλοιοκτήτη ή του διαχειριστή του πλοίου να χρησιμοποιεί πραγματικές τιμές για τις εκπομπές «από το φρέαρ έως τη δεξαμενή» και τις εκπομπές «από τη δεξαμενή έως τα απόνερα», υπό την προϋπόθεση ότι οι πραγματικές τιμές πιστοποιούνται μέσω εργαστηριακών δοκιμών ή μετρήσεων των άμεσων εκπομπών. Οι προκαθορισμένες τιμές μπορούν στη συνέχεια να συμβάλουν στην αποφυγή χρονοβόρων και γραφειοκρατικών διαδικασιών δοκιμών για τη συντριπτική πλειονότητα των ιδιοκτητών και των διαχειριστών, ενώ όσοι είναι πρωτοπόροι όσον αφορά την τεχνολογική ανάπτυξη και την πρόωση χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών μπορούν να ανταμείβονται εάν υπερβαίνουν τις προκαθορισμένες τιμές.
Ηλεκτρική τροφοδότηση από ξηράς
Η τόνωση της χρήσης ηλεκτρική τροφοδότηση από ξηράς όταν τα σκάφη είναι ελλιμενισμένα μπορεί να αποκαταστήσει τους επιβλαβείς ατμοσφαιρικούς ρύπους σε τοπικό επίπεδο και να αποτελέσει ένα από τα πολλά μέτρα προκειμένου να μειωθεί το αποτύπωμα άνθρακα του ναυτιλιακού τομέα. Ο κανονισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων (AFIR), ο οποίος ανήκει επίσης στη δέσμη με τον κανονισμό FuelEU Maritime, θεσπίζει διατάξεις σχετικά με τους λιμένες που παρέχουν τη δυνατότητα σύνδεσης, ενώ ο κανονισμός FuelEU Maritime επιβάλλει στους πλοιοκτήτες και τους διαχειριστές πλοίων να χρησιμοποιούν αυτές τις συνδέσεις όταν είναι ελλιμενισμένα. Οι αντίστοιχες διατάξεις των δύο αυτών κανονισμών πρέπει να εξορθολογιστούν πλήρως ώστε να αποφευχθούν τα μη αξιοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία και να διασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις πραγματοποιούνται όπου αυτό είναι εύλογο και αποτελεσματικό. Ο εισηγητής προτείνει η υποχρέωση σύνδεσης με ηλεκτρική τροφοδότηση από ξηράς να ισχύει για τα πλοία που καταπλέουν σε λιμένες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων και όχι σε όλους τους λιμένες της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα των μικρότερων λιμένων οι οποίοι δεν περιλαμβάνονται στο ΔΕΔ-Μ και να αποφευχθεί η δραματική ανακατανομή της κυκλοφορίας που θα έβλαπτε τη συνδεσιμότητα και την οικονομική κατάσταση των περιοχών που εξαρτώνται από τους εν λόγω λιμένες. Ο εισηγητής θεωρεί αναγκαία τη μείωση του οικονομικού ορίου για την ανάπτυξη και χρήση της ηλεκτρικής τροφοδότησης από ξηράς, μέσω μόνιμης φορολογικής απαλλαγής για την ηλεκτρική ενέργεια που παρέχεται μέσω ηλεκτρικής τροφοδότησης από ξηράς.
Συμπέρασμα
Ο εισηγητής συμμερίζεται τη φιλοδοξία για απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές και εκτιμά την τεχνολογικά ουδέτερη προσέγγιση που προτείνει η Επιτροπή, η οποία θα διασφαλίσει ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη του τομέα μπορούν να αναπτύξουν τις πλέον αποτελεσματικές λύσεις χωρίς πολιτική μικροδιαχείριση. Η ουδέτερη ως προς τη σημαία προσέγγιση και το εκτός Ένωσης πεδίο εφαρμογής αυξάνουν τις πιθανότητες επίτευξης διεθνούς λύσης στο πλαίσιο του ΔΝΟ. Ο εισηγητής επαναλαμβάνει ότι πρέπει να διαφυλαχθεί η παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και ότι οι επαναλαμβανόμενες διαδικασίες υποβολής εκθέσεων και επανεξέτασης θα είναι υψίστης σημασίας για τον εντοπισμό πιθανών ανεπιθύμητων συνεπειών και την πρόληψη της διαρροής άνθρακα και της απώλειας επενδύσεων και θέσεων εργασίας. Ο εισηγητής υπογραμμίζει ότι τα όρια εκπομπών πρέπει να εφαρμοστούν σταδιακά, με ρυθμό που να επιτρέπει στα ενδιαφερόμενα μέρη να προσαρμοστούν με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, διασφαλίζοντας την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές σε τιμή που θα είναι προσιτή για τους καταναλωτές».