www.TheSeaNation.gr

Οι βασικές προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας στον ακτοπλοϊκό σκηνικό της χώρας είναι η συνυπευθυνότητα και ο ρεαλισμός σύμφωνα με την 19η κατά σειρά μελέτη της XRTC για την ακτοπλοΐα που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Όπως επισημαίνεται η φετινή χρονιά παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον αφού αφενός περιγράφει το επιτυχημένο διαχειριστικό έτος του 2019 αλλά εξετάζει και τις προοπτικές ανάπτυξης στο άμεσο μέλλον μετά την είσοδο της Πανδημίας στη ζωή μας. Αναμφισβήτητα οι προβλέψεις για το άμεσο μέλλον είναι παρακινδυνευμένες αλλά είναι αδύνατον να διατηρηθεί ένα δίκτυο θαλασσίων μεταφορών, αναγκαίο για την κοινωνία χωρίς σχεδιασμούς για το μέλλον, προβλέψεις και προοπτικές.
Σύμφωνα με την μελέτη η Ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά εισέρχεται σε μια δύσκολη περίοδο με άγνωστους παράγοντες επηρεασμού της λειτουργίας της και με μεγάλη αδυναμία προσδιορισμού των σημείων στήριξης. Το ζητούμενο την περίοδο που διανύουμε δεν είναι η ευρωστία των εταιριών αλλά η διατήρησή της οικονομικής τους υπόστασης. Το γεγονός βεβαίως ότι αυτή την δυσκολία δεν την διέρχεται μόνη της αλλά πλέει παράλληλα με όλους σχεδόν τους τομείς της οικονομίας της δίνει την δυνατότητα να ελπίζει για την επιβίωσή της. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση την χρονιά που διανύουμε να υπάρξουν θετικά πρόσημα στην εκμετάλλευση του στόλου παρά μόνο σε ένα μικρό αριθμό εταιριών που εξυπηρετούν αποκλειστικά γραμμές δημοσίου συμφέροντος. Είναι λοιπόν σημαντικό τόσο οι Επενδυτές όσο και οι Χρηματοδότες των εταιριών να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με σύνεση ώστε να αποφύγουν την άμεση κατάρρευση των εταιριών. Σε αντίθετη περίπτωση τα γενόμενα νέα βάρη θα είναι δυσβάσταχτα και οι ζημίες πολλές. Στην ίδια όχθη ο άλλος εταίρος της αγοράς που είναι το Κράτος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι χωρίς την στήριξή του δεν θα μπορέσει σε καμία περίπτωση να διατηρήσει το δίκτυο θαλασσιών μεταφορών της χώρας
Τονίζεται εκ νέου κάτι πολύ σημαντικό. Για ολόκληρο τον παγκόσμιο χάρτη η επιστροφή στην κανονικότητα παραμένει άγνωστη. Το να συζητάμε για το ποιο θα είναι το ποσοστό μείωσης του μεταφορικού έργου των ακτοπλοϊκών εταιριών είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό είναι απλά εκτιμήσεις υψηλού ρίσκου γιατί οι εξελίξεις είναι τόσο απρόβλεπτες, ξαφνικές και βεβαίως επικίνδυνες. Η ανισορροπία στην οποία έχουμε εισέλθει λόγω της πανδημίας έχει παραμερίσει τις διαχρονικές σκοτούρες που έχουμε από την εφαρμογή των νόμων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή των γεωπολιτικών κινδύνων συμπεριλαμβανομένων και αυτών του μεταναστευτικού και προσφυγικού προβλήματος.
Ο παράγων Υγεία παίζει το βασικό ρόλο στα επιχειρηματικά σχέδια των ακτοπλοϊκών εταιριών. Οι υγειονομικές νόρμες είναι εξίσου σημαντικές όσο και οι κανόνες αξιοπλοΐας. Τόσο οι νησιωτικοί πληθυσμοί που είναι εξαναγκασμένοι να μετακινηθούν προς την ηπειρωτική χώρα όσο και οι επιβάτες που θέλουν να μετακινηθούν προς τη νησιωτική χώρα χρειάζονται ένα ασφαλές περιβάλλον. Βεβαίως η υπευθυνότητα των ίδιων των χρηστών είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ύπαρξη και τη συνέχεια των ακτοπλοϊκών υπηρεσιών. Παράλληλα οι εταιρίες πρέπει να προχωρήσουν σε επανασχεδιασμό των προορισμών και των δρομολογίων τους αλλά και να μελετήσουν προσεκτικά τις ανάγκες των πελατών τους όσον αφορά τα ενδεδειγμένα είδη πλοίων που θα μπορέσουν να εξυπηρετήσουν το κοινό τους. Εδώ εισέρχεται και η αναγκαιότητα της ευπρεπούς συμπεριφοράς των χρηστών του ακτοπλοϊκού πλοίου οι οποίοι καλούνται να συμμεριστούν τις δυσκολίες των καιρών και να ρυθμίσουν τις απαιτήσεις τους ανάλογα. Παράλληλα οι έχοντες το γενικό πρόσταγμα και την ευθύνη της κοινωνικής συμπεριφοράς στην αντιμετώπιση ακραίων καταστάσεων όπως αυτή της πανδημίας θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είναι δυνατόν πλοία κόστους εκατοντάδων εκατομμυρίων να προσαρμοστούν άμεσα σε νέες τεχνολογίες όπως π.χ. του καθαρισμού του αέρα μέσα στα πλοία. Ο παράγων κόστος της οποιασδήποτε επένδυσης θα πρέπει να υπολογιστεί από το νομοθέτη και σίγουρα να επιχορηγηθεί στο σύνολό του ειδάλλως είναι πολύ δύσκολο οι εταιρίες να συμμορφωθούν σε οποιεσδήποτε νομοθετικές ρυθμίσεις. Είναι ξεκάθαρο ότι έχουμε εισέλθει σε ένα αναγκαίο περιβάλλον συνυπευθυνότητας όλων των μερών το οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να το αντιμετωπίσουμε.
Ο χειμώνας του 2020-2021 θα είναι ιδιαιτέρως δύσκολος για τον κλάδο καθώς τα έσοδα από το πρώτο εξάμηνο και το καλοκαίρι δεν αρκούν για να καλύψουν τις λειτουργικές τους ανάγκες, επομένως ο μόνος τρόπος για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε λειτουργικό είναι η άμεση κρατική ή ευρωπαϊκή επιχορήγηση για την απρόσκοπτη λειτουργία τους. Υπάρχουν όμως και ιδιαίτερες ευκαιρίες που θα πρέπει οι εταίροι της αγοράς να διαγνώσουν για να σχεδιάσουν τις επόμενες κινήσεις τους. Η παγκόσμια κοινότητα διαπίστωσε τη συμβολή της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η θέση της Ελλάδας στο Νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο, της δίνει τη δυνατότητα να μελετήσει και να σχεδιάσει το ρόλο της στα πλαίσια της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς αποτελεί σημαντικό κόμβο λόγω της ανάπτυξης του εμπορίου με την Κίνα και τη Νότια Ασία αλλά και της γειτονικής σχέσης που έχει με παραγωγικές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου των οποίων τα προϊόντα είναι σε άμεση ζήτηση από τους Ευρωπαίους. Στη Μελέτη αυτή, η πρόκληση του νέου αυτού ρόλου της χώρας αναλύθηκε επισταμένως σε προηγούμενο κεφάλαιο.
Μία ακόμα προοπτική για την αγορά είναι η διαφαινόμενη αναγκαιότητα της ανανέωσης του στόλου ο οποίος έχει γεράσει επικίνδυνα. Το ερώτημα είναι βεβαίως ποιος θα επενδύσει και ποιος θα χρηματοδοτήσει τη συγκεκριμένη αγορά όταν αποδεδειγμένα έχει τελματώσει. Γεγονός πάντως είναι ότι υπάρχει άμεση διαθεσιμότητα πολλών εξειδικευμένων ναυπηγείων τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Κίνα και την υπόλοιπη Ασία το οποίο αποτελεί μια προοπτική.
Θα πρέπει τέλος να αναφερθούμε στη δυνατότητα ή στην αδυναμία της αναδιάταξης της ίδιας της αγοράς. Από τη μία αντιμετωπίζουμε μιας μορφής ολιγοπωλίου στις μεγάλες γραμμές λόγω της συγκέντρωσης πολλών πλοίων από λίγους ομίλους και πολλούς μικρούς παίχτες στις μικρότερες γραμμές ενώ από την άλλη έχουμε μεγάλη συγκέντρωση επενδυτικών κεφαλαίων από λίγους επενδυτές ή κατόχους υψηλών μεριδίων των μετοχικών συνθέσεων των εταιριών. Στην περίπτωση της κατοχής μεγάλων μετοχικών πακέτων από τις τράπεζες είναι επιτακτική η άμεση εκποίησή τους εάν λάβουμε υπόψη τους κανονισμούς της Ε.Ε. αλλά και την οικονομική πολιτική της χώρας. Ως εκ τούτου θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι μετακινήσεις πλειοψηφικών πακέτων ή ακόμα και η είσοδος νέων παικτών στην παρούσα τελματωμένη αγορά δεν μπορεί να αποκλειστεί. Σε κάθε περίπτωση η οποιαδήποτε τέτοια κίνηση θα είναι κερδοσκοπική κάτι που συμβαίνει σχεδόν πάντα σε περιπτώσεις κρίσεων.
Τονίζουμε ότι η Ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά είναι υποχρεωμένη να κινηθεί με αμεσότητα σε δύο επίπεδα. Το πρώτο σχετίζεται με την άμεση επιβίωσής της και το δεύτερο με τη μακροπρόθεσμη διατήρηση και βιωσιμότητα του κλάδου στο υπό διαμόρφωση αναπτυξιακό περιβάλλον μέσω των Ευρωπαϊκών κονδυλίων. Και στα δύο αυτά επίπεδα η κρατική αρωγή κρίνεται αναγκαία μέσω θεσμικών και οικονομικών παρεμβάσεων. Για το μεν πρώτο χρειάζονται παρεμβάσεις που θα την κρατήσουν στη ζωή ώστε να μη διαταραχτεί η κοινωνική συνοχή της χώρας ενώ στο δεύτερο απαιτούνται κινήσεις που θα συμβάλουν στην αναδιοργάνωση του κλάδου που θα του δώσει τη δυνατότητα να προσφέρει το νέο καινοτόμο προϊόν για την επόμενη εικοσαετία που αναμφισβήτητα θα απαιτηθεί για τη βιωσιμότητά της.
Παρά την αρνητική συγκυρία, η παραπάνω εικόνα σε συνδυασμό με τη βελτίωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας της Ελληνικής οικονομίας άρα και της ελάφρυνσης του «Ελληνικού κινδύνου»
επιτρέπουν σε νέους επενδυτές να εισέλθουν στην αγορά και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρονται από την παγκόσμια ναυτιλία στην απόκτηση φθηνών νέων πλοίων ή την κατασκευή πλοίων νέων τεχνολογιών με μηδενικούς ρίπους με πολύ καλές τιμές και ελκυστικά χρηματοδοτικά σχήματα. Η οποιαδήποτε νέα επένδυση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς την υποστήριξη από το Κράτος όπως αυτό συμβαίνει σε όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη είτε για υπάρχοντες είτε για νεοεισερχόμενους επενδυτές.
Είναι εμφανές πλέον, καταλήγει στο συμπερασματικό της τμήμα, ότι η αντιμετώπιση της δύσκολης πραγματικότητας την όποια βιώνει η αγορά αντιμετωπίζεται με και συνυπευθυνότητα και ρεαλισμό.