www.TheSeaNation.gr

Ο κορυφαίος αστροφυσικός Διονύσης Σιμόπουλος ,επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, έφυγε την Κυριακή από τη ζωή σε ηλικία 79 ετών. Η φιλοσοφία του για τη ζωή και το θάνατο συνοψίζεται σε μία φράση που χρησιμοποίησε ως τίτλο σε ένα από τα βιβλία του «Είμαστε όλοι μας αστρόσκονη, και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα» έλεγε. Την περιπέτεια της υγείας του, ο Διονύσης Σιμόπουλος, την αντιμετώπιζε με έναν διαφορετικό τρόπο.
Στο τελευταίο αυτοβιογραφικό, σχεδόν, βιβλίο του σημειώνει για τη ζωή του ο Διονύσης Σιμόπουλος. «Κοιτάζοντας την ξανά μέσα από αυτό το καινούργιο βλέμμα των τελευταίων τριών χρόνων της περιπέτειας υγείας που αντιμετωπίζω, λάμπει κάπως αλλιώς μέσα μου, πιο φωτεινά, πιο λαμπερά». Σαν το χαμόγελο που δεν έσβηνε από το πρόσωπό του, μία αληθινή χαρά όποτε υποδέχονταν παιδιά και σχολεία στο Πλανητάριο, ξεναγούσε τους δημοσιογράφους σε νέα προγράμματα, ανέλυε με το μοναδικό του τρόπο, το σύμπαν ή παρουσιάζε τα βιβλία του.
Ο Διονύσης Σιμόπουλος μέσα από 5+1 βιβλία του
Οι «Μαρτυρίες» είναι το τελευταίο βιβλίο του Διονύση Σιμόπουλου. Ενα βιβλίο με αυτοβιογραφικές αναμνήσεις που αποτελούν μια σύντομη περιγραφή της εξέλιξης της εκλαΐκευσης και διάχυσης της επιστήμης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
«Είναι δηλαδή το είδος της δραστηριότητας που διακονώ τον τελευταίο μισό αιώνα» έγραφε σε σημείωση ο Διονύσης Σιμόπουλος, τονίζοντας «Το βιβλίο αυτό δεν είναι μια αυτοβιογραφία με την κλασική έννοια αφού περιορίζεται σε ορισμένους σημαντικούς σταθμούς της ζωής μου, με κύριο άξονα την εκλαΐκευση, που περιγράφονται και από εμένα αλλά και από ανθρώπους που συμμετείχαν σ' αυτούς. Ιδιαίτερα τα σχετικά με την διεθνή μου δραστηριότητα στη διάχυση της επιστήμης στο εξωτερικό, η οποία είναι εν πολλοίς άγνωστη. Κι αυτή η δραστηριότητα είναι που ίσως να αποτελεί και την πιο σημαντική προσφορά μου στην διεθνή αστρονομική εκπαίδευση, αφού υπήρξα άμεσος μάρτυρας της εξέλιξης αυτής και γιατί ευθύς εξ αρχής αυτό ήταν και το κύριο ενδιαφέρον μου στον χώρο της Αστροφυσικής» έλεγε ο Διονύσης Σιμόπουλος για το βιβλίο που έγραψε σε συνεργασία με τον δημοσιογράφο-συγγραφέα Μάκη Προβατά.
«Τα βασικά στοιχεία της όλης περιγραφής βασίστηκαν στις ατέρμονες τηλεφωνικές συζητήσεις που είχα με τον Μάκη στη διάρκεια του εγκλεισμού μας λόγω της πανδημίας αλλά και αργότερα. Κι εδώ πρέπει να ομολογήσω πως, παρ' όλους τους δικούς μου αρχικούς ενδοιασμούς, οι συζητήσεις εκείνες και οι διερευνητικές ερωτήσεις του Μάκη με οδήγησαν να ανακαλέσω γεγονότα τα οποία είχα σχεδόν ξεχάσει ή τα θεωρούσα όχι και τόσο σημαντικά, ενώ ανακάλεσα από τη μνήμη μου πρόσωπα, με τρόπο που μου έδειξε ότι είχαν μεγαλύτερη αξία για την ζωή μου απ' όσο νόμιζα».
Ο Διονύσης Σιμόπουλος στην παρουσίαση του βιβλίου του «Η άνοιξη του Σύμπαντος»
Τον Δεκέμβριο του 2018 παρουσιάσε το βιβλίο του «Η άνοιξη του Σύμπαντος» σημειώνοντας χαρακτηριστικά πώς σήμερα το Σύμπαν βρίσκεται στις πρώτες "ώρες" της ύπαρξής του: στην άνοιξη κυριολεκτικά της ζωής του. Πρόκειται για μια άνοιξη που πλαισιώνεται από το μεγαλείο των λαμπρών γαλαζόλευκων άστρων, αλλά και άστρων σαν τον Ήλιο μας, ενώ η ενήλικη ιστορία του θ' αρχίσει πολύ αργότερα, σε δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων χρόνια από σήμερα.
Ακόμα όμως και τότε, θα πρόκειται για ένα πανέμορφο Σύμπαν, για εκείνα τα "όντα" που θα το κατοικούν, αν και θα φωτίζεται αμυδρά μόνο από τα κοκκινωπά, υπέρυθρα άστρα που σήμερα είναι αόρατα στα μάτια μας. Θα πρόκειται, φυσικά, για όντα με υπερβολικές δυνάμεις στη διάθεσή τους. Δυνάμεις που το μυαλό μας είναι αδύνατον ακόμα και να φανταστεί. Παρ' όλα αυτά, κοιτάζοντας πίσω στη λαμπερή δική μας εποχή, θα μας ζηλεύουν, γιατί εμείς γνωρίσαμε το Σύμπαν όταν το Σύμπαν ήταν ακόμη μωρό. Θα μας ζηλεύουν γιατί εμείς σήμερα ζούμε όντως στην Άνοιξη του Σύμπαντος!» έγραφε ο Διονύσης Σιμόπουλος.
Ο Διονύσης Σιμόπουλος ήταν εκλαϊκευτής της αστρονομίας στην Ελλάδα. Μέσα από τα βιβλία του έκανε τα ουράνια σώματα οικεία σε εκείνους που τον παρακολουθούσαν.
Είμαστε αστρόσκονη, Σύμπαν, μια ιστορία χωρίς τέλος
Την εξήγηση για αυτη μας τη σύνδεση με τον ουρανό έδωσε στο βιβλίο του «Είμαστε αστρόσκονη, Σύμπαν, μια ιστορία χωρίς τέλος», των εκδόσεων Μεταίχμιο. Το άγνωστο συχνά τρομάζει τον κόσμο. Πολλούς τους κάνει να αισθάνονται χαμένοι. Μόνοι. Ανασφαλείς. Σε άλλους το άγνωστο κεντρίζει την περιέργεια. Τους κάνει ανυπόμονους. Περήφανους. Να αισθάνονται μέρος από κάτι μεγαλύτερο απ’ αυτούς. Και η απόκτηση νέων γνώσεων για το άγνωστο, ειδικά γνώσεων που προκαλούν αλλαγές στις φιλοσοφικές ιδέες του ανθρώπου σχετικά με τον εαυτό του και τη σχέση του με τη φύση, θα αντιμετωπίζεται πάντα με επαίνους και με εχθρότητα μαζί.
Αναλύοντας τη σκέψη του ο Διονύσης Σιμόπουλος συμπλήρωνε πως στο Σύμπαν υπάρχουν περίπου ένα τρισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια άστρα. Όσοι είναι και οι κόκκοι της άμμου όλων των ωκεανών της Γης. Και από την άλλη, στην ύλη που περιέχεται μέσα σε μία μόνο δαχτυλήθρα βρίσκουμε ένα δισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια άτομα. Πού βρίσκεται λοιπόν τώρα το κέντρο του Σύμπαντος; Βρίσκεται άραγε ο άνθρωπος πραγματικά πολύ μακριά απ’ αυτό; Ή μήπως το απροσδιόριστο αυτό κέντρο δεν είναι πραγματικά παρά θέμα προοπτικής και σχετικότητας; Από τη γέννηση των άστρων ως τις μαύρες τρύπες, από τα στοιχειώδη σωματίδια ως τα βαρυτικά κύματα, από τους πιο μακρινούς γαλαξίες ως το ανθρώπινο είδος, το βιβλίο «Είμαστε αστρόσκονη, Σύμπαν, μια ιστορία χωρίς τέλος», περιγράφει το αέναο ταξίδι της υλοενέργειας που απαρτίζει το Σύμπαν.
Είμαστε όλοι μας αστρόσκονη, και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα. Κάποια μέρα θα υπάρξουν άλλοι κόσμοι, γεμάτοι με άλλα όντα, αστράνθρωποι σαν εμάς, που θα γεννηθούν από τις στάχτες ενός, κάποιου άλλου, πεθαμένου άστρου. Ενός άστρου που σήμερα το λέμε Ήλιο.
Πώς φτάσαμε τόσο μακριά στο Διάστημα; -Το βιβλίο «Από τα ψηλαλώνια στο φεγγάρι»
Το 2019 με αφορμή τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από την πρώτη προσσελήνωση, ο Διονύσης Σιμόπουλος μας αφηγείται, μέσα από το βιβλίο του «Από τα ψηλαλώνια στο φεγγάρι» την πορεία μας προς τα άστρα , ενώ κατλεγραψε και σταθμούς της προσωπικής του διαδρομής.
«Καθώς ολόκληρη η ανθρωπότητα παρακολουθούσε από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, ο πρώτος άνθρωπος ήταν έτοιμος να κατέβει και να περπατήσει πάνω στο παράξενο έδαφος της Σελήνης. Στην Ουάσιγκτον τα ρολόγια έδειχναν 4 λεπτά πριν από τις 11 το βράδυ της 20ής Ιουλίου 1969 και στην Αθήνα σχεδόν 5:00 το πρωί της άλλης μέρας.
Εκείνο το βράδυ, πάνω στη σκονισμένη επιφάνεια της Σελήνης, αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο χνάρι που έγινε το σύμβολο "ενός τεράστιου άλματος για την ανθρωπότητα» έγραφε ο Διονύσης Σιμόπουλος και συνέχιζε με ενθουσιασμό. Η στιγμή εκείνη ήταν τόσο σπουδαία και σημαδιακή, που μπορεί να συγκριθεί μόνο με τη στιγμή της δημιουργίας. Γιατί, όπως τόσο χαρακτηριστικά γράφτηκε τότε, "εκείνη η στιγμή ήταν ανώτερη και από την πρώτη χρήση της φωτιάς, και από την ανακάλυψη του τροχού, και από την εκμετάλλευση του αρότρου. Ήταν σπουδαιότερη από τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο και του Κολόμβου, ανώτερη και από τη διάσπαση ακόμα του ατόμου.
Γιατί έκτοτε ο κόσμος μας και η ιστορία του δεν περιορίζονται σ' έναν μονάχα πλανήτη. Γιατί ο κόσμος μας είναι πλέον ολόκληρο το Διάστημα, και η ιστορία μας είναι τόσο μεγάλη και ανοιχτή όσο ολόκληρο το Σύμπαν.
Ο ουρανός της Ελλάδας ανάλογα με την εποχή -Στο εκπληκτικό βιβλίο του Σιμόπουλου «Ο Ουρανός της Ελλάδας: Καλοκαίρι
Ο Διονύσης Σιμόπουλος μέσα μία σειρά βιβλίων του που ακολουθούν όλες τις εποχές του χρόνου, μας ξεναγεί στον ελληνικό ουρανό, εξηγώντας μας και αναλύοντάς μας ποιοι αστερισμοί είναι ορατοί ανάλογα με την κάθε εποχή, πώς πήρε το όνομά του ο κάθε μήνας του έτους και εισάγοντάς μας σε βασικές έννοιες της αστρονομίας.
Για παράδειγμα το βιβλίο του «Ο Ουρανός της Ελλάδας: Καλοκαίρι» είναι ένα πολύτιμο εγχειρίδιο για εκείνους που θέλουν να πρωτοέρθουν σε επαφή με ό,τι υπάρχει εκεί ψηλα, αυτη την όμορφη εποχή του χρόνου.
Παρόλο που στη διάρκεια του έτους η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο, εμείς δεν αισθανόμαστε την κίνηση αυτή αν και κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση απ αυτή που βρισκόταν την προηγούμενη. Έτσι από κάθε νέα θέση αντικρίζουμε τον Ήλιο από μια διαφορετική γωνία καθώς μετακινείται καθημερινά από τη δύση προς την ανατολή. Γι’ αυτό άλλωστε βλέπουμε και διαφορετικούς αστερισμούς στις διαφορετικές εποχές, αναφέρει μέσα από το βιβλίο του ο Διονύσης Σιμόπουλος.
Ο Διονύσης Σιμόπουλος των παιδιών -«Πες μας παππού»
Το πλανητάριο και τα εργαστήριά του δημιουργήθηκαν για να φλερουν τον άγνωστο κόσμο του σύμπαντος κοντά στις μικρές ηλικίες. Ο Διονύσης Σιμόπουλος μέσα από μία σειρά βιβλίων με τίτλο «Πες μας παππού» εξηγεί κατανοητά και καθηλωτικά, τι συμβαίνει εκει πάνω και απαντά σε απορίες μικρών και μεγάλων. «Πώς πηγαμε στο φεγγάρι», «Πώς γεννιούνται τα άστρα» Υπάρχουν για πάντα; Έχουν όλα το ίδιο χρώμα; Ποιο είναι το πιο κοντινό μας άστρο; Τι είναι η Μαύρη Τρύπα και οι εκρήξεις σουπερνόβα; Ολα μυστικά του διαστήματος όπως το αφηγείται ο αγαπημένος δάσκαλος της αστρονομίας Διονύσης Σιμόπουλος σε μία σειρά βιβλίων για παιδιά που συμπληρώνουν και ευχάριστα εκπαιδευτικά παιχνίδια.
Ποιος ήταν ο Διονύσης Σιμόπουλος
Γεννήθηκε στα Γιάννενα στις 8 Μαρτίου 1943 αλλά μεγάλωσε στην Πάτρα. Σπούδασε Πολιτική Επικοινωνία στο Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα (ΗΠΑ). Την ίδια περίοδο του απονεμήθηκαν διάφορα βραβεία και τιμητικές διακρίσεις σε θέματα ομιλιών και επικοινωνίας.
Άρχισε να εργάζεται τον Ιανουάριο του 1968 και χρημάτισε Επιμελητής (Ιαν.-Σεπ. 1968), Βοηθός Διευθυντής Εκπαίδευσης (Σεπ. 1968-Σεπ. 1969), και Διευθυντής Πλανηταρίου (Σεπ. 1969-Μαρ. 1973) στο Κέντρο Τεχνών και Επιστημών της Λουϊζιάνα (Louisiana Art & Science Museum) καθώς και Ειδικός Σύμβουλος Επιστημονικής Εκπαίδευσης της Σχολικής Επιτροπής (1970-1973).
Τον Οκτώβριο του 1972 προσκλήθηκε στην Αθήνα από το Ίδρυμα Ευγενίδου όπου εργάστηκε ως Διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου (Απρ. 1973-Απρ. 2014). Έχει διδάξει σε δεκάδες επιμορφωτικά σεμινάρια αποφοίτων πανεπιστημίου και στελεχών επιχειρήσεων ως εισηγητής θεμάτων επικοινωνίας, λήψης αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων, έχει παρακολουθήσει ενεργά πολυάριθμα Συνέδρια και Σεμινάρια όπου παρουσίασε εργασίες του, κι έχει δημοσιεύσει εκατοντάδες άρθρα και μελέτες του σε Ελληνικά και ξένα περιοδικά και εφημερίδες.
Χρημάτισε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αστρονομική Εκπαίδευση (ΕΑΑΕ - European Association for Astronomy Education) (1994-2002), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Διεθνούς Εταιρείας Πλανηταρίων (1978-2008), Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ευρωπαϊκών και Μεσογειακών Πλανηταρίων (1976-2008), Εταίρος (Fellow) της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Αγγλίας (από το 1978) και της Διεθνούς Εταιρείας Πλανηταρίων (από το 1980), και τακτικό μέλος πολλών άλλων διεθνών επιστημονικών οργανώσεων.
Το 1996 έλαβε την ανώτατη τιμητική διάκριση (IPS Service Award) της Διεθνούς Εταιρείας Πλανηταρίων για την συνεισφορά του στη διεθνή αστρονομική εκπαίδευση, ενώ το 2006 τιμήθηκε με τον «Ακαδημαϊκό Φοίνικα» (Palmes Academiques) του Υπουργείου Παιδείας της Γαλλίας.
Στις 17 Οκτωβρίου 2012, η Ένωση Ελλήνων Φυσικών (ΕΕΦ) τον τίμησε για την συμβολή του στην εκλαΐκευση της επιστήμης σε ειδική εκδήλωση στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής.
Στην καθιερωμένη ετήσια πανηγυρική συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών στις 22 Δεκεμβρίου 2015, το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας τον βράβευσε «για τη συνολική του προσφορά στην εκλαΐκευση και τη διάδοση της Αστρονομίας και την πρότυπη λειτουργία του Ευγενιδείου Πλανηταρίου».