Η υπεράσπιση της νησιωτικότητας: Ανάμεσα στην αλόγιστη ανάπτυξη και την παράδοση
- Λεπτομέρειες
- Κατηγορία: ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
- Δημοσιεύτηκε στις Πέμπτη, 20 Μαρτίου 2025 22:12
Η πρόσφατη απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, ύστερα από προσφυγή κατοίκων της Σίφνου για την ακύρωση οικοδομικών αδειών σε εκτός σχεδίου περιοχές, δεν είναι η πρώτη ούτε η μοναδική που επιχειρεί να βάλει φρένο στην ανεξέλεγκτη δόμηση σε εύθραυστες περιοχές — και ειδικά στην "πολύφερνη νύφη" του τουρισμού, τις Κυκλάδες.
Το ζήτημα, ωστόσο, δεν αφορά μόνο τη δόμηση, αλλά και τη διατήρηση της νησιωτικότητας, αυτού του μοναδικού συνδυασμού τοπίου, πολιτιστικής κληρονομιάς και κοινοτικής ζωής, που απειλείται από την αλόγιστη ανάπτυξη.
Ο υπερτουρισμός και τα περιστατικά στρεβλής "ανάπτυξης" σχεδόν μονοπωλούν τη δημοσιότητα αρνητικά, με το φως των προβολέων να πέφτει όλο και πιο συχνά σε φαινόμενα που προκαλούν την αγανάκτηση της κοινής γνώμης για την απουσία κεντρικού και τοπικού σχεδιασμού.
Η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Ίος, οι απόπειρες στην Αστυπάλαια ή στο Σαρακήνικο της Μήλου, αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Οι νησιωτικές κοινωνίες, ήδη επιβαρυμένες από τις γεωγραφικές και οικονομικές προκλήσεις, βλέπουν το περιβάλλον τους να αλλοιώνεται ανεπανόρθωτα, ενώ οι τοπικές υποδομές δοκιμάζονται από τη μαζική άφιξη επισκεπτών.
Η νησιωτικότητα δεν είναι μόνο γεωγραφικός όρος — είναι τρόπος ζωής. Τα νησιά λειτουργούν ως μικρές, αυτάρκεις κοινωνίες με ιδιαίτερους δεσμούς μεταξύ των κατοίκων τους, οι οποίοι συχνά αναγκάζονται να υπερασπιστούν μόνοι τους την κληρονομιά τους.
Η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ τονίζει ακριβώς αυτή τη διάσταση: "Η υλοποίηση των αντίστοιχων οικοδομικών αδειών θα πλήξει τη φυσιογνωμία της Σίφνου και θα επιφέρει ανεπανόρθωτη βλάβη στο προστατευόμενο, παραδοσιακό, φυσικό και οικιστικό περιβάλλον της μικρής αυτής νήσου, ως ευαίσθητου οικοσυστήματος...".
Αυτή η φράση αποτυπώνει τη σκληρή πραγματικότητα: τα νησιά δεν είναι απλώς τουριστικοί προορισμοί, αλλά τόποι με συγκεκριμένες ανάγκες, περιορισμένους πόρους και μια λεπτή ισορροπία μεταξύ ανθρώπινης παρουσίας και φυσικού περιβάλλοντος. Οι παρανομίες, όπως η διάνοιξη δρόμων σε εκτός σχεδίου περιοχές, η καταπάτηση ρεμάτων και μοναπατιών ή η ανέγερση κτιρίων σε περιοχές Natura, υπονομεύουν αυτήν ακριβώς την ισορροπία.
Η ευθύνη για την προστασία της νησιωτικότητας βαραίνει πρωτίστως το κράτος και τους θεσμούς του. Ωστόσο, όπως δείχνει η απόφαση, συχνά είναι οι ίδιοι οι θεσμοί που επιτρέπουν, ενθαρρύνουν ή ανέχονται τη συνεχιζόμενη παραβίαση της νομιμότητας.
Σε αυτό το περιβάλλον ανομίας, ο ρόλος των κατοίκων γίνεται ακόμα πιο κρίσιμος: δεν είναι τυχαίο ότι ήταν οι ίδιοι οι πολίτες της Σίφνου που προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, αναλαμβάνοντας το βάρος να υπερασπιστούν οι ίδιοι το νησί τους.
Ποιος, λοιπόν, θα υπερασπιστεί τη νησιωτικότητα απέναντι στις πιέσεις της άναρχης ανάπτυξης; Η απάντηση δεν μπορεί να αφεθεί μόνο στους κατοίκους ή στη Δικαιοσύνη — απαιτείται ουσιαστικός σχεδιασμός, αυστηρός έλεγχος και κυρίως σεβασμός σε αυτό που κάνει τα νησιά μοναδικά: Την ψυχή τους.
Γιώργος Σ. Σκορδίλης
