Πεμ03282024

Last updateΔευ, 01 Ιουλ 2024 7am

«Στέφενσων»:113 χρόνια αγώνες-Η πρώτη απεργία

ImageHandler.ashx

Στους θερμαστολαδάδες και την ιστορία τους αναφέρεται το www.pireas2day.gr  με τίτλο «Στέφενσων»:113 χρόνια αγώνες-Η πρώτη απεργία». Στο αφιέρωμα γίνεται αναφορά στην ιστορία και τη δράση του σωματείου το οποίου τα μέλη «συνοδεύουν» σήμερα τους συγχρόνους μηχανικούς δεδομένου ότι οι θερμαστές έχουν πάψει από την εποχή που έφευγε ο ατμός από τα πλοία ως κινητήριος δύναμης.

Ακολουθεί ολόκληρο το αφιέρωμα

Ένα ιστορικό ναυτεργατικό σωματείο, συνδεδεμένο με τον Πειραιά, η Πανελλήνια Ένωση Κατωτέρων Πληρωμάτων Μηχανής «Ο Στέφενσων», συμπλήρωσε 113 χρόνια δράσης και αγώνων.Το σωματείο, που έχει ιδρυθεί το 1902, συμπληρώνει, φέτος, 113 χρόνια «ζωής» και έκανε «ποδαρικό» με το νέο πρόεδρο Λευτέρη Μπαρμπαρούση, παρουσία εκπροσώπων από άλλα σωματεία και μελών της Ένωσης, που είχαν καταφθάσει με τις φόρμες εργασίας από τα πλοία, ασκώντας ταυτόχρονα και το εκλογικό τους καθήκον στις αρχαιρεσίες, οι οποίες συνεχίζονται μέχρι τις 2 Απρίλη.

Όπως φαίνεται από το πρώτο Καταστατικό της Ένωσης, που είχε εγκριθεί το 1902 από τον Βασιλιά Γεώργιο Α' η ονομασία του ήταν Σύνδεσμος των Θερμαστών «Ο Στέφενσων» (πηγή: http://mlp-blo-g-spot.blogspot.gr).

Ωστόσο, στην ιστοσελίδα της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας, στην ενότητα του ιστορικού της, γίνεται αναφορά στην Ένωση Ναυτοθερμαστών «Ο Άγιος Σπυρίδων», με την επισήμανση ότι είχε ιδρυθεί στις αρχές του 20ου αιώνα, πριν από την ίδρυση της ΠΝΟ.

Πάντως, στο βιβλίο του Γ. Α. Γεωργιάδη με τίτλο: «Η πάλη των τάξεων εν Ελλάδι». Εκδοτικό τμήμα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος της Ελλάδος (Κομμουνιστικού), σελ. 43- 68, Αθήνα 1921 (πηγή: Κομμουνιστική Επιθεώρηση- ΚΟΜΕΠ 2000- Τεύχος 2) διαβάζουμε για την σύσταση της ΠΝΟ, η οποία τότε ονομαζόταν Πανελλήνιος Ομοσπονδία Ναυτικών Εργατικών Σωματείων:

Πανελλήνιος Ομοσπονδία Ναυτικών Εργατικών Σωματείων. Εχει έδραν τον Πειραιά και συνεργάζεται μετά της Γενικής Συνομοσπονδίας. Ιδρύθη κατά τον Νοέμβριον του 1920. Κατά το ιδρυτικόν συνέδριον έλαβον μέρος 36 αντιπρόσωποι 4 σωματείων, των οποίων η αριθμητική δύναμις υπελογίσθη εις 6.600. Ηδη είς την Ομοσπονδίαν υπάγονται 6 σωματεία αριθμούντα 7.500 μέλη. Τα απαρτίζοντα αυτήν Σωματεία είνε: 1) των Μηχανικών (ιδρυθέν τω 1902) με 1.500 μέλη, 2) των Λογιστών (ιδρυθέν τω 1902) με 100 μέλη, 3) των Θερμαστών (ιδρυθέν τω 1904) με 2.500 μέλη, 4) των Ναυτών (ιδρυθέν τω 1902) με 2.500 μέλη, 5) των Θαλαμηπόλων (ιδρυθέν τω 1904) με 800 μέλη και 6) των Μαγείρων (ιδρυθέν τω 1904) με 700 μέλη. Η Ομοσπονδία δεν έχει τμήματα εις τας επαρχίας, καθόσον όλα τα αποτελούντα αυτήν Σωματεία έχουν έδρα τον Πειραία. Διοικείται από τριμελή Εκτελεστικήν Επιτροπήν εκλεγομένην υπό του τακτικού συνεδρίου. Εκ των τριών μελών, ο εις διορίζεται Γραμματεύς και έτερος ταμίας. Τον Μάρτιο του 1920 συνεκλήθη εν Πειραιεί έκτακτον Συμβούλιον της Ομοσπονδίας δια να λάβη αποφάσεις σχετικάς με την εκραγείσαν τότε μεγάλην ναυτικήν απεργίαν.

Όπως και να έχει η Πανελλήνια Ένωση Κατωτέρων Πληρωμάτων Μηχανής «Ο Στέφενσων», στην οποία μέλη της είναι οι θερμαστολαδάδες, έχει γράψει λαμπρές στιγμές ιστορίας στο ναυτεργατικό συνδικαλιστικό κίνημα της χώρας και γενικότερα στο εργατικό κίνημα. Και μάλιστα από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής του.

Ο Γιάννης Κορδάτος στο έργο του «Ιστορία του Ελληνικού Εργατικού Κινήματος» (Β' έκδοση, εκδόσεις «Πέτρος Δ. Καραβάκος», Αθήνα 1956, σελ. 184-205) αναφέρεται στη μεγάλη απεργία των ναυτοθερμαστών το Μάρτη του 1910 (πηγή: Ριζοσπάστης, Κυριακή 3 Απριλίου 2011):

Το Μάρτη του 1910 ξέσπασε εκεί η μεγάλη απεργία των ναυτοθερμαστών.
Ισαμε την εποχή εκείνη, παρ όλη την ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας, τίποτα δεν έγινε για την καλυτέρευση της ζωής των εργατών που δούλευαν στα εμπορικά καράβια. Ολο το προσωπικό ζούσε μία ζωή σκυλίσια. Μεγάλη καταπίεση, λίγη τροφή, πολλές ώρες δουλειάς. Οι ναυτοθερμαστές ήρθε η ώρα να σηκώσουν κεφάλι δε βαστούσαν πια. Στην αρχή με το καλό και παρακαλώντας ζήτησαν να τους δοθεί λίγο ψωμί παραπανίσιο από εκείνο που παίρνανε και να λιγοστέψουν οι ώρες της δουλειάς. Μα οι εφοπλιστές ούτε ν ακούσουν θέλανε τα παρακάλια των σκλάβων τους. Γι αυτό ετοιμάστηκαν να κηρύξουν απεργία ζητώντας τροφή καλή και κανονισμό δουλειάς (καθορισμό ωρών εργασίας). Τα αιτήματά τους αυτά γίνανε «κατ αρχήν» δεκτά από τους εφοπλιστές μ έναν όρο όμως: Να διαλύσουν το σωματείο τους. Οι ναυτεργάτες δεν το δέχτηκαν και η απεργία ξέσπασε.

Πρωθυπουργός την εποχή εκείνη ήταν ο Στέφανος Δραγούμης, ο ίδιος που στο Κιλελέρ της Λάρισας αιματοκύλισε τους αγρότες. Τόσο αυτός, όσο και οι άλλοι υπουργοί, θέλησαν να δείξουν πως στην Ελλάδα δε «χρειάζονται αναρχικά κινήματα και εργατικαί επιδείξεις». Αντίθετα, έπρεπε να «ενθαρρυνθή το νεαρόν ελληνικόν κεφάλαιον». Γι αυτό πήραν αμέσως τέτοια μέτρα που απέβλεπαν στο σπάσιμο της απεργίας. Μια όμως που δεν τα κατάφεραν να σπάσουν την απεργία, στείλανε στα δεμένα εμπορικά βαπόρια ναύτες από το Πολεμικό Ναυτικό. Οι απεργοί μπροστά στην κυβερνητική αυτή επέμβαση σκέφτηκαν ν ανέβουν «εν σώματι» στην Αθήνα και να διαμαρτυρηθούν στον Δραγούμη (τέλος Μάρτη). Μα ο Δραγούμης, αν και τους έδωσε υποσχέσεις, εξακολουθούσε να ενισχύει τους εφοπλιστές.

Τότε αποφασίστηκε από τα εργατικά σωματεία της Αθήνας να γίνει κοινό συλλαλητήριο, για να ενισχυθεί η απεργία των ναυτοθερμαστών του Πειραιά.
Ετσι, στις 9 του Απρίλη (1910) ανέβηκαν στην Αθήνα κοντά δυο χιλιάδες απεργοί από τον Πειραιά. Η συγκέντρωση έγινε στο εργοστάσιο «Φιξ» (Λεωφόρος Συγγρού). Εκεί είχαν μαζευτεί και καμιά χιλιάδα Αθηναίοι εργάτες κι όλοι μαζί ξεκίνησαν για τους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Στη μεγάλη αυτή εργατική συγκέντρωση μίλησε πρώτος ο κοινωνιολόγος Παν. Αραβαντινός. Ο λόγος του ήταν μαχητικότατος. Μίλησε για την πάλη των τάξεων, για την εργατική γροθιά, για το εργατικό δίκαιο, για την εκμετάλλευση, για την ανάγκη του εργατικού συνασπισμού. Και μαζί με άλλα είπε και τα παρακάτω:

«Μηχανικοί και θερμασταί απεργοί!
...Εις τα συνασπισθέντα υπέρ υμών Εργατικά Σωματεία των Αθηνών πρέπει να αντικρύσετε αδελφούς συμπάσχοντας μαζί σας, συνεργάτας ζώντας υπό τους αυτούς δυσμενείς όρους, υπό τους οποίους ζήτε και Σεις, αδελφούς δακρύοντας διά τα κακουχίας και καταπιέσεις τας οποίας υποφέρετε, συμπολεμιστάς, τέλος, διά τον μέλλοντα αγώνα υπέρ της ανυψώσεως του Εργάτου, της βελτιώσεως των όρων υπό τους οποίους ζη, υπέρ αυτού τούτου του ατομισμού αυτού.
...Οι μηχανικοί και θερμασταί του Πειραιώς επί είκοσι και πέντε όλας ημέρας τυραννούνται μακράν της εργασίας των, διότι οι μεν πρώτοι εζήτησαν από τους εφοπλιστάς να απομακρυνθώσιν των πλοίων οι Τούρκοι και οι Βούλγαροι, τους οποίους το Προξενείον Κωνσταντινουπόλεως επρομήθευσε εις αυτούς...»

Υστερα κι από τους λόγους του Π. Αθηναίου και του Νίκου Μώρου εγκρίθηκε ψήφισμα με την εντολή να επιδοθεί στην κυβέρνηση.
Η επιτροπή που βγήκε για να πάει να επιδώσει το ψήφισμα αποτελούνταν από δυό θερμαστές, δυο μηχανικούς κι από το δικηγόρο Σπύρο Θεοδωρόπουλο.
Οταν πήγε όμως στο σπίτι του πρωθυπουργού, ο γέρο - Δραγούμης «επιφυλάχτηκε» ν απαντήσει.
«Αύριον, αύριον, θα μεριμνήσω... πηγαίνετε και θα μεριμνήσω...», απάντησε.

Η επιτροπή έφυγε και ανακοίνωσε στους συγκεντρωμένους έξω από το σπίτι του Δραγούμη απεργούς την απάντηση του πρωθυπουργού.

Οι απεργοί μανιάζουν, φωνάζουν, σφυρίζουν, διαμαρτύρονται, απειλούν. Η απάντηση αυτή τους εξαγρίωσε.
Ο διευθυντής της Αστυνομίας Δαμηλάτης στο αναμεταξύ έφερε στρατό και χωροφύλακες τάχα «προς τήρησιν της τάξεως», αλλά με σκοπό πραγματικό να διαλύσει με τη βία τους απεργούς.
Η εμφάνιση όμως των χωροφυλάκων ερεθίζει πιο πολύ τους εργάτες.
Ενας απεργός αρπάζει από τα χέρια ενός χωροφύλακα τον γκρα. Το ίδιο κάνουν κι άλλοι. Οι χωροφύλακες τα χρειάζονται. Ενας άλλος απεργός με μια πέτρα σπάζει ένα τζάμι σε κάποιο παράθυρο του σπιτιού του Δραγούμη.

Ο γερο-πρωθυπουργός, βλέποντας το μανιασμένο πλήθος έτοιμο να τα κάνει γυαλιά καρφιά, κατεβαίνει από το σπίτι του και δηλώνει πως θα δεχτεί τα αιτήματα των απεργών και θα διατάξει αμέσως «να αποσυρθούν οι ναύται του πολεμικού ναυτικού από τα εμπορικά πλοία». Η εργατική γροθιά ανάγκασε τον πρωθυπουργό να υποχωρήσει.

Οι απεργοί, ικανοποιημένοι από τη νίκη τους, όλοι μαζί, κατεβαίνουν την οδό Σταδίου και περνώντας από την οδό Αιόλου μαζεύονται μπροστά στο Εργατικό Κέντρο, όπου τους μίλησε ο Σπ. Θεοδωρόπουλος, τονίζοντάς τους και τούτα τα λόγια του Γάλλου Βαβιανί:

«Παν ό,τι δίδεται εις τον εργάτην δεν είναι παροχή, είναι επιστροφή. Είναι μερική καταβολή απέναντι ολικού χρέους οφειλομένου εις αυτόν. Ο,τι και αν του κάμουν του εργάτη ουδέποτε θα μπορέσουν να τον εξοφλήσουν, έως ότου οργανωμένος και δυνατός θα πάρη πίσω το όλον που του ανήκει».

Περισσότερα νέα

News In English

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εγγραφή NewsLetter