www.TheSeaNation.gr

Στο ρόλο της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στην προοπτική της με στόχο την ποιότητα ζωής των κατοίκων, τη σταθεροποίηση της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας αναφέρθηκε ο Περιφερειάρχης, Σπυρίδων Σπύρου, στην εισήγησή του στη Διάσκεψη που διοργάνωσε το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου στο Ίδρυμα Ευγενίδου την Παρασκευή 04 Απριλίου, στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κ. Σπύρου έκανε εκτενή αναφορά στα υφιστάμενα προβλήματα που απορρέουν από το νησιωτικό χαρακτήρα της Περιφέρειας τονίζοντας ιδιαίτερα ότι όλα τα νησιά, μικρά και μεγάλα, πρέπει να τυγχάνουν ιατρικής περίθαλψης, εκπαίδευσης, σύνδεσης με τα υπόλοιπα νησιά αλλά και με μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην αναγκαιότητα άμεσης δρομολόγησης των υδροπλάνων, στη μείωση του Φ.Π.Α. και στην εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου.

Μεταφέροντας την αγωνία των επαγγελματιών και τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζουν, ζήτησε ειδική μεταχείριση αλλά και ενίσχυση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν έδρα τα νησιά.

Αποσπάσματα από την εισήγηση του Περιφερειάρχη

Ο ρόλος της Περιφέρειας

Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, σταυροδρόμι ιδεών και πολιτισμών αλλά και στρατηγικής σημασίας νησιωτικό σύμπλεγμα, διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον.

Ο ρόλος της ΠΙΝ στο εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον προσδιορίζεται ανάλογα με τη χωρική κλίμακα με την οποία εξετάζει κανείς τη θέση της στην ευρύτερη περιοχή,

Έτσι:

Στο χώρο της Μεσογείου, τα Ιόνια Νησιά κατέχουν κεντρική θέση επί των μεσογειακών και ευρωπαϊκών αξόνων. Στον ευρύτερο αυτό χώρο προωθείται από το 1995 η «Νέα Μεσογειακή Πολιτική» που θέτει σε νέες βάσεις την Ευρω-Μεσογειακή συνεργασία. Το 2008 δίνεται μια νέα ώθηση στη συνεργασία αυτή με τη δημιουργία της «Ένωσης για τη Μεσόγειο», στη Διακήρυξη της οποίας προβλέπεται μεταξύ άλλων η προώθηση προγραμμάτων με αναπτυξιακή, περιβαλλοντική και κοινωνική διάσταση, τομείς με άμεσο ενδιαφέρον για την ΠΙΝ.

Στον ευρωπαϊκό χώρο, η ΠΙΝ εντάσσεται στον Ευρωπαϊκό Νησιωτικό Χώρο που αποτελείται από 286 νησιά με 10 εκατ. κατοίκους περίπου. Ο χώρος αυτός αντιμετωπίζει ορισμένα ειδικά προβλήματα που έχουν μόνιμο και δομικό χαρακτήρα. Η έννοια της νησιωτικότητας περιλαμβάνεται πλέον τόσο στο ελληνικό Σύνταγμα, όσο και στη Συνθήκη της Λισσαβόνας και ειδικότερα στις αναφορές της για την εδαφική συνοχή, καθώς και στην αναγκαιότητα ειδικής πολιτικής για τα ευρωπαϊκά νησιά που αποτυπώνεται στο Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΣΕΣ 2014-2020).

Παράλληλα, τα Ιόνια Νησιά αποτελούν κομβικό σημείο επί του Άξονα «Αδριατικής - Ιονίου», έχουν άμεσο ενδιαφέρον για την «Πρωτοβουλία Αδριατικής-Ιονίου» που υπογράφηκε το 2000 και η οποία το 2008 έθεσε ως προτεραιότητές της τα θέματα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, τις μεταφορές, τον τουρισμό και τον πολιτισμό, τη διαπανεπιστημιακή συνεργασία, καθώς και το περιβάλλον, θέματα που λειτουργούν ως ζητήματα προτεραιότητας για τα Ιόνια Νησιά.

Εντός του 2014 αναμένεται η υιοθέτηση από το Συμβούλιο της ΕΕ της στρατηγικής για τη «Μακρο-περιφέρεια Αδριατικής-Ιονίου» που εκπονείται με βασικούς πυλώνες σχεδιασμού τη Γαλάζια ανάπτυξη, τη Δικτύωση των Περιφερειών, την Ποιότητα του Περιβάλλοντος και τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη. Οι εξελίξεις αυτές, στο βαθμό που θα αποκτήσουν πρακτική σημασία στο πλαίσιο των πολιτικών της Ε.Ε., μπορεί να αποβούν επωφελείς και για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων.

Τέλος, σε εθνικό επίπεδο, η ΠΙΝ αποτελεί έναν ισχυρό πόλο τουριστικής ανάπτυξης, ο οποίος «ισορροπεί» με τους άλλους δύο σημαντικούς νησιωτικούς πόλους, το Ν. Αιγαίο και την Κρήτη, ενώ λειτουργεί παράλληλα και συμπληρωματικά με τη λιγότερο ανεπτυγμένη τουριστικά ακτή της Ηπείρου και τη δυτική ακτή της Πελοποννήσου, περιοχές που σχηματοποιούν το «δυτικό ανάπτυγμα» της χώρας. Η διαμόρφωση και λειτουργία του χώρου αυτού, ως άξονα ανάπτυξης και όχι απλά ως άξονα μεταφορών, μπορεί να επιδράσει σημαντικά στη βελτίωση των παραγωγικών-οικονομικών δομών της ευρύτερης περιοχής.

Κρίσιμα ζητήματα και βασικές ανάγκες για την Π.Ι.Ν.

Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής και επιπλέον σε μια δύσκολη, γενικότερη κοινωνικο-οικονομική συγκυρία. Χωρίς να έχει καλύψει επαρκώς τα ζητήματα της «εσωτερικής», περιφερειακής συνοχής, αντιμετωπίζει την πρόκληση μιας ποιοτικής μεταστροφής με περισσότερο εξωστρεφή χαρακτηριστικά. Με σημαντικές ελλείψεις σε βασικά ζητήματα κοινωνικής και τεχνικής υποδομής, με ένα παραγωγικό σύστημα φθίνουσας ανταγωνιστικότητας και με ανθρώπινο δυναμικό χωρίς επαρκή εφόδια, (προ) καλείται να πραγματοποιήσει ένα ποιοτικό άλμα, αξιοποιώντας στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις σύγχρονες δυνατότητες, σε μία περίοδο γενικευμένης κρίσης, η οποία επιβαρύνεται και από άλλους ενδογενείς παράγοντες, όπως η «νησιωτικότητα».

Κρίσιμο σημείο για αυτή τη μετάβαση αποτελεί ο επιτυχής συγκερασμός παλαιών και νέων προκλήσεων, καθώς και το αναγκαίο πέρασμα, από τις ανάγκες στις προτεραιότητες.

Πιέσεις & περιορισμοί νησιωτικότητας

Η «νησιωτικότητα» διαγράφει ένα ιδιόμορφο πλαίσιο, δημιουργώντας ταυτόχρονα πλεονεκτήματα και περιορισμούς για το νησιωτικό σύμπλεγμα, καθιστώντας έτσι ευάλωτες τις κοινωνικο – οικονομικές – περιβαλλοντικές ισορροπίες .Βασικά χαρακτηριστικά της είναι η σχετική απομόνωση ( με επιβάρυνση σε κόστος και χρόνο μετακινήσεων), η στενότητα των πόρων και των τοπικών αγορών, το πλούσιο και παράλληλα εύθραυστο περιβάλλον (αναφέρω εδώ ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τη διάβρωση των ακτών), παράγοντες που στην περίπτωση των μικρότερων νησιών μεγεθύνονται.

Οι προκλήσεις και οι προοπτικές για την Π.Ι.Ν., όπως αυτές αποτυπώνονται μέσα από την καταγραφή προβλημάτων και βασικών αναγκών, συμβαίνουν σε έναν ευρύτερο της περιφέρειας, χώρο, που οριοθετείται από τις θάλασσες Αδριατική και Ιόνιο. Ο χώρος αυτός επανέρχεται από την ιστορία, στο προσκήνιο, προκειμένου να καταστεί «καίριος χώρος καινοτομίας, οικονομικών ευκαιριών και ευημερίας για όλες τις χώρες που διαβρέχονται από αυτήν», σύμφωνα με το όραμα, όπως είπα, της «Μακρο-περιφέρειας» Αδριατικής - Ιονίου.

Έτσι, για τα Ιόνια Νησιά, υπάρχουν προβλήματα, η επίλυση των οποίων μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική, στο πλαίσιο του ευρύτερου χώρου (π.χ. φυσικοί κίνδυνοι, κλιματική αλλαγή κλπ), αλλά και ζητήματα όπου η ευρύτερη συνεργασία μπορεί να αυξήσει τα οφέλη (οικονομικές δικτυώσεις, θαλάσσια οικονομία κλπ)

Νησιωτική Πολιτική

Η Ε.Ε, παρά την υιοθέτηση της εδαφικής συνοχής, δεν έχει προχωρήσει μέχρι τώρα στο σχεδιασμό μιας συνεκτικής νησιωτικής πολιτικής για τις περιφέρειες, που θα προβλέπει ιδιαίτερη μέριμνα ( π.χ. εφαρμογή αρχής αναλογικότητας και του ισοδύναμου, ειδικά καθεστώτα κλπ). Κατά συνέπεια κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία Ειδικού Προγράμματος για τα νησιά με ιδιαίτερη μνεία στα μικρά νησιά της εδαφικής επικράτειας της χώρας, καθώς και η υιοθέτηση ειδικού καθεστώτος ενίσχυσης των νησιών της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (κατά το πρότυπο των νησιών του Αιγαίου Πελάγους).

Οι νησιωτικές ενότητες αποτελούν την ραχοκοκαλιά της Περιφέρειάς μας και το χαρακτηριστικό αυτό αποτελεί ταυτόχρονα και ευκαιρία ανάδειξης των προβλημάτων και των δυσχερειών που προκύπτουν σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε επιτέλους να θεσπιστεί παράλληλα με την θαλάσσια πολιτική και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή νησιωτική πολιτική.

Το Ευρωσύνταγμα κάνει άμεση αναφορά στα νησιά σε τρία κύρια σημεία του.

Το πρώτο είναι το άρθρο ΙΙΙ-220 που αφορά στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και αποτελεί ουσιαστικά εξέλιξη του άρθρου 158 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

(Η ένωση υποχρεούται πλέον κατά την χάραξη της πολιτικής της στον τομέα της συνοχής(διαθρωτικά ταμεία, Ταμείο Συνοχής) να λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη την ανάγκη ενίσχυσης της διασύνδεσης των νησιών με τα ηπειρωτικά εδάφη.)

Το Δεύτερο είναι το άρθρο ΙΙΙ-167, παρ.3 το οποίο αφορά τις κρατικές ενισχύσεις καθορίζοντας ποιες ενισχύσεις δύνανται να θεωρηθούν συμβατές με την εσωτερική αγορά. Το άρθρο αυτό αντικαθιστά το άρθρο 87 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Δεν συμπεριλαμβάνονται τα Ελληνικά νησιά.

Ευρωπαϊκή Νησιωτική Πολιτική

Για να πετύχουμε τους στόχους της «Ευρώπης 2020», η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων έχει θέσει σε άμεση προτεραιότητα της την εφαρμογή της Νησιωτικής πολιτικής με στόχο τα νησιά μας να γίνουν κοινωνίες των 365 ημερών με ανταγωνιστικές δραστηριότητες και μια μοναδική ποιότητα ζωής βασισμένα στο μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό της περιβάλλον.

Οι ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου καθιστούν αναγκαιότητα την υιοθέτηση ολοκληρωμένης νησιωτικής πολιτικής από τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης: ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό/τοπικό.

Κρίνεται απαραίτητη λοιπόν η ανάληψη πρωτοβουλιών καθώς και ο συνεχής και συστηματικός διάλογος με όλους τους συναρμόδιους φορείς της Ε.Ε και των άλλων Κρατών-Μελών και η συμμετοχή της Περιφέρειας μας σε όλες τις εκδηλώσεις, συνέδρια και επιτροπές που σχετίζονται με τα θέματα της χωρικής συνοχής και νησιωτικής πολιτικής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Στο πλαίσιο εφαρμογής της Νησιωτικής Πολιτικής σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, συμμετέχουμε στη Διάσκεψη Παράκτιων Περιφερειών Ευρώπης (CRPM), το οποίο είναι επίσημο δίκτυο διαβούλευσης και παραγωγής πολιτικών των Περιφερειών της Ευρώπης και επίσημος συνομιλητής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στην οποία είναι μάλη εκατόν εξήντα (160) Περιφέρειες από είκοσι οχτώ (28) χώρες. Στόχος της Διάσκεψης είναι η διασφάλιση μιας ισχυρής περιφερειακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επίκεντρό της θα είναι όλες οι Περιφέρειες της Ευρώπης. Επίσης στοχεύει σε μία ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική που θα συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης.

Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων το 2013 συμμετείχε στις 3 από τις 6 Γεωγραφικές επιτροπές οι οποίες είναι:

• Η Επιτροπή Βαλκανίων και Μαύρης Θάλασσας ( Βουλγαρία, Κροατία, Ρουμανία, Τουρκία, Ουκρανία)

• Η Επιτροπή Νήσων (Κύπρος, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Μεγάλη Βρετανία).

• Η Διαμεσογειακή Επιτροπή (Κύπρος, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Morocco, Πορτογαλία, Ισπανία. Τυνησία).

Τον Απρίλιο του 2013 μετά από συνάντηση εργασίας στην Αθήνα με τον Υπουργό Ναυτιλίας και τον Γενικό Γραμματέα Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής μεταβήκαμε με το Γενικό Γραμματέα στο Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες για να συμμετάσχουμε σε συνάντηση με θέμα την ανάγκη ειδικής μεταχείρισης των νησιωτικών περιοχών. Πιο συγκεκριμένα, η ανάγκη ενσωμάτωσης της νησιωτικότητας στην Πολιτική Συνοχής και η στήριξη πρότασης της Επιτροπής Νήσων για την δημιουργία νέου ειδικού προγράμματος για τα νησιά, του προγράμματος «ISLANDS 2020».

«Στα πλαίσια της Στρατηγικής Ευρώπης 2020 για την επίτευξη έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, ζητούμε από το Συμβούλιο, και ιδιαίτερα από του Φίλους της Προεδρίας, το Κοινοβούλιο και την επιτροπή, να χορηγηθεί στα νησιά ένα «πρόσθετο επίδομα» ώστε να επιτύχουμε τους στόχους του ΕΕ 2020 ώστε να ξεπεράσουμε τις δομικές μας ανεπάρκειες και να αναπτύξουμε το ενδογενές δυναμικό μας. Επίσης υποστηρίζουμε ότι όλες οι επιχειρήσεις των νησιών θα πρέπει να ενταχθούν στο ευνοϊκότερο καθεστώς κρατικών ενισχύσεων ανεξάρτητα από το πληθυσμιακό μέγεθος και το ΑΕΠ των νησιών».

Τον Ιούνιο του 2013 στην 33η Γενική Συνέλευση της Επιτροπής Νήσων στην Σαρδηνία με τη συμμετοχή του Προέδρου της Επιτροπής Νήσων και Περιφερειάρχη Σαρδηνίας, του Γενικού Γραμματέα της Επιτροπής Νήσων και εκπροσώπων όλων των νησιωτικών περιφερειών της Ευρώπης συμφωνήθηκε η πρόταση για τα «ISLANDS 2020».

Τον ίδιο μήνα συμμετείχαμε στη Γενικής Συνέλευσης της Διαμεσογειακής Επιτροπής που έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη. Στη συνεδρίαση αυτή όπου εκπροσωπήθηκαν όλες οι περιοχές της Μεσογείου σε υψηλό πολιτικό επίπεδο συζητήθηκαν θέματα σχετικά με το μέλλον της Μεσογείου και τα κοινά ζητήματα που αντιμετωπίζει το σύνολο των Περιφερειών της Νότιας Ευρώπης.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών τα μέλη της Γενικής συνέλευσης ενέκριναν ομόφωνα την ακόλουθη πολιτική δήλωση:

"Προς μια νέα διακυβέρνηση για μια πιο βιώσιμη, συνεκτική και ανταγωνιστική Μεσόγειο'' και συγκεκριμένα για τη διακυβέρνηση και τις εδαφικές και θαλάσσιες αναπτυξιακές προτεραιότητες για τις περιοχές της Μεσογείου με έμφαση στην θαλάσσια διάσταση της περιοχής της Μεσογείου, ιδίως όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στο νερό, στις μεταφορές, στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), καθώς και στις πολιτικές για τη νεολαία.

Επίσης, σε μια ιδιαίτερα επίσημη τελετή υπεγράφη το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της CRPM, της Διαμεσογειακής Επιτροπής και της Γενικής Γραμματείας της Ένωσης για τη Μεσόγειο. Το σύμφωνο αυτό καθορίζει τις βάσεις για την ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των περιφερειών και του διακυβερνητικού σώματος στους τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος και στο πλαίσιο της Ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης.

Η CRPM και οι περιφέρειες εταίροι της, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η ΠΙΝ, σημείωσαν μια σημαντική πρόοδο. Στο πλαίσιο της κλήσης για υποβολή προτάσεων της «DG Movement», η CRPM κατέθεσε ένα σχέδιο με την ονομασία «Vasco da Gama: Κατάρτιση για πιο ασφαλείς και πιο φιλικές προς το περιβάλλον θαλάσσιες μεταφορές».

Έπειτα από την αποδοχή της υποψηφιότητάς της και την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η CRPM θα μπορέσει να εγκαινιάσει πραγματικά το έργο, οργανώνοντας, συντονίζοντας και καθοδηγώντας πλήρη προγράμματα εργασίας για την κατάρτιση στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα, την χρησιμοποίηση θαλάσσιων εξομοιωτών, την οικολογικοποίηση των θαλάσσιων μεταφορών, καθώς και ένα θαλάσσιο «Εrasmus» και ενέργειες διάδοσης και διαχείρισης του σχεδίου στο σύνολο του. Η διαχείριση της πρωτοβουλίας «Vasco Da Gama» θα γίνει από μία πιλοτική ομάδα επικεφαλής, η οποία θα απαρτίζεται από εκπροσώπους της CRPM, ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, επαγγελματικών φορέων, οργανισμών επιμόρφωσης, ναυτιλιακών clusters και περιφερειών.

Σε αυτήν την πρωτοβουλία με ιδιαίτερη χαρά σας ανακοινώνω ότι καταφέραμε το μοναδικό ίδρυμα στον Ελλαδικό χώρο που συμμετέχει σε αυτήν την πρωτοβουλία να είναι η Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Ιονίων.

Μακροπεριφέρεια Αδριατικής - Ιονίου

Σε εξέλιξη είναι η δημιουργία Μακροπεριφερειακής Στρατηγικής για την Αδριατική και το Ιόνιο. Στα πλαίσια αυτά και αναγνωρίζοντας τη δυναμική του χώρου, η ΠΙΝ διοργάνωσε τον Νοέμβριο Διεθνές Σεμινάριο EUSAIR στην Κέρκυρα με θέμα «Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αδριατική & το Ιόνιο: «Κινητοποιώντας τις Περιφέρειες».

Η ιδέα μιας Μακροπεριφερειακής στρατηγικής είναι να προσφέρει «προστιθέμενη αξία» σε παρεμβάσεις, ανεξάρτητα από το αν προέρχεται από ευρωπαϊκές, εθνικές ή περιφερειακές αρχές ή τρίτους ή τον ιδιωτικό τομέα, με τρόπο που να ενδυναμώνει σημαντικά τη λειτουργία της Μακροπεριφέρειας

Η Μακροπεριφερειακή Στρατηγική Αδριατικής – Ιονίου αναφέρεται σε 4 παράκτια κράτη, Ιταλία, Ελλάδα, Σλοβενία και Κροατία και 4 προς ένταξη στην Ε.Ε χώρες δηλαδή Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Μαυροβούνιο, Αλβανία, με έκταση 450.000Κμ και μια διεθνή θαλάσσια λεκάνη.

Μαζί με τις δύο άλλες υπάρχουσες Ευρωπαϊκές Μακροπεριφέρειες, δηλαδή αυτές της Βαλτικής Θάλασσας και του Δούναβη ,η Μακροπεριφέρεια Αδριατικής – Ιονίου αποτελεί την ιδανική σχέση μεταξύ της βόρειας και νότιας Ευρώπης.

Οι τομείς/πυλώνες της στρατηγικής για τη Μακροπεριφέρεια είναι οι εξής:

1. Καινοτόμος θαλάσσια και παράκτια ανάπτυξη: αλιεία, ιχθυοκαλλιέργεια, «γαλάζια ενέργεια», ορυκτοί πόροι κλπ.

2. Συνδεσιμότητα: μεταφορές, διευκόλυνση εμπορίου, διασύνδεση με διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, συνδυασμένες μεταφορές κλπ.

3. Διατήρηση, προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος: προστασία βιοποικιλότητας, καλύτερη διαχείριση αποβλήτων για παράκτιες περιφέρειες κλπ.

4. Αύξηση της ελκυστικότητας της περιφέρειας: τουρισμός, παράκτιος και εσωτερικός τουρισμός καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, τουρισμός κρουαζιέρας, πολιτιστικής κληρονομιάς, τουρισμός υγείας κλπ.

Ως οριζόντια ζητήματα εξετάζονται α) η έρευνα και η καινοτομία και β) η δημιουργία και ανάπτυξη διαχειριστικών/ διοικητικών ικανοτήτων.

Το σχέδιο του ΕΣΠΑ 2014-20 περιλαμβάνει περιορισμένες αναφορές στον νησιωτικό χώρο που σε καμία περίπτωση δεν συνιστούν ούτε καν πρόπλασμα νησιωτικής αναπτυξιακής στρατηγικής.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Να αναληφθούν πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της ελληνικής Προεδρίας στην Ε.Ε ώστε να εφαρμοστεί το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισαβόνας εξειδικεύοντας τη Στρατηγική Ευρώπη 2020 αλλά και τις κοινοτικές νομοθεσίες για τα νησιά.

Να λειτουργήσουν το Συμβούλιο Νησιωτικής Πολιτικής και το Ινστιτούτο Νησιωτικής Πολιτικής ώστε να συμβάλλουν στην εκπόνηση ολοκληρωμένης ειδικής νησιωτικής στρατηγικής .

Να εφαρμοσθούν διαφοροποιημένες πολιτικές σε τομείς όπως η θαλάσσια πολιτική, η αγροτικής πολιτικής, η πολιτικής αλιείας, η τουριστική πολιτική.

Η εφαρμογή του μεταφορικού Ισοδύναμου σε συνεργασία με την Ε.Ε.

Όραμα & Αναπτυξιακή Στρατηγική της Π.Ι.Ν έως το 2020

Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των ήδη περιγραφέντων προβλημάτων και προκλήσεων, σε συνδυασμό με το ευρύτερο (ευρωπαϊκό και εθνικό) πλαίσιο αναπτυξιακών επιδιώξεων, η νέα στρατηγική της Περιφέρειας οφείλει:

- αφενός να συνδυάζει την αξιοποίηση των τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων, ενσωματώνοντας σε αυτά τη δυναμική της γνώσης, επιδιώκοντας έτσι μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και

- αφετέρου να αξιοποιεί τις δυνατότητες και να αντιμετωπίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα πρόσθετα προβλήματα, που συσσωρεύει η «νησιωτικότητα», λειτουργώντας ταυτόχρονα σε ένα πλαίσιο επάλληλων χώρων και επιπέδων, από το ενδο-περιφερειακό, έως εκείνο της «μακρο-περιφέρειας», που αποτελεί μια νέα πρόκληση.

Με βάση τα παραπάνω, σημαντικές αναφορές & βασικές συνιστώσες της νέας αναπτυξιακής στρατηγικής της Π.Ι.Ν. είναι:

- η επανάκτηση της «ελκυστικότητάς» της, μέσω της ενεργοποίησης του παραγωγικού συστήματος, που μπορεί να επιτευχθεί μέσω της στρατηγικής για την «Έξυπνη Εξειδίκευση της Περιφέρειας»

- η διασφάλιση της «βιωσιμότητάς» της, που παραπέμπει κυρίως στις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού με τις ιδιαιτερότητες που δημιουργεί η νησιωτική φυσιογνωμία, στη περιβαλλοντική αειφορία, αλλά με βάση τα νέα δεδομένα και στη θωράκιση του κοινωνικού ιστού, μέσα από την προώθηση άλλων επιμέρους στρατηγικών.

Οι δύο αυτοί πυλώνες προδιαγράφουν τις επιδιώξεις της νέας αναπτυξιακής στρατηγικής της Περιφέρειας, που αποτυπώνονται στους παρακάτω γενικούς στρατηγικούς στόχους.

Διαφοροποίηση του παραγωγικού συστήματος & προτύπου στην κατεύθυνση της «έξυπνης εξειδίκευσης», μέσω της:

- βιώσιμης (ανα)προσαρμογής του, με την ποιοτική αναβάθμιση των ήδη παρεχόμενων προϊόντων & υπηρεσιών (ποιοτικός τουρισμός & γεωργία κλπ).

- της διαφοροποίησής του, με τη δημιουργία νέων, καινοτόμων & ανταγωνιστικών προϊόντων & υπηρεσιών (τομείς της πράσινης, θαλάσσιας & δημιουργικής οικονομίας κλπ), ενσωματώνοντας στην παραγωγική διαδικασία το καινοτόμο πνεύμα & τις τεχνολογικές (και ψηφιακές) εξελίξεις,

- ενθάρρυνσης «ενδο» & «δια-τομεακών» προσεγγίσεων και συνεργασιών, με τη δημιουργία παραγωγικών δικτυώσεων και τη σύζευξη κοινωνικών και επιχειρηματικών αναγκών

- δημιουργίας συνθηκών βιώσιμης απασχόλησης και μείωσης της ανεργίας ιδίως σε ευάλωτες ομάδες του ενεργού πληθυσμού, μέσω της παραγωγικής εξειδίκευσης του ανθρώπινου δυναμικού και τη βελτίωση των επαγγελματικών δεξιοτήτων.

- βιώσιμης αξιοποίησης (προστασία, διατήρηση και ανάδειξη) του φυσικού (βιοποικιλότητα & τοπία), όσο και του μνημειακού και γενικότερα πολιτιστικού πλούτου

Επισημαίνεται ότι η προσέγγιση του γενικού αυτού στόχου θα επιχειρηθεί μέσα από την υλοποίηση (σε μεγάλο βαθμό) του Σχεδίου για την «Έξυπνη Εξειδίκευση της Π.Ι.Ν.», το οποίο αναλύεται διεξοδικά στη συνέχεια.

Ενίσχυση του κοινωνικού ιστού, με γνώμονα την παροχή «ίσων ευκαιριών», μέσω της:

- διευκόλυνσης της πρόσβασης στη γνώση, με την αντιμετώπιση σημαντικών ζητημάτων, όπως αυτό της σχολικής διαρροής, της δια βίου μάθησης, αλλά και της κάλυψης ορισμένων επειγουσών αναγκών στέγασης & εξοπλισμού.

- ενίσχυσης της κοινωνικής προστασίας και ένταξης, με την αδιάλειπτη παροχή κοινωνικών υπηρεσιών ( φροντίδα υγείας & πρόνοιας, ψυχική υγεία) και τη στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων ή περιοχών-θυλάκων ανεργίας, που πλήττονται ιδιαίτερα από τη φτώχεια.

Επισημαίνεται ότι για τα ζητήματα της αντιμετώπισης της φτώχειας και της κοινωνικής ένταξης, που συνιστούν τον πυρήνα του παραπάνω γενικού στόχου, εκπονείται Σχέδιο Δράσης σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Διαχείριση του περιβάλλοντος & του χώρου στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας μέσω της:

- βελτίωσης των συνθηκών προσπελασιμότητας με προτεραιότητες αφενός την ενδοπεριφερειακή κινητικότητα και ένταξη στον εθνικό και διεθνή περίγυρο, και αφετέρου τη σύνδεση των πυλών εισόδου με τα αστικά κέντρα και τις απομακρυσμένες περιοχές

- άμβλυνσης των πιέσεων σε περιβάλλον & πόρους, με την ορθολογική διαχείριση & εξοικονόμηση των υδατικών πόρων, την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος των υγρών και ιδιαίτερα των στερεών αποβλήτων, και την ενεργειακή εξοικονόμηση με μεθόδους συμβατές στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και μεγέθη του νησιωτικού χώρου

- περιορισμού των αρνητικών συνεπειών & κινδύνων, φαινομένων συνδεόμενων (και) με την κλιματική αλλαγή, μέσω της λήψης προληπτικών και διαχειριστικών μέτρων (σεισμοί, δάση, ακτές, ευάλωτα εδάφη κλπ)

- διευθέτησης «συγκρούσεων» και πιέσεων ιδιαίτερα προς το περιβάλλον, με την προώθηση των απαιτούμενων χωροταξικών ρυθμίσεων

Όσον αφορά στο γενικό αυτό στόχο, τονίζεται η υποχρέωση έναντι του ευρωπαϊκού στόχου στον τομέα της «εξοικονόμησης» ενέργειας» και έναντι των Κανονισμών για τη «διαχείριση υδάτων» και «αποβλήτων».

Αναγκαία τέλος προϋπόθεση για την προώθηση όλων των παραπάνω, αποτελεί η:

Αναβάθμιση των ικανοτήτων της Δημόσιας διοίκησης, μέσα από την οργανωτική και θεσμική αναδιάταξη και την ποιοτική βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού της, που αποτελεί «οριζόντιο» εθνικό στόχο.

Τα παραπάνω αποτυπώνονται στον κεντρικό Αναπτυξιακό Στόχο για το 2020, που είναι η «Βιώσιμη ανάπτυξη με ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ελκυστικότητας της Περιφέρειας Ι.Ν., μέσα από την αξιοποίηση της οικονομίας της γνώσης, του πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αποθέματος», προκειμένου να αυξηθεί η απασχόληση και η ευημερία των πολιτών, και με συνοπτικό και περιεκτικό τρόπο περιλαμβάνονται στο νέο αναπτυξιακό όραμα της Περιφέρειας, που είναι να καταστούν τα «Ιόνια Νησιά, Ελκυστικός Προορισμός & Βιώσιμος Τόπος».