www.TheSeaNation.gr

Γ. Ξηραδάκης: «Βαρόμετρο η ναυτιλία» για την παγκόσμια οικονομία

Το «αποτύπωμα» της πανδημίας στις ναυτιλιακές δραστηριότητες αλλά και η «συμπεριφορά» του χρηματοπιστωτικού συστήματος έναντι του ναυτιλιακού τομέα «φωτογραφίζεται» στην έρευνα για την Χρηματοδότηση της Ναυτιλίας 2020 την οποία και παρουσίασε νωρίτερα σήμερα στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιώς, ο Διευθύνων Σύμβουλος, XRTC Business Consultants κ. Γιώργος Ξηραδάκης. Χαρακτηρίζοντας τη ναυτιλία «βαρόμετρο» για την παγκόσμια οικονομία ο κ. Ξηραδάκης παρουσίασε την πλειάδα των ερωτημάτων που τέθηκαν σε υψηλόβαθμα στελέχη του χρηματοπιστωτικού συστήματος από τις απαντήσεις των οποίων προέκυψαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Όπως ανέφερε οι χρηματοοικονομικές πτυχές που αφορούν εμπορικές δραστηριότητες της θαλάσσιας βιομηχανίας καλύπτονται εξ ολοκλήρου από τη ναυτιλιακή χρηματοδότηση. Οι τράπεζες παραμένουν η ραχοκοκαλιά της παρά την οικονομική κρίση του 2008 και την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας που τις οδήγησε στον περιορισμό των επενδύσεων υψηλού κινδύνου. Με την πάροδο των ετών, οι Ευρωπαϊκές τράπεζες, που ήταν οι ηγέτες στη χρηματοδότηση της ναυτιλίας, έχουν επηρεαστεί περισσότερο. Η κρίση του ευρώ, οι αυστηρότερες πολιτικές διαχείρισης κινδύνων που εφαρμόζει η ΕΚΤ και το απαιτητικότερο ρυθμιστικό πλαίσιο της Συμφωνίας της Βασιλείας, έχουν ασκήσει πίεση στις Ευρωπαϊκές τράπεζες να περιορίσουν την έκθεσή τους στη ναυτιλία.
Η μείωση του μεριδίου αγοράς των Ευρωπαϊκών τραπεζών έδωσε την ευκαιρία στις εταιρίες Leasing της Άπω Ανατολής οι οποίες δεν υπόκεινται σε ρυθμιστικά πλαίσια σε σύγκριση με τις Ευρωπαϊκές τράπεζες, να αυξήσουν τα μερίδια αγοράς τους. Το παράδοξο είναι , είπε, ότι πολλές κινεζικές μισθώσεις χρηματοδοτούνται από παραδοσιακές τράπεζες χρηματοδότησης πλοίων.
Όπως παρατήρησε ο κ. Ξηραδάκης η τρέχουσα πανδημία Covid-19 έχει αυξήσει την αβεβαιότητα για την οικονομία, ενώ πολλά πράγματα παραμένουν εκτός ελέγχου μας. Καθώς ο ιός εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, οι ανησυχίες έχουν στραφεί από την παραγωγή του τομέα της προσφοράς στη μείωση ζήτησης του τομέα των υπηρεσιών. Η πανδημία εκτιμάται ότι προκαλεί τη μεγαλύτερη παγκόσμια ύφεση στην ιστορία, με περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού να βρίσκεται σε κατάσταση «αποκλεισμού» και το υπόλοιπο σε μια ανασφάλεια επανεκκίνησης μέτρων ασφαλείας για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας. Η ταχεία εξάπλωσή του είχε σημαντικό αντίκτυπο στις παγκόσμιες ναυτιλιακές αγορές, με τη μείωση της ζήτησης αγαθών από την Κίνα να επηρεάζει όλων των ειδών τα πλοία από αυτά που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια έως τα πετρελαιοφόρα. Ενώ η Κίνα ήταν η πρώτη χώρα που επλήγη από το Covid-19 έγινε η πρώτη και ίσως η μόνη της οποίας η οικονομία ανακάμπτει. Για τον υπόλοιπο κόσμο, η αβεβαιότητα είναι η μόνη βεβαιότητα τόνισε χαρακτηριστικά.
Όπως ανέφερε σε αυτές τις μεταβαλλόμενες τάσεις, η XRTC Business Consultants Ltd διεξήγαγε μια δημοσκόπηση σχετικά με τις επικρατούσες συνθήκες και παραμέτρους, ιδίως στη διεθνή αγορά ναυτιλιακής χρηματοδότησης, μεταξύ 10 και 20 Μαΐου 2020. Η δημοσκόπηση είχε σχεδιαστεί για να περιλαμβάνει τις πιο σημαντικές πτυχές του εν λόγω κλάδου και να διερευνήσει τις τρέχουσες τάσεις παγκοσμίως. Μάλιστα τόνισε ότι η μετάβαση στη νέα πραγματικότητα περιλαμβάνει προκλήσεις και ευκαιρίες για χρηματοδότες και επενδυτές, οι οποίες απαιτούν σαφείς απαντήσεις πριν αντιμετωπιστούν.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στο πώς αντιλαμβάνονται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, και ειδικότερα οι τράπεζες, τις τρέχουσες εξελίξεις και στον τρόπο με τον οποίο προβλέπουν τις δραστηριότητές τους στο μέλλον.
Σύμφωνα με τα στοιχεία:
• Η ναυτιλία ως διεθνής παγκόσμια βιομηχανία, δεν θεωρείται βασική οικονομική δραστηριότητα για τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, επομένως δεν αποτελεί βασική δραστηριότητα για τις περισσότερες τράπεζές τους. Επιπλέον, οι μεγάλες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη ναυτιλία, οι οποίες εξακολουθούν να είναι Ευρωπαϊκές, υποφέρουν από το κόστος χρηματοδότησης μιας βιομηχανίας που εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το δολάριο και όχι από τα νομίσματα των χωρών τους (Ευρώ, GBP, SF). Οι κεντρικές τράπεζες και οι διάφορες ρυθμιστικές αρχές ζητούν υψηλά επίπεδα ασφάλειας σε πιστωτικά περιουσιακά στοιχεία, αναγκάζοντας τις τράπεζες να προτιμούν την έκθεση σε τομείς της οικονομίας που θεωρούνται ασφαλείς.
• Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι πολύ «μικρή» για τους χρηματοδότες, σε σύγκριση με άλλες βιομηχανίες, και απαιτεί υψηλή εξειδίκευση. Σίγουρα, για όσους δεν διαθέτουν εξειδικευμένες μονάδες ή μακροπρόθεσμο υπόβαθρο, ο συγκεκριμένος κλάδος θεωρείται πολύ απαιτητικός και υψηλού κινδύνου τομέας ο οποίος «τιμωρείται» σημαντικά από τους κανονισμούς της Βασιλείας
• Η παγκόσμια Ναυτιλιακή αγορά χρηματοδότησης επηρεάστηκε από την λανθασμένη πολιτική χρηματοδότησης των γερμανικών εταιριών που επέτρεψε το Γερμανικό κράτος μέσω των αφορολόγητων επενδυτικών σχημάτων των KG που κατέστρεψε όλους ανεξαιρέτως του παραδοσιακούς χρηματοδότες της παγκόσμιας ναυτιλίας και επέβαλλε μη ανταγωνιστικούς κανόνες διάσωσης των ναυτιλιακών χρηματοδοτήσεων.
• Την ίδια αρνητική επίδραση είχε η αγορά από την διογκωμένη ευκαιριακή και πολλά υποσχόμενη επένδυση ή έκθεση στην αγορά εξόρυξης πετρελαίου οποία έφερε δυσβάσταχτες ζημίες μετά την πτώση της τιμής του πετρελαίου την τελευταία δεκαετία.
• Η προκύπτουσα αύξηση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων-NPLs ώθησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να προβεί σε εμπεριστατωμένη επισκόπηση των ναυτιλιακών χαρτοφυλακίων των Ευρωπαϊκών τραπεζών, με αποτέλεσμα πολλές από τις τράπεζες να επανεξετάσουν στρατηγικά την έκθεση τους και να αρχίσουν την απομόχλευση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση πολλών Ευρωπαϊκών και Βρετανικών τραπεζών και την είσοδο Κινεζικών τραπεζών και εταιρειών Leasing.
• Οι Ελληνικές τράπεζες συνεχίζουν την υποστήριξή τους στη ναυτιλία, παρά τα συνεχιζόμενα εγχώρια προβλήματα. Γεγονός είναι ότι η συσσωρευμένη εμπειρία, η συντηρητική στρατηγική και ο αποτελεσματικός έλεγχος από την κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος ήταν λόγοι που απέτρεψαν τη διόγκωση ζημιών στην Ελληνική τραπεζική αγορά ναυτιλίας. Αντιθέτως, αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την ύπαρξη ασφαλούς επιχειρηματικού τομέα χρηματοδότησης για τις ίδιες τις τράπεζες και άρα συνέχιση των ναυτιλιακών χρηματοδοτήσεων με σκοπό τη διατήρηση της κερδοφορίας τους.
• Οι δανειστές προτιμούν να χρηματοδοτούν πελάτες με μεγαλύτερους στόλους. Το γεγονός αυτό καταδικάζει τις μικρότερες εταιρείες, που αντιμετωπίζουν την έλλειψη χρηματοδότησης, να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν την υψηλού κόστους δομή τους. Προκειμένου αυτές οι εταιρείες να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες και να επιτύχουν βελτιστοποίηση κόστους καθώς και ένα νέο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, πρέπει να εισαγάγουν ηγετικό προσανατολισμό ψηφιακού προσανατολισμού σε συνδυασμό με μια εταιρική κουλτούρα προσανατολισμένη στην τεχνολογία ως βασικούς καθοριστικούς παράγοντες για την επιβίωση και την επιτυχία τους. Μπορούν να αντιμετωπίσουν τον μετασχηματισμό της βιομηχανίας; Έχουν την οικονομική ικανότητα να αλλάξουν τη φιλοσοφία και την επιχειρηματική τους νοοτροπία;
• Πολλές τράπεζες έχουν πουλήσει τα ναυτιλιακά NPL τους σε θεσμικούς επενδυτές (Funds) ενώ φαίνεται ότι έρχεται ένα νέο κύμα μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η κύρια ανησυχία των δανειστών σύμφωνα με την έρευνα, είναι η δημιουργία νέων NPL. Τα περισσότερα από αυτά, αναμένεται να προέλθουν από τα πρόσφατα αναδιαρθρωμένα δάνεια που θα μετατραπούν ξανά σε μη εξυπηρετούμενα. Αυτό σημαίνει ότι η κύρια απασχόληση των τραπεζών κατά τους επόμενους μήνες, θα είναι να περιορίσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
• Είναι βέβαιο ότι κατά τη διάρκεια αυτής της πρωτοφανούς κατάστασης τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ειδικά οι τράπεζες χρειάζονται έμπειρο προσωπικό που θα είναι σε θέση να χειριστεί δύσκολες υποθέσεις προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Από την άλλη πλευρά, οι πλοιοκτήτες πρέπει να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις τρέχουσες συνθήκες και τάσεις.
• Οι συμμετέχοντες στην έρευνα προβλέπουν περαιτέρω συγχωνεύσεις στη ναυτιλιακή βιομηχανία σε διάφορους τομείς. Είναι προφανές ότι οι δανειστές δεν είναι διαθέσιμοι για να συζητήσουν νέα δάνεια με νεοεισερχόμενους πελάτες. Αυτό μπορεί όμως να εφαρμοστεί σε τοπικές αγορές όπως η Ελλάδα, η Σκανδιναβία όπου ένας σημαντικός αριθμός τραπεζών συνεχίζει να χρηματοδοτεί νέα ονόματα.
• Οι χρηματοδότες που εμπλέκονται σε τομείς που σχετίζονται με τον τουρισμό και τις υπηρεσίες δημοσίου συμφέροντος, όπως η κρουαζιέρα και η ακτοπλοΐα καθώς και τα λιμάνια, θα αντιμετωπίσουν επίσης πολύ δύσκολους καιρούς.
• Οι Κινέζικες τράπεζες και εταιρείες Leasing με υψηλά ανοίγματα σε εξειδικευμένους τομείς της ναυτιλιακής βιομηχανίας θα πρέπει να διερευνήσουν νέους τομείς δραστηριότητας. Η απόλυτη καθίζηση νέων χρηματοδοτήσεων προς το εξωτερικό των κινεζικών εταιριών και τραπεζών μετά την εκδήλωση της πανδημίας αποτελεί κίνδυνο για την ομαλή πορεία του κλάδου των ναυτιλιακών χρηματοδοτήσεων για τις ναυτιλιακές εταιρίες αλλά και ευκαιρία για νέας μορφής χρηματοδοτικών μορφών.
Αίσθηση προκάλεσε η αναφορά του κ. Ξηραδάκη για την τάση δημιουργίας «κρατικών σχημάτων», όπως στην περίπτωση της Κίνας, και της εμπλοκής τους σε ναυτιλιακές και παραναυτιλιακές δραστηριότητες καθώς το θέμα της χρηματοδοτικής στήριξης διαγράφει στον ορίζοντα και άλλες παραμέτρους
Καταλήγοντας μετά την παρουσίαση επεξηγηματικών γραφημάτων των επι μέρους θεμάτων που τέθηκαν στην έρευνα και των συμπερασμάτων κατά περίπτωση που προέκυψαν ο κ. Ξηραδάκης σημείωσε ότι σε αυτή τη νέα εποχή η ικανότητα των θαλάσσιων μεταφορών να συνεχίσουν χωρίς διακοπή τη μεταφορά τροφίμων, ενέργειας και ιατρικών προμηθειών σε όλες τις ηπείρους θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Κάτω απ’ αυτό το πρίσμα , είπε , οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες συνειδητοποίησαν ότι πρέπει να υποστηρίξουν τις θαλάσσιες μεταφορές οι οποίες διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, τόσο οι ναυτιλιακές εταιρείες όσο και οι δανειστές τους θα πρέπει να γίνουν ευέλικτοι και να προσαρμοστούν σε αυτήν την μεταβαλλόμενη κατάσταση επικεντρώνοντας την προσοχή τους στην οικοδόμηση αποτελεσματικών στρατηγικών είπε καταλήγοντας .