Παρ03292024

Last updateΔευ, 01 Ιουλ 2024 7am

Εθνική Τράπεζα: Πως οι έλληνες εφοπλιστές μπορούν να αφυπνίσουν την ελληνική βιομηχανία

ethniki trapeza 17 11 13

Η Ελλάδα, αν και μικρή χώρα (καλύπτοντας μόλις το 0,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ), έχει καταφέρει να ξεχωρίσει ως παγκόσμιος ηγέτης στον ανταγωνιστικό κλάδο της εμπορικής ναυτιλίας (ελέγχοντας το 16% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου).

Πέρα από την ευρέως αναγνωρισμένη συνεισφορά των καθαρών εισροών ναυτιλιακού συναλλάγματος στην ελληνική οικονομία (€8 δις ετησίως κ.μ.ο. την προηγούμενη δεκαετία, αντιστοιχώντας στο 4% του ΑΕΠ), η νέα κλαδική μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ διερευνά ένα εναλλακτικό κανάλι μέσω του οποίου η παγκόσμια δύναμη των Ελλήνων πλοιοκτητών μπορεί να στηρίξει την ελληνική οικονομία. Ο δίαυλος αυτός είναι η ελληνική βιομηχανία του ναυτιλιακού εξοπλισμού, της οποίας ενδεχόμενη είσοδος σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας προϊόντων υψηλής τεχνολογίας μπορεί να αποφέρει ευρύτερα οφέλη στην ελληνική βιομηχανία.

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας, ενώ η ναυπηγική δραστηριότητα είναι κυρίως συγκεντρωμένη σε ασιατικές χώρες (με τα ναυπηγεία της Κίνας, της Ν. Κορέας και της Ιαπωνίας να καλύπτουν το 92% του όγκου των ναυπηγήσεων το 2015), η αγορά ναυτιλιακού εξοπλισμού είναι διεθνώς διεσπαρμένη και οργανωμένη σε ευρεία δίκτυα αλυσίδων αξίας.

Υπό την ώθηση της ανόδου των ναυπηγήσεων κατά την προηγούμενη δεκαετία, η παγκόσμια αγορά ναυτιλικού εξοπλισμού προσέγγισε τα €120 δις το 2015 (μετά από διπλασιασμό σε σχέση με τα επίπεδα του 2000). Παράλληλα, οι ροές διεθνούς εμπορίου στην εν λόγω αγορά αυξήθηκαν, με αποτέλεσμα οι εξαγωγές να καλύπτουν το 37% της παγκόσμιας αγοράς το 2015 (από 25% το 2000).

Σημειώνουμε ότι άνω του ½ των εξαγωγικών ροών προέρχεται από ευρωπαϊκές χώρες (αντιστοιχώντας σε περίπου €25 δις το 2015).

Βάσει εκτιμήσεών μας, οι Έλληνες πλοιοκτήτες «ελέγχουν» περίπου το 1/10 αυτής της αγοράς, δημιουργώντας ετήσια ζήτηση προϊόντων ναυτιλιακού εξοπλισμού της τάξης των €8 δις ετησίως.

Υπό αυτή την προοπτική, η ελληνική βιομηχανία ναυτιλιακού εξοπλισμού δείχνει να είναι σε προνομιακή θέση για να συμμετέχει στις διεθνείς ναυτιλιακές αλυσίδες αξίας, παρουσιάζοντας ανταγωνιστικά προϊόντα που θα της επιτρέψουν να αξιοποιήσει την υψηλή επιρροή των Ελλήνων πλοιοκτητών στον κλάδο. Αν και η Ελλάδα ξεκινά να αναπτύσσει προϊόντα υψηλής τεχνολογίας (όπως συστήματα διαχείρισης θαλάσσιου έρματος, τεχνολογικές λύσεις προστασίας επιφανειών και ναυτιλιακές εφαρμογές πληροφορικής για διαχείριση στόλου και πλοήγηση), η παρουσιαζόμενη ευκαιρία φαίνεται να παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτη, καθώς η ελληνική παραγωγή προϊόντων ναυτιλιακού εξοπλισμού βρίσκεται κοντά στα €150 εκατ. (καλύπτοντας περίπου το 0,1% της παγκόσμιας παραγωγής).

Ενώ η ελληνική βιομηχανία ναυτιλιακού εξοπλισμού επιδεικνύει σημάδια δυναμισμού (καταγράφοντας μέση ετήσια αύξηση πωλήσεων της τάξης του 10% κατά την τελευταία 15ετία) και μια υγιή χρηματοοικονομική εικόνα (παραμένοντας κερδοφόρα καθόλη τη διάρκεια της κρίσης), αρκετές παράμετροι που προσδιορίζουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων του κλάδου παραμένουν σεεπίπεδα χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Βάσει οικονομετρικού υποδείγματος της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ, οι αδύναμοι κρίκοι της Ελλάδας φαίνεται να είναι

(i) η χαμηλή καινοτομική δραστηριότητα (με τις δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη να καλύπτουν το 2,5% των πωλήσεων των ελληνικών εταιρειών έναντι 5% κ.μ.ο. στην ΕΕ), και

(ii) η περιορισμένη ανάπτυξη συνεργατικών σχηματισμών στο ναυτιλιακό πλέγμα.

Τα οφέλη από την ανάπτυξη συνεργατικών σχηματισμών επικεντρώνονται κυρίως στην ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας, στην ενίσχυση της διαδικασίας μεταφοράς τεχνολογίας και ανάπτυξης νέων προϊόντων, στη διευκόλυνση πρόσβασης σε κεφάλαια, στην αύξηση της διαπραγματευτικής δύναμης έναντι προμηθευτών και στην επίτευξη του κρίσιμου μεγέθους για την είσοδο σε μεγάλες αγορές του εξωτερικού.

Σε έναν ολιγοψωνιακό κλάδο υψηλής τεχνολογίας και έντονων διεθνών αναταγωνιστικών πιέσεων – όπως είναι η βιομηχανία ναυτιλιακού εξοπλισμού – η σημασία των παραπάνω οφελών μεγεθύνεται.

Βάσει των εκτιμήσεων του υποδείγματός μας, αν οι δύο αυτές κρίσιμες παράμετροι προσέγγιζαν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η ελληνική παραγωγή προϊόντων ναυτιλιακού εξοπλισμού θα μπορούσε να φτάσει τα €700 εκατ. το χρόνο, καλύπτοντας το 0,6% της παγκόσμιας αγοράς. Για να υλοποιηθεί αυτή η δυναμική, ξεχωρίζουμε δύο κρίσιμα προαπαιτούμενα:

-Ενδυνάμωση του ναυτιλιακού συνεργατικού πλέγματος (cluster), μέσω (i) ανάπτυξης συνεργατικών σχηματισμών μεταξύ των ελληνικών βιομηχανιών, (ii) δημιουργίας σταθερών θεσμικών διασυνδέσεων με τους Έλληνες πλοιοκτήτες καθώς και με σχετικά ερευνητικά κέντρα, και (iii) προώθησης συνεργασιών με αντίστοιχους ευρωπαϊκούς συνεργατικούς σχηματισμούς (π.χ. με το δυναμικό γερμανικό cluster της VDMA).

-Διπλασιασμός των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και παράλληλα κατεύθυνσή τους σε ταχέως αναπτυσσόμενες νέες αγορές (όπως είναι το «smart shipping» για την αύξηση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας μέσω χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας).

Σε περίπτωση υλοποίησης των παραπάνω συνθηκών, πέρα από το άμεσο όφελος στη βιομηχανία ναυτιλιακού εξοπλισμού, το σημαντικότερο όφελος για την ελληνική οικονομία αναμένεται να προκύψει από την είσοδο της Ελλάδας στις διεθνείς αλυσίδες αξίας υψηλής τεχνολογίας και τη διάχυση τεχνολογίας στην ευρύτερη ελληνική βιομηχανία. Το πρώτο κύμα της δευτερογενούς αυτής επίδρασης εκτιμάται ότι θα ξεκλειδώσει δυνάμεις στους «συγγενείς» κλάδους με τη βιομηχανία ναυτιλιακού εξοπλισμού (όπως οι βιομηχανίες μετάλλων, μηχανημάτων και ηλεκτρικού εξοπλισμού).

Το δευτερογενές αυτό όφελος εκτιμάται ότι μπορεί να προσεγγίσει τα €1,4 δις, καθώς οι «συγγενείς» προαναφερθέντες κλάδοι προσφέρουν γόνιμο έδαφος για τη διάχυση τεχνολογιών δεδομένου ότι (i) είναι μεγάλοι κλάδοι (παράγοντας €10 δις ετησίως και καλύπτοντας το 30% της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής), και (ii) κατατάσσονται μεταξύ των πιο ανταγωνιστικών της ελληνικής οικονομίας (με το 40% των εξαγωγών τους να κερδίζει μερίδια στις διεθνείς αγορές).

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ειδικής μελέτης της Εθνικής Τράπεζας για τη βιομηχανία ναυτιλιακού εξοπλισμού

"Η Ελλάδα, αν και μικρή χώρα (καλύπτοντας μόλις το 0,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ), έχει καταφέρει να ξεχωρίσει ως παγκόσμιος ηγέτης στον ανταγωνιστικό κλάδο της εμπορικής ναυτιλίας (ελέγχοντας το 16% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου). H νέα κλαδική μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ διερευνά ένα εναλλακτικό κανάλι μέσω του οποίου η παγκόσμια δύναμη των Ελλήνων πλοιοκτητών μπορεί να στηρίξει την ελληνική οικονομία.

Ο δίαυλος αυτός είναι η ελληνική βιομηχανία του ναυτιλιακού εξοπλισμού, της οποίας ενδεχόμενη είσοδος σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας προϊόντων υψηλής τεχνολογίας μπορεί να αποφέρει ευρύτερα οφέλη στην ελληνική βιομηχανία.

Υπό την ώθηση της ανόδου των ναυπηγήσεων κατά την προηγούμενη δεκαετία, η παγκόσμια αγορά ναυτιλικού εξοπλισμού προσέγγισε τα €120 δις το 2015 (μετά από διπλασιασμό σε σχέση με τα επίπεδα του 2000). Βάσει εκτιμήσεών μας, οι Έλληνες πλοιοκτήτες «ελέγχουν» περίπου το 1/10 αυτής της αγοράς, δημιουργώντας ετήσια ζήτηση προϊόντων ναυτιλιακού εξοπλισμού της τάξης των €8 δις ετησίως.

Αν και η Ελλάδα ξεκινά να αναπτύσσει προϊόντα υψηλής τεχνολογίας (όπως συστήματα διαχείρισης θαλάσσιου έρματος, τεχνολογικές λύσεις προστασίας επιφανειών και ναυτιλιακές εφαρμογές πληροφορικής για διαχείριση στόλου και πλοήγηση), η παρουσιαζόμενη ευκαιρία φαίνεται να παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτη, καθώς η ελληνική παραγωγή προϊόντων ναυτιλιακού εξοπλισμού βρίσκεται κοντά στα €150 εκατ. (καλύπτοντας περίπου το 0,1% της παγκόσμιας παραγωγής).

Βάσει οικονομετρικού υποδείγματος της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ, οι αδύναμοι κρίκοι της Ελλάδας φαίνεται να είναι η χαμηλή καινοτομική δραστηριότητα και η περιορισμένη ανάπτυξη συνεργατικών σχηματισμών στο ναυτιλιακό πλέγμα. Βάσει του υποδείγματoς, αν οι δύο αυτές κρίσιμες παράμετροι προσέγγιζαν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η ελληνική παραγωγή προϊόντων ναυτιλιακού εξοπλισμού θα μπορούσε να φτάσει τα €700 εκατ. το χρόνο, καλύπτοντας το 0,6% της παγκόσμιας αγοράς.

Για να υλοποιηθεί αυτή η δυναμική, ξεχωρίζουν δύο κρίσιμα προαπαιτούμενα:

Ενδυνάμωση του ναυτιλιακού συνεργατικού πλέγματος (cluster) μέσω ανάπτυξης συνεργατικών σχηματισμών μεταξύ των ελληνικών βιομηχανιών, δημιουργίας σταθερών θεσμικών διασυνδέσεων με τους Έλληνες πλοιοκτήτες καθώς και με σχετικά ερευνητικά κέντρα

Διπλασιασμός των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και παράλληλα κατεύθυνσή τους σε ταχέως αναπτυσσόμενες νέες αγορές όπως το «smart shipping».

Παράλληλα, εκτιμάται ότι υπάρχει ένα δευτερογενές δυνητικό όφελος για την ελληνική οικονομία, της τάξης των €1,4 δις, μέσω της εισόδου της Ελλάδας στις διεθνείς αλυσίδες αξίας υψηλής τεχνολογίας και τη διάχυση τεχνολογίας στην ευρύτερη ελληνική βιομηχανία".

*Η μελέτη στα αγγλικά

Περισσότερα νέα

News In English

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εγγραφή NewsLetter