www.TheSeaNation.gr

Αντέχουν οι ευρωπαϊκές και οι ελληνικές εξαγωγές στους δασμούς Τραμπ

Όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, εξήγγειλε στις 2 Απριλίου σαρωτικούς «ανταποδοτικούς» δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα στις ΗΠΑ προκάλεσε σοκ και δέος στις περισσότερες χώρες του κόσμου, περιλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οικονομία της οποίας προσπαθούσε να ανακάμψει από την ενεργειακή κρίση και τον υψηλό πληθωρισμό.

Οκτώ μήνες μετά και έχοντας μεσολαβήσει η εμπορική συμφωνία της ΕΕ με τις ΗΠΑ στα τέλη Ιουλίου, οι ανησυχίες στην Ευρώπη έχουν υποχωρήσει πολύ και εστιάζουν κυρίως στη σημαντική αύξηση των εισαγωγών από την Κίνα και τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος με τον εμπορικό αυτό γίγαντα.

Η οικονομική ανάκαμψη στην Ευρωζώνη συνεχίζεται και μάλιστα με ταχύτερο ρυθμό απ' ό,τι προβλεπόταν πριν από το δασμολογικό σοκ. Οι εξαγωγές συνέχισαν την ανοδική τους πορεία στο τρίτο τρίμηνο, μετά από μία κάμψη στο δεύτερο, η οποία ήταν αναμενόμενη λόγω της ισχυρής αύξησης που είχαν σημειώσει τον Μάρτιο, όταν οι αμερικανικές επιχειρήσεις επέσπευσαν τις αγορές από τους προμηθευτές τους στην ΕΕ για αποθεματοποίηση προκειμένου να προλάβουν τις αυξήσεις των δασμών.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 1,4% στο τρίτο τρίμηνο του 2025, λίγο περισσότερο από το 1,3% που είχε σημειωθεί στο τελευταίο τρίμηνο του 2024. Η αξία των εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ αυξήθηκε 15,4% τον Σεπτέμβριο, με το ευρώ μάλιστα να είναι σημαντικά ανατιμημένο σε σχέση με το δολάριο, κάτι που καθιστά τα ευρωπαϊκά προϊόντα ακριβότερα στην αμερικανική αγορά σε σχέση με το 2024. Παράλληλα, το πλεόνασμα της ΕΕ στο εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ αυξήθηκε τον ίδιο μήνα.

Στο 9μηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου, η αξία των εξαγωγών στις ΗΠΑ ήταν επίσης αυξημένη (κατά 9,4%) και το πλεόνασμά της ΕΕ στο διμερές εμπορικό ισοζύγιο ήταν μεγαλύτερο. Ηπιότερη αύξηση (1,7%) σημείωσε και η αξία των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ το 9μηνο, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων. Συνολικά, η αξία των ελληνικών εξαγωγών (χωρίς τα καύσιμα που οι τιμές παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις) αυξήθηκε 2,7% από την αρχή του έτους έως τον Οκτώβριο και το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας μειώθηκε κατά 6%.

Αν και το διάστημα που έχει μεσολαβήσει από την αύξηση των δασμών είναι σχετικά μικρό για κάποιο οριστικό συμπέρασμα του αντίκτυπού τους στην ευρωπαϊκή οικονομία, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι εξαγωγές έδειξαν ανθεκτικότητα, η οποία οφείλεται κυρίως στους εξής λόγους. Πρώτον, τη συμφωνία με τις ΗΠΑ, η οποία περιόρισε στο 15% τους δασμούς για τα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα από 20% αρχικά και 25% που απειλούσε ο Τραμπ, φέρνοντας την Ευρώπη σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με ανταγωνιστές της στους οποίους επιβλήθηκαν υψηλότεροι δασμοί. Δεύτερον, τις εμπορικές συμφωνίες που επιδίωξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με άλλες χώρες και, τρίτον, με τη δυσκολία της αμερικανικής οικονομίας να καλύψει, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, το κενό που θα άφηνε μία μείωση των εισαγωγών τους.

Αντίκτυπος από τους αμερικανικούς δασμούς στην Ευρώπη υπάρχει, ωστόσο, στις εισαγωγές της και κυρίως σε αυτές από την Κίνα. Σύμφωνα με στοιχεία της τελωνειακής υπηρεσίας της ασιατικής χώρας, οι κινεζικές εξαγωγές προς την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 14,8% τον Νοέμβριο σε ετήσια βάση, πολύ περισσότερο από την αύξηση των συνολικών κινεζικών εξαγωγών, μία εξέλιξη που διευκολύνεται και από τη σημαντική ανατίμηση του ευρώ έναντι του γουάν φέτος. Οι εισαγωγές από την Κίνα αφορούν πλέον προϊόντα μεγάλης αξίας - όπως ηλεκτρονικές συσκευές, αυτοκίνητα, ρομπότ και ημιαγωγούς που χρησιμοποιούν οι βιομηχανίες. Σε συνδυασμό με την εξασθένιση των εξαγωγών της ΕΕ προς την Κίνα, καταγράφεται μεγάλη αύξηση στο έλλειμμα του διμερούς εμπορικού ισοζυγίου της, το οποίο αναμένεται να ξεπεράσει εφέτος σημαντικά το περσινό επίπεδο (περίπου 300 δις. ευρώ).

Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει τους φόβους που είχαν εκφραστεί από την αρχή του δασμολογικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας, ότι η επίπτωση στην Ευρώπη από τη δασμολογική πολιτική του Τραμπ θα φαινόταν περισσότερο μέσα από την προσπάθεια της Κίνας να αντισταθμίσει τη μείωση των εξαγωγών της στις ΗΠΑ, στρέφοντας ένα μεγάλο μέρος τους προς την Ευρώπη και άλλες περιοχές του κόσμου. Είναι εντυπωσιακό ότι η Κίνα, εν μέσω δασμολογικού πολέμου, σημείωσε στο 11μηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου εφέτος πλεόνασμα - ρεκόρ στο συνολικό εμπορικό ισοζύγιο της, που ξεπέρασε το 1 τρις. δολάρια, κάνοντας κάποιους αναλυτές να τη θεωρούν ως την κερδισμένη του εμπορικού πολέμου.

Η Κίνα γνωρίζει ότι η αύξηση των εξαγωγών της δεν είναι εύκολο να συνεχισθεί χωρίς να προκληθούν μεγάλες αντιδράσεις και αντίμετρα και γι' αυτό κάλεσε τις άλλες χώρες να αντισταθούν σε πολιτικές αύξησης των δασμών και άλλων εμπορικών εμποδίων. Το Μεξικό ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα την επιβολή δασμών έως 50% σε προϊόντα από την Κίνα και άλλες χώρες της Ασίας, ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, απείλησε, σύμφωνα με δημοσιεύματα, τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ, σε πρόσφατή συνάντησή τους ότι η ΕΕ θα βάλει δασμούς στα προϊόντα της χώρας του αν δεν λάβει μέτρα για να περιορίσει το εμπορικό πλεόνασμά της. Σύμφωνα με αναλυτές, πάντως, η Κίνα έχει ένα σημαντικό μοχλό στα χέρια της - ότι έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή σπάνιων γαιών στον κόσμο - που περιορίζει τις δυνατότητες αντίδρασης τόσο από την Ευρώπη όσο και από τις ΗΠΑ. Την εβδομάδα που πέρασε, η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, προειδοποίησε επίσης την Κίνα να στραφεί στην τόνωση της εγχώριας ζήτησης για την ανάπτυξη καθώς με μία τεράστια οικονομία, που το ΑΕΠ της ανέρχεται σε 19 τρις. δολάρια, δεν μπορεί να βασίζεται διαρκώς σε εμπορικά πλεονάσματα.