www.TheSeaNation.gr

Σε φάση «μετάλλαξης» η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά σύμφωνα με την Ετήσια Μελέτη για την ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά της XRTC Business Consultants Ltd που έχει τίτλο «Αξιοποίηση της Περιβαλλοντικής Οικονομίας για την επιβίωση και την εξέλιξη του κλάδου στο μέλλον».

Η παρούσα μελέτη είναι η 18η ετήσια εμπεριστατωμένη μελέτη για την Ελληνική Ακτοπλοΐα που εκπονείται και διανέμεται από την XRTC Business Consultants Ltd. Επικεντρώνεται στις 3 Εισηγμένες στο ΧΑΑ εταιρίες (ANEK LINES, ATTICA GROUP, MINOAN LINES) αλλά καλύπτει επίσης σημαντικές πτυχές ανάπτυξης και καταγραφής γενικών στοιχείων των υπολοίπων εταιριών που απαρτίζουν το υπόλοιπο 50% της Ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς σε επίπεδο στόλου («Υπόλοιπες Εταιρίες»). Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην πλήρη στοιχείων μελέτη «η Ελληνική Ακτοπλοϊκή αγορά συνεχίζει την πορεία μετάλλαξής της, η οποία έχει ξεκινήσει ουσιαστικά από την περίοδο που η χώρα εισήλθε σε τροχιά οικονομικής ύφεσης». Η μετάλλαξη αυτή απεικονίζεται μέσω μιας σειράς διαπιστώσεων όπως:

i. Η εισαγωγή νέων παικτών με δυναμική αύξηση του στόλου τους και νέες επενδύσεις (SeaJets, Golden Star Ferries, Fast Ferries etc),
ii. Η μείωση του στόλου των Εισηγμένων εταιριών κατά 50%
iii. Η αλλαγή σχημάτων μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων και η συγκέντρωση που παρατηρείται.
iv. Η χρεωκοπία παραδοσιακών παικτών ως απόρροια λανθασμένων επιχειρηματικών σχεδίων (ΣΑΟΣ, ΝΕΛ, Αγούδημος κλπ)

Ξεκινώντας με την πρώτη διαπιστώνει η μελέτη ότι οι πάλαι ποτέ μικρές εταιρίες, μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο ελέγχουν πλέον το 60% της αγοράς έναντι του ποσοστού της τάξεως του 30-40% προ μίας δεκαετίας. Οι εταιρίες αυτές αξιοποίησαν την ευκαιρία που τους δόθηκε από τον περιορισμό της δραστηριότητας των παραδοσιακά μεγάλων παικτών, η οποία ήταν το αποτέλεσμα της αναγκαστικής απομόχλευσης που ακολούθησαν τα χρόνια της κρίσης. Άξιο αναφοράς είναι ότι οι νέοι αυτοί παίκτες ακολουθούν διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα με αρκετούς να λειτουργούν πλοία υψηλών ταχυτήτων κατά την υψηλή και μόνο περίοδο της ακτοπλοϊκής αγοράς και να αντλούν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες από άλλες πηγές εκτός χρηματιστηρίου η ακόμη και των τραπεζών.

Η ακτοπλοϊκή αγορά είναι αντιμέτωπη με μια σειρά προκλήσεων όπως:
i. Η εφαρμογή της νομοθεσίας του ΙΜΟ2020 για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο 0,5%
ii. Η εφαρμογή της νομοθεσίας του ΙΜΟ για τη διαχείριση του έρματος
iii. Η γήρανση του στόλου
iv. Το κόστος προσφοράς του ακτοπλοϊκού προϊόντος

Η συμμόρφωση με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς εκτός του ότι απαιτούν σημαντικά κεφάλαια πάνω από όλα υπάρχει ανάγκη από έναν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό από μέρους των εταιριών καθώς τα μέτρα αυτά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ημίμετρα που θα έχουν αποτελέσματα ασπιρίνης. Στο σχεδιασμό αυτό επιβάλλεται να έχει επικουρικό ρόλο και ο νομοθέτης η αλλιώς ο ρυθμιστής της αγοράς που είναι το κράτος. Σίγουρα η εύρεση κεφαλαίων είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία για το σύνολο των παικτών μικρών και μεγάλων.

Επίσης μεγάλη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει το σύνολο της ακτοπλοϊκής αγοράς είναι το ηλικιακό προφίλ του στόλου που συνδέεται άμεσα με τις νέες διατάξεις συμμόρφωσης με περιβαλλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο αυτής. Οι ανάγκες ανανέωσης είναι ήδη εμφανείς με την επόμενη δεκαετία να είναι κρίσιμη έτσι ώστε οι θαλάσσιες μεταφορές να πιάσουν τους στόχους που έχουν τεθεί αλλά και τους πιο αυστηρούς που έρχονται. Για να μπορέσουν οι εταιρίες να ανταποκριθούν σε αυτή την πρόκληση χρειάζεται ένας στρατηγικός σχεδιασμός ο οποίος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του μια σειρά παραγόντων όπως το συνεχώς επικαιροποιημένο περιβαλλοντικό θεσμικό πλαίσιο, το νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον τόσο ενδο-ακτοπλοϊκά όσο και σε σχέση με τα άλλα μέσα μεταφοράς (π.χ. αεροπλοΐα και υδροπλάνα που από ότι λέγεται έρχονται από του χρόνου), τα χαρακτηριστικά της ζήτησης της επόμενης 30ετιας και όλα αυτά σε συνδυασμό με τις δυνατότητες χρηματοδότησης που υπάρχουν.

Οι κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργούνται για να καλυφθεί η επιβεβλημένη ανανέωση του στόλου είναι τέτοια που θα χρειαστεί ο συνδυασμός επενδυτικών πηγών με την κρατική η η Ευρωπαϊκή αρωγή να είναι επιβεβλημένες όσο ποτέ στο παρελθόν. Ευρωπαϊκά κεφάλαια τα οποία θα συνδράμουν με διαφορετικά χρηματοδοτικά εργαλεία στη δυνατότητα αγοράς τεχνολογικά προηγμένων και φιλικών προς το περιβάλλον πλοίων είναι απαραίτητα για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής από μέρους των εταιριών και ως εκ τούτου ο νομοθέτης καλείται να εργαστεί άμεσα προς την εξεύρεση αυτών των κεφαλαίων.

Οι επενδυτές δείχνουν να στρέφονται και να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στα επενδυτικά σχέδια των εταιριών. Η επιτυχημένη έκδοση του ομολόγου της Attica Group αποτελεί επιβράβευση του επενδυτικού κοινού προς μια Ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρία μετά από πολλά χρόνια. Και δεν είναι τυχαίο γεγονός αυτό. Η Attica δημιούργησε ένα ομόλογο που αποτελεί διαφορετικό προϊόν από αυτά που προσφέρονται στους Έλληνες επενδυτές.

Το μέλλον των Εταιριών της Μελέτης για το 2019 θα εξαρτηθεί κυρίως από:
• Την οικονομική πορεία της Ελληνικής οικονομίας
• Τις επιδράσεις στην τουριστική κίνηση από τις γεωπολιτικές εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο, κυρίως στα θέματα που αφορούν τις εχθροπραξίες στα κράτη της ανατολικής Μεσογείου, την προσφυγική κρίση κ.α.
• Την πορεία των διεθνών τιμών καυσίμων. Ενδεχόμενη περαιτέρω αύξηση στις τιμές των καυσίμων αναμένεται να επιφέρει περεταίρω δυσμενείς επιδράσεις στα οικονομικά αποτελέσματα, τις ταμιακές ροές και τη χρηματοοικονομική κατάσταση των εταιριών
• Τον ανταγωνισμό που προβλέπεται να είναι έντονος λόγω αυξημένης προσφοράς χωρητικότητας μέσω της δρομολόγησης ταχυπλόων πλοίων από τις Υπόλοιπες Εταιρίες.
• Τη χάραξη πολιτικής από μέρους του κράτους σε θέματα που επηρεάζουν το κόστος λειτουργίας των εταιρειών όπως η εφαρμογή κανονισμών του έρματος και των καυσαερίων.

Η Ελληνική Ναυπηγική Βιομηχανία εμφανίζει σημάδια αναγέννησης το τελευταίο διάστημα με τα ναυπηγεία της Σύρου να κάνουν την έναρξη της νέας εποχής. Παράλληλα η κινεζική στρατηγική για την ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη και οι νέες προοπτικές για τα ναυπηγία του Σκαραμαγκά και Ελευσίνας συνθέτουν μία νέα εικόνα αισιοδοξίας για την ανάπτυξη του κλάδου. Η ανανέωση του στόλου αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ώστε να ενισχυθεί περεταίρω η βιομηχανία ναυπηγήσεων με την κατασκευή νέων πλοίων που θα χαρακτηρίζονται από σειρά καινοτομιών τόσο σχεδιαστικών, όσο και περιβαλλοντικών. Υπάρχει ο χρόνος ώστε να γίνει μια οργανωμένη προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση η οποία έχει να προσφέρει πολλαπλά οφέλη στην Ελληνική οικονομία καθώς μια σειρά από συνδεδεμένα επαγγέλματα θα δημιουργηθούν προσφέροντας καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και δημιουργώντας μια εξαγώγιμη τεχνογνωσία. Από μόνη της η ακτοπλοϊκή αγορά μπορεί να διασφαλίσει τεράστιο κύκλο εργασιών σε νέες ναυπηγικές επενδύσεις που θα αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες και μεθόδους χρηματοδότησης. Έφτασε ο καιρός πλέον η ναυτιλιακή τεχνογνωσία της χώρας να αναδείξει τις δυνατότητες που παρέχει η θαλάσσια οικονομία στην ελληνική οικονομία αλλά και τις θαλάσσιες μεταφορές.

Μετά από μία δεκαετία αγώνων, τεράστιων απωλειών και μεγάλων θυσιών η ακτοπλοϊκή αγορά μπορεί να είναι αισιόδοξη για νέες δραστηριότητες, επενδύσεις και πιθανώς νέο κύκλο κερδοφορίας. Ο γερασμένος και περιβαλλοντολογικά ανεπαρκής στόλος επιβάλει νέες επενδύσεις, νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και πιθανών ευέλικτα επιχειρηματικά σχήματα που θα μπορέσουν να προχωρήσουν σε άμεσες επενδύσεις. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και πρώτη από όλες πρέπει να είναι η Ελλάδα ως πολυνησιωτική χώρα, είναι αναγκασμένες να ακολουθήσουν αυτόν τον μονόδρομο της αναβάθμισης των παλαιοτέρων πλοίων αλλά και στην αντικατάσταση πολλών παλαιών πλοίων που υπηρετούν το εθνικό δίκτυο θαλασσίων μεταφορών. Αυτό θα γίνει με την πραγματική χρηματοοικονομική υποστήριξη από τους Ευρωπαϊκούς και Εθνικούς θεσμούς και σε αυτό το σημείο η Ελλάδα και η Ελληνική Ακτοπλοΐα πρέπει να πρωτοστατήσουν.

Η Άμεση αξιοποίηση της Περιβαλλοντικής Οικονομίας για την επιβίωση και εξέλιξη του κλάδου στο μέλλον είναι μονόδρομος. Η λεγόμενη πράσινη οικονομία πολύ σύντομα θα είναι αυτή που θα παρέχει όλα τα εργαλεία στις εταιρίες μεταφορών της Ευρώπης σε όλα τα μέσα μεταφορά και βεβαίως στα πλοία. Οι Έλληνες ακτοπλόοι, καταλήγει στο συμπερασματικό της τμήμα η μελέτη, είναι εδώ για να πρωτοστατήσουν μαζί με τους ρυθμιστές και τους επενδυτές της αγοράς οι οποίοι αντιλαμβάνονται τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η Ελληνική θαλάσσια οικονομία.