Παρ03292024

Last updateΔευ, 01 Ιουλ 2024 7am

ΙΟΒΕ: Πάνω από 300.000 θέσεις εργασίας μπορεί να δημιουργήσει η ναυτιλία

iobe

Τις   πιθανές θεσμικές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τη συμμετοχή ναυτικών κατοίκων Ελλάδος επί των ελληνόκτητων πλοίων, εξετάζει μελέτη του ΙΟΒΕ με τίτλο «Ενίσχυση της απασχόλησης κατοίκων Ελλάδος στην ποντοπόρο ναυτιλία».

Σημεία της μελέτης παρουσιάσθηκαν από τον Πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών κ. Θεόδωρο Βενιάμη στην συνέντευξη τύπου της ΕΕΕ στα Ποσειδώνια την Παρασκευή 6 Ιουνίου (διαβάστε εδώ).

Η υποκατάσταση των ξένων ναυτικών με κατοίκους Ελλάδος θα μπορούσε όχι μόνο να προσφέρει θέσεις εργασίας που ήδη υπάρχουν και καταλαμβάνονται από κατοίκους αλλοδαπής, αλλά παράλληλα να ενισχύσει το σύνολο της οικονομίας.

Εάν τα εισοδήματα των εργαζομένων επιστρέφουν στη χώρα για να στηρίξουν νοικοκυριά που κατοικούν στην Ελλάδα, αντί να κατευθύνονται στο εξωτερικό, το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την εγχώρια οικονομία ενισχύεται σημαντικά, τονίζει το ΙΟΒΕ στην μελέτη του, στην οποία αναφέρεται ότι η πλήρη αντικατάσταση των αλλοδαπών ναυτικών, σε όλα τα πλοία του στόλου, με έλληνες ναυτικούς θα δημιουργούσε 309 χιλ. θέσεις απασχόλησης (82 χιλ. άμεσα) και επιπλέον ετήσιο εθνικό εισόδημα από εργασία της τάξης των €5,0 δισεκ.

Το Ινστιτούτο προκειμένου να εκτιμήσει την υφιστάμενη απασχόληση στον κλάδο, χρησιμοποιήθηκαν τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία από την έρευνα Ναυτεργατικού δυναμικού της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), τα οποία αφορούν στα πλοία ελληνικής σημαίας, καθώς και στα ξένης σημαίας που είναι ωστόσο συμβεβλημένα με το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ) για το έτος 2010. Στα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. δεν συμπεριλαμβάνονται οι απασχολούμενοι που επανδρώνουν πλοία ξένης σημαίας (ανεξαρτήτως τοποθεσίας των γραφείων διαχείρισης), ενώ στους αλλοδαπούς ναυτικούς δεν προσμετρήθηκαν όσοι εργάζονται ως δόκιμοι ναυτικοί.

Στη συνέχεια εκτιμήθηκε η ελάχιστη μισθολογική δαπάνη (ελάχιστο συνολικό εισόδημα από εργασία στη ναυτιλία), θεωρώντας πως οι ναυτικοί κάτοικοι Ελλάδας αμείβονται σύμφωνα με την ελληνική σύμβαση εργασίας (ΦΕΚ 123/09-02-2011). Αντίστοιχα, για τον υπολογισμό της ελάχιστης μισθολογικής δαπάνης προς τους αλλοδαπούς ναυτικούς χρησιμοποιήθηκε η ελάχιστη αμοιβή σύμφωνα με τη διεθνή σύμβαση εργασίας της ομοσπονδίας εργαζομένων στις μεταφορές ITF.

Στη συνέχεια της έκθεσης πραγματοποιείται η καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στην απασχόληση στο σύνολο του ελληνόκτητου ποντοπόρου στόλου. Έχοντας υπολογίσει τις ελάχιστες μηνιαίες αμοιβές ανά ειδικότητα βάσει της ελληνικής συλλογικής σύμβασης, καθώς και της διεθνούς σύμβασης ITF για τους αλλοδαπούς ναυτικούς, προσδιορίσθηκε το συνολικό ελάχιστο κόστος εργασίας αξιωματικών και κατώτερου πληρώματος.

Στο τρίτο κεφάλαιο, μεταβάλλοντας τις παραμέτρους απασχόλησης επί των ελληνόκτητων ποντοπόρων πλοίων, ελληνικής και ξένης σημαίας, διαμορφώνονται τρία εναλλακτικά σενάρια στα οποία προσδιορίζεται ο αντίκτυπος από την ενίσχυση της απασχόλησης κατοίκων Ελλάδας Παράλληλα, μέσω των πολλαπλασιαστών που εκτιμήθηκαν σε προηγούμενη μελέτη του ΙΟΒΕ, εκτιμάται η προκαλούμενη επίδραση των νέων αμοιβών στη συνολική οικονομία. Η έκθεση ολοκληρώνεται με σύνοψη των αποτελεσμάτων και με παράθεση προτάσεων πολιτικής.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα σενάρια αύξησης της απασχόλησης που εξετάζει το ΙΟΒΕ.

Σενάριο Α: Αντικατάσταση αλλοδαπών αξιωματικών και εξειδικευμένων ναυτικών με κατοίκους Ελλάδος

Στο παρόν σενάριο υποκαθίστανται δέκα ναυτικοί (οκτώ ξένοι αξιωματικοί και δύο στελέχη του κατώτερου πληρώματος - μάγειρας και αρχιθαλαμηπόλος) στο σύνολο του ελληνόκτητου στόλου που φέρει ξένη σημαία, από έλληνες ναυτικούς αντίστοιχης ειδίκευσης. H συνολική αντικατάσταση στο σύνολο του ελληνόκτητου στόλου που φέρει ξένη σημαία (3.250 ποντοπόρα πλοία) αναμένεται να δημιουργήσει επιπλέον 32,5 χιλ. θέσεις εργασίας (26 χιλ. αξιωματικοί και 6,5 χιλ. ναυτικοί κατώτερου πληρώματος). Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία του σεναρίου Α είναι η ύπαρξη αντίστοιχου κοιτάσματος άνεργων ναυτικών (αξιωματικοί και συγκεκριμένες ειδικότητες κατώτερου πληρώματος) κατοίκων Ελλάδος.

Στην περίπτωση λοιπόν της αντικατάστασης των παραπάνω αλλοδαπών ναυτικών από ναυτικούς κατοίκους Ελλάδος και με την προϋπόθεση πως τα πλοία επανδρώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια ενός έτους (12 μήνες), το εθνικό ετήσιο εισόδημα από εργασία στη ναυτιλία, αναμένεται να ενισχυθεί κατά περίπου €997 εκατ., ξεπερνώντας στο σύνολο τα €1,3 δισεκ. Η δαπάνη των αμοιβών εντός ελληνικής οικονομίας αναμένεται να επιδράσει θετικά, καθώς η αύξηση της ζήτησης θα δημιουργήσει επιπλέον θέσεις εργασίας και νέο εισόδημα.

Η δαπάνη των παραπάνω εισοδημάτων εντός της ελληνικής οικονομίας, αναμένεται να τονώσει την εγχώρια ζήτηση και κατά συνέπεια και την απασχόληση σε διάφορους κλάδους της οικονομίας. Κατά συνέπεια, η επάνδρωση των ελληνόκτητων πλοίων με ναυτικούς κατοίκους Ελλάδος, μέσα από αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων κλάδων της οικονομίας, επιδρά θετικά στη μείωση της ανεργίας καθώς και στην αύξηση του εθνικού εισοδήματος από εργασία εν γένει.

Χρησιμοποιώντας τους ειδικούς πολλαπλασιαστές, έτσι όπως προέκυψαν από προηγούμενη μελέτη του ΙΟΒΕ, οδηγούμαστε τόσο στην προκαλούμενη επίδραση απασχόλησης και εισοδημάτων όσο και στη συνολική επίδραδη του Σεναρίου Α στην ελληνική οικονομία, ceteris paribus. Πράγματι, η προκαλούμενη επίδραση του επιπλέον εισοδήματος από εργασία στη ναυτιλία ξεπερνά τα €1,8 δισεκ. με αποτέλεσμα τελικά, το εθνικό εισόδημα να αυξάνεται κατά €2,8 δισεκ.

Σημαντική είναι η επίδραση του σεναρίου Α και σε όρους απασχόλησης. Με δεδομένο πως η κάθε νέα θέση εργασίας τροφοδοτεί περί των 2,77 νέων θέσεων εργασίας στο σύνολο της οικονομίας (προκαλούμενη επίδραση), οι 32,5 χιλ. θέσεις εργασίας που προκύπτουν άμεσα από την εφαρμογή του σεναρίου αναμένεται να στηρίξουν τη δημιουργία επιπλέον 90 χιλ. θέσεων εργασίας. Συνολικά, η ολοκληρωμένη εφαρμογή του Σεναρίου Α, μπορεί να ενισχύσει την καταγεγραμμένη απασχόληση κατά 122,5 χιλ. θέσεις απασχόλησης σε διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας.

Σενάριο Β: Πλήρης επάνδρωση ελληνόκτητων πλοιών ξένης σημαίας από έλληνες ναυτικούς

Το δεύτερο σενάριο καταγράφει τις υφιστάμενες μεταβολές στην περίπτωση της πλήρης αντικατάστασης των ξένων ναυτικών από ναυτικούς κατοίκους Ελλάδας (αξιωματικούς και κατώτερα πληρώματα). Στην περίπτωση αυτή θεωρείται δεδομένη η ύπαρξη και η διαθεσιμότητα του απαραίτητου κοιτάσματος των ναυτικών κατοίκων Ελλάδας, οι οποίοι θα είναι σε θέση να αναλάβουν τα καθήκοντα των αλλοδαπών συναδέλφων τους.

Όπως και στο προηγούμενο σενάριο, έτσι και στο παρόν, απαιτούνται τουλάχιστον ίδια επίπεδα ανταγωνιστικότητας σε όρους κόστους εργασίας μεταξύ αλλοδαπών και ελληνικών πληρωμάτων. Για τον λόγο αυτό, εκτιμήθηκε η μεταβολή στο εθνικό εισόδημα βάσει ελαχίστων αμοιβών που ορίζονται στα επίπεδα της διεθνούς σύμβασης εργασίας ITF. Η εκτίμηση της άμεσης και προκαλούμενης επίδρασης των παραπάνω αλλαγών στην οικονομία, προσεγγίζει τη μέγιστη δυνητική επίδραση όσον αφορά τον ελληνόκτητο στόλο ξένης σημαίας.

Αναλυτικότερα, η πλήρης αντικατάσταση των αλλοδαπών ναυτικών δημιουργεί άμεσα περίπου 74,5 χιλ. θέσεις εργασίας όλων των ειδικοτήτων, λαμβάνοντας υπόψη πως σε κάθε ποντοπόρο πλοίο απασχολούνται κατά μέσο όρο περίπου 23 ναυτικοί. Εξ’ αυτών, 26 χιλ. θέσεις αφορούν αξιωματικούς (πλοίαρχοι, υποπλοίαρχοι, ανθυποπλοίαρχοι, μηχανικοί κτλ) ενώ οι υπόλοιπες 48,5 χιλιάδες θέσεις αφορούν ειδικότητες του κατώτερου πληρώματος.

Η δαπάνη των αμοιβών των παραπάνω απασχολούμενων εντός ελληνικής οικονομίας αυξάνει τη ζήτηση και τροφοδοτεί επιπλέον 207 χιλ. θέσεις απασχόλησης (προκαλούμενη επίδραση), σε διάφορους κλάδους και κυρίως σε αυτούς που σχετίζονται με τις καταναλωτικές συνήθειες των ελληνικών νοικοκυριών. Συνολικά, η πλήρης εφαρμογή του σεναρίου Β αναμένεται να δημιουργήσει επιπλέον 282 χιλ. θέσεις εργασίας.

Οι ετήσιες αμοιβές των ελλήνων ναυτικών που θα επανδρώνουν πλέον τα ελληνόκτητα πλοία ξένης σημαίας ξεπερνούν τα €1,7 δισεκ. με αποτέλεσμα το εθνικό ετήσιο εισόδημα από εργασία στη ναυτιλία να ξεπερνά τα €2,0 δισεκ. Η δαπάνη των επιπλέων αμοιβών εντός ελληνικής οικονομίας ενισχύει τον αντίκτυπο του σεναρίου, καθώς εξαιτίας των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων η προκαλούμενη επίδραση των αμοιβών ανέρχεται σε επιπλέον €3,0 δισεκ. Τελικά το ετήσιο εθνικό εισόδημα από εργασία, ενισχύεται κατά €4,7 δισεκ.

Σενάριο Γ: Αντικατάσταση ξένων ναυτικών στα πλοία ελληνικής σημαίας

Τα δύο προηγούμενα σενάρια στόχευαν σε μεταβολές στο μίγμα της απασχόλησης στα ελληνόκτητα πλοία ξένης σημαίας, τα οποία άλλωστε αποτελούν την πλειονότητα στο μίγμα του ελληνόκτητου στόλου (3.250 στα 3.900 ελληνόκτητα καταγεγραμμένα πλοία). Στην προσπάθεια να αναδειχθεί η μέγιστη συμβολή της ελληνόκτητης ποντοπόρου ναυτιλίας στο σύνολο, δεν πρέπει να αμεληθούν και ενδεχόμενες μεταβολές στα ελληνόκτητα πλοία ελληνικής σημαίας, παρά τη μικρή τους συμμετοχή στο σύνολο του στόλου.

Όπως αναφέρθηκε στο δεύτερο κεφάλαιο, οι αμοιβές των ελλήνων ναυτικών που επανδρώνουν τα εν λόγω πλοία καθορίζονται από τις ελληνικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Αντίθετα, οι σχέσεις εργασίας των ξένων ναυτικών διέπονται από τη διεθνή σύμβαση εργασίας ITF/TCC.

Βασικό κίνητρο εκ μέρους των πλοιοκτητών είναι η πρόσληψη ναυτικών κατοίκων Ελλάδος που δεν θα είναι λιγότερο ανταγωνιστικοί σε όρους κόστους εργασίας (ακριβότεροι) από τους αλλοδαπούς. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως οι ναυτικοί κάτοικοι Ελλάδος που θα πάρουν τις θέσεις των αλλοδαπών ναυτικών θα πρέπει να αμοίβονται με βάσει τη διεθνή συλλογική σύμβαση ITF/TCC, ενώ καμία αλλαγή δεν προβλέπεται για τους έλληνες ναυτικούς που ήδη επανδρώνουν τα πλοία ελληνικής σημαίας. Αυτό βέβαια απαιτεί σημαντικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις, η εφαρμογή των οποίων δύναται μακροπρόθεσμα να οδηγήσει σε οριζόντια επιβολή των ελάχιστων αμοιβών που ορίζει η διεθνής σύμβαση (ITF) για όλους τους ναυτικούς κατοίκους Ελλάδος.

Αναλυτικότερα, η αντικατάσταση των αλλοδαπών ναυτικών στα ελληνόκτητα πλοία αναμένεται να δημιουργήσει 5,9 χιλ. θέσεις εργασίας, άμεσα. Μέσω των διασυνδέσεων του κλάδου με την ελληνική οικονομία αναμένεται να δημιουργηθούν επιπλέον 16,4 χιλ. θέσεις εργασίας σε διάφορους κλάδους της οικονομίας (προκαλούμενη επίδραση). Συνολικά η παραπάνω μεταβολή αναμένεται να τονώσει την απασχόληση με 22,4 χιλ. θέσεις εργασίας.

Παράλληλα, το ετήσιο εθνικό εισόδημα από εργασία στη ναυτιλία αναμένεται να ενισχυθεί €112 εκατ. και να ανέλθει (με την προϋπόθεση πως δεν γίνονται επιπλέον αλλαγές) στα €461 εκατ. Η προκαλούμενη επίδραση των επιπλέον εισοδημάτων ανέρχεται στα €202 εκατ. Τελικά η αντικατάσταση των ξένων ναυτικών στα ελληνικής σημαίας ελληνόκτητα από Έλληνες, αναμένεται να αυξήσει το ετήσιο εθνικό εισόδημα από εργασία κατά €314 εκατ..

Ωστόσο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί ο συνδυασμός του παρόντος σεναρίου με το προηγούμενο σενάριο (Σενάριο Β). Η δυνητική αντικατάσταση όλων των ξένων ναυτικών από ναυτικούς κατοίκους Ελλάδος στο σύνολο του ελληνόκτητου στόλου (ελληνικής και ξένης σημαίας) οδηγεί στην εκτίμηση της δυνητικής μέγιστης συμβολής της ελληνόκτητης ποντοπόρου ναυτιλίας, μέσα από μεταβολές στο υφιστάμενο μοντέλο απασχόλησης.

Πράγματι, στην περίπτωση όπου όλα τα ελληνόκτητα ποντοπόρα πλοία επανδρωθούν από ναυτικούς κατοίκους Ελλάδος, θα δημιουργηθούν άμεσα 82 χιλ. θέσεις απασχόλησης επί των πλοίων, οι οποίες θα πυροδοτήσουν τη ζήτηση για επιπλέον 228 χιλ. θέσεις σε διάφορους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Σε αυτή την περίπτωση το εθνικό ετήσιο εισόδημα από εργασία στη ναυτιλία (υπολογισμένο βάσει αμοιβών ITF/TCC) θα ενισχυθεί κατά €1,8 δισεκ., ενώ το συνολικό εθνικό εισόδημα από εργασία αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου €5,0 δισεκ.

Τέλος το ΙΟΒΕ σημειώνει ότι το σχετικά μικρό ποσοστό μονίμων κατοίκων Ελλάδας στα πληρώματα των ελληνόκτητων πλοίων ξένης σημαίας είναι αποτέλεσμα κυρίως της απουσίας αναγνώρισης των ετών υπηρεσίας των αξιωματικών (απουσία επαγγελματικής εξέλιξης) καθώς και της έλλειψης ενός ευνοϊκότερου θεσμικού πλαισίου ασφάλισης για τις περιπτώσεις πρόσληψης εκτός ελληνικής συλλογικής σύμβασης.

Από την άλλη μεριά η περιορισμένη συμμετοχή των κατοίκων Ελλάδος στα κατώτερα πληρώματα των ελληνόκτητων πλοίων ελληνικής σημαίας παρά τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα σήμερα, συνδέεται με τα χαμηλά επίπεδα ελκυστικότητας του ναυτικού επαγγέλματος καθώς και με τις διαφορές στο επίπεδο ανταγωνιστικότητας σε όρους κόστους εργασίας στη διεθνή ναυτιλιακή αγορά.

 

Περισσότερα νέα

News In English

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εγγραφή NewsLetter