www.TheSeaNation.gr

ΟΛΗ: Απολογισμός δράσης της διοίκησης

Απολογισμό δραστηριοτήτων έκανε ο απερχόμενος Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου (ΟΛΗ) Ι. Μπρας, με ανακοίνωση του στην οποία αναφέρονται τα επιτεύγματα του λιμένος Ηρακλείου ο οποίος ως γνωστόν έχει εισαχθεί στην κρουαζιέρα ύστερα από προσπάθειες της απερχόμενης διοίκησης. Στην σχετική ανακοίνωση αναφέρονται τα ακόλουθα:

Το λιμάνι του Ηρακλείου είναι ένα από τα ελληνικά λιμάνια, που έχει χαρακτηριστεί ως λιμάνι εθνικής σημασίας με το Ν.2971/2001, με τον οποίο μετατράπηκαν σε Α.Ε. τα πρώην Λιμενικά Ταμεία των δήμων, τα οποία διαχειρίζονταν τους σημαντικότερους λιμένες της χώρας. Αυτή η σημαντική θεσμική μεταρρύθμιση έδωσε πολύπλευρες δυνατότητες στα λιμάνια και επέτρεψε στις διοικήσεις των Ο.Λ. να αναλάβουν πρωτοβουλίες, συνδυάζοντας τις υποχρεώσεις μιας «αρχής» με την ευελιξία μιας επιχείρησης.

Η σημερινή διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου Α.Ε. ανέλαβε τις τύχες του λιμένος στα μέσα του 2010, σχεδόν, ταυτόχρονα με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και την διάχυση των συνεπειών της στην ελληνική κοινωνία. Από την αρχή έγινε εμφανές ότι, παρά τον χαρακτήρα του λιμένος, ταυτοχρόνως, ως εμπορικό, ακτοπλοϊκό και λιμάνι κρουαζιέρας, δεν θα υπήρχαν οι δυνατότητες για την άσκηση βιώσιμης και άμεσα ανταποδοτικής επενδυτικής πολιτικής, ταυτόχρονα, σε όλες τις δραστηριότητες του.

Η ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ ως «οδός» ανάπτυξης της τελευταίας τετραετίας

Από πολύ νωρίς προβλέψαμε ότι ο περιορισμός της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας θα είχε επιπτώσεις τόσο στον όγκο της επιβατικής κίνησης όσο και στην ποσότητα των διακινούμενων φορτίων από το λιμάνι του Ηρακλείου. Ταυτόχρονα, είδαμε με οραματικό τρόπο, μια ευκαιρία στον κλάδο της κρουαζιέρας. Εκείνη την περίοδο, σε συνέχεια της δουλειάς που είχε γίνει τα τελευταία χρόνια, διαπιστώσαμε ότι υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον και αυξημένη ζήτηση για κρουαζιέρα στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.

Η διοίκηση του λιμανιού του Ηρακλείου, το οποίο βρίσκεται στην καρδιά των διαδρομών από την Αδριατική προς την Μέση Ανατολή, είδε μια σημαντική προοπτική και άδραξε άμεσα την ευκαιρία. Πολύ γρήγορα προχωρήσαμε σε κινήσεις εξωστρέφειας με πρώτη την συμμετοχή μας –για πρώτη φορά το 2011– στην Παγκόσμια Έκθεση Κρουαζιέρας στο Μαϊάμι. Η πρώτη, ιστορικά, επαφή του λιμένος Ηρακλείου με την βιομηχανία της κρουαζιέρας, σε ένα τόσο αναβαθμισμένο επίπεδο, μας έδειξε τον δρόμο.

Διαπιστώσαμε την ανάγκη για μια στρατηγική που θα επιδιώκει από την μια την εμπέδωση σχέσεων εμπιστοσύνης με τα σημαντικότερα στελέχη και εταιρείες κρουαζιέρας και από την άλλη θα αντιμετωπίζει όλες τις θεσμικές δυσλειτουργίες της χώρας, αλλά και τις πρακτικές αντιξοότητες σε ζητήματα υποδομών, ποιότητας υπηρεσιών προς τις εταιρείες & αναβάθμισης της «εμπειρίας» των επισκεπτών.

Έτσι, με μικρές και στοχευμένες παρεμβάσεις επιχειρήσαμε, σε πρώτη φάση, να αναβαθμίσουμε τις υπηρεσίες ασφάλειας (safety/security) του λιμένος και στην συνέχεια την εικόνα του λιμανιού, των χώρων διακίνησης, των σημείων διασύνδεσης/μετεπιβίβασης με τα τουριστικά λεωφορεία και τα ΜΜΜ και την διαδρομή από το λιμάνι προς την πόλη, που τελεί υπό την δική μας ευθύνη κατά το μεγαλύτερο τμήμα της. Παράλληλα, προχωρήσαμε στην αναβάθμιση της αισθητικής και της λειτουργικότητας του επιβατικού σταθμού του λιμένος που χρησιμοποιείται κατά την άφιξη/αναχώρηση των επιβατών κρουαζιέρας για πληροφόρηση και έλεγχο ασφαλείας.

Όλες αυτές οι ενέργειες μας έβαλαν δυναμικά στον παγκόσμιο χάρτη της κρουαζιέρας και οδήγησαν στην επιστροφή του homeport στο λιμάνι του Ηρακλείου, το 2012, με την παρουσία της εταιρείας «Costa Crosiere». Περίπου 45.000 επιβάτες κρουαζιέρας κάθε χρόνο εκκινούν και τελειώνουν τον περιηγητικό τους πλου στο Αιγαίο από το λιμάνι του Ηρακλείου. Το Homeport ενίσχυσε σημαντικά την απόδοση των επενδύσεων του Ο.Λ.Η. αλλά και τα οφέλη για την τοπική οικονομία.

Οι επιβάτες του συγκεκριμένου τύπου κρουαζιέρας έχουν πολύ περισσότερο χρόνο και άνεση για αγορές στην πόλη, ενώ πολλοί από αυτούς συνδύασαν την κρουαζιέρα τους με συμβατικές διακοπές 2-5 ημερών στην Κρήτη. Μόνο το 2013 πραγματοποιήθηκαν στον προορισμό 50.000 έξτρα διανυκτερεύσεις λόγο του Homeport με τα όποια θετικά πρόσθετα αποτελέσματα.

Παράλληλα, διαπιστώσαμε ότι το λιμάνι θα είχε ακόμα μεγαλύτερες προοπτικές στο homeporting, αν η αναβάθμιση των υπηρεσιών στο λιμάνι συνοδευόταν και από αντίστοιχη αναβάθμιση της εξυπηρέτησης (check-in, handling) στο διεθνές αεροδρόμιο «Ν. Καζαντζάκης» του Ηρακλείου.

Σημαντικοί σταθμοί σε αυτή την πορεία ήταν:

• Η αναδιαμόρφωση των στεγασμένων χώρων & ανασχεδιασμός της κυκλοφορίας κοινού στους χώρους check-in / ελέγχου επιβατών του επιβατικού σταθμού.
• Η διαμόρφωση ειδικού χώρου/περίφραξης ασφαλείας κατά Κώδικα ISPS στην προβλήτα IV-V του λιμένος Ηρακλείου με δυνατότητα φιλοξενίας πλοίων μέχρι μήκους 340μ.
• Η διαμόρφωση νέου χώρου ελλιμενισμού, με όλες τις προϋποθέσεις ασφαλείας, αποκλειστικά για πλοία κρουαζιέρας στην Προβλήτα III (τμήμα του εμπορικού λιμένος)
• Η διαμόρφωση ειδικών (διαγραμμισμένων) χώρων στην προβλήτα IV-V και έξω από τον επιβατικό σταθμό για την στάθμευση τουριστικών λεωφορείων
• Η χρηματοδότηση-εκπόνηση μελέτης-τευχών δημοπράτησης για την κατασκευή του πρώτου «Cruise Terminal» στην Ελλάδα. Δηλαδή, ενός χώρου σχεδιασμένου για την γρήγορη εξυπηρέτηση των επισκεπτών homeport, που εκκινούν/τελειώνουν την κρουαζιέρα τους από/στο το Ηράκλειο
• Η καθιέρωση του λιμένος Ηρακλείου σε λιμάνι homeport κρουαζιέρας από το 2012, με την παρουσία της εταιρείας «Costa Crosiere» στο λιμάνι του Ηρακλείου, που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
• Η εφαρμογή της πρωτοποριακής διαδικασίας «off airport check-in» για τους επιβάτες homeport-κρουαζιέρας που διακινούνται με πτήσεις «charter». Η συγκεκριμένη διαδικασία απέσπασε το βραβείο «IPMA, HELLENIC PROJECT EXCELLENCE AWARD 2012» από το ελληνικό τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Διοίκησης Έργων και εξακολουθεί να είναι μια πρότυπη, καινοτόμα και απόλυτα ασφαλής διαδικασία διακίνησης & ελέγχου επιβατών και αποσκευών (check-in/handling) σε ελάχιστο χρόνο και με μηδενική ταλαιπωρία ή αστοχία.

Διαβλέποντας λίγο πιο μακριά διαπιστώσαμε, έγκαιρα, ότι οι εταιρείες κρουαζιέρας δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην ικανοποίηση των πελατών τους. Έτσι στοχεύσαμε περισσότερο στην αναβάθμιση των υπηρεσιών προς τους ίδιους τους επισκέπτες. Η προσέγγιση μας στηρίχτηκε στην λογική της «επαύξησης εμπειρίας». Στην ουσία επιλέξαμε ο Ο.Λ.Η. να μην λειτουργεί απλά ως πάροχος λιμενικών υπηρεσιών, αλλά και ως «πάροχος τουριστικών υπηρεσιών». Σε αυτό το πλαίσιο επαύξησης της εμπειρίας επιχειρήσαμε την μεγαλύτερη διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τουρισμό.

Βασικό εργαλείο σε αυτή μας την προσπάθεια ήταν να κινητοποιήσουμε όλες τις αισθήσεις του επισκέπτη συμπεριλαμβανομένου της όσφρησης, της αφής και της γεύσης («5-Senses model»), αξιοποιώντας τόσο συμβατικές μεθόδους αλλά και την σύγχρονη τεχνολογία για την ενημέρωση των επισκεπτών για την ιστορία, τον πολιτισμό, τα αξιοθέατα και τις δραστηριότητες στις οποίες θα μπορούσαν να προβούν οι επισκέπτες κρουαζιέρας, κατά την παραμονή τους στο Ηράκλειο.

Σημαντικά στοιχεία και σταθμοί σε αυτή την προσέγγιση ήταν :

• Η συνεργασία με τον Εμπορικό Σύλλογο του Ηρακλείου για την παροχή ειδικών εκπτώσεων στους επιβάτες κρουαζιέρας από τα μαγαζιά της πόλης με ειδικό σήμα και διανομή φυλλαδίου στον επιβατικό σταθμό του λιμένος για την ενημέρωση τους.
• Η διανομή δωρεάν χαρτών στον επιβατικό σταθμό του λιμένος με τις βασικές διαδρομές της πόλης και πληροφορίες για όλα τα αξιοθέατα και τα μουσεία της
• Η δημιουργία της εφαρμογής «HER City Guide app» για κινητά τηλεφώνα με λειτουργικό iOS και Android με παροχή επιλογών για το τι μπορεί να κάνει ο επισκέπτης στην πόλη του Ηρακλείου κατά την παραμονή του και ανάμεσα στα άλλα με προτάσεις για αγορές, δοκιμασία τοπικών προϊόντων, κλπ.
• Η τοποθέτηση οχτώ (8) ενημερωτικών επιγραφών με QR stamps & διασύνδεση με την εφαρμογή των κινητών και με το portal του λιμένος για την παροχή πληροφόρησης για το που βρίσκεται ο επισκέπτης και τις μπορεί να δει στην γύρω περιοχή.
• Η εγκατάσταση πολλαπλών διαδραστικών συστημάτων πληροφόρησης & επαύξησης εμπειρίας, στον επιβατικό σταθμό του λιμένος, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και τον Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας.
• Η υλοποίηση του «project ελιά»: Φύτευση μιας ελιάς τετρακοσίων (400) ετών στην χερσαία ζώνη του λιμένος (δίπλα στα ΚΤΕΛ) και την τοποθέτηση πινακίδας με πληροφορίες για την ελιά, το λάδι και την επίπτωση /χρήση τους στην τοπική παράδοση, τον πολιτισμό, την γαστρονομία & την οικονομία της Κρήτης (δωρεά των αδερφών Κυπριωτάκη από το Χουδέτσι Ηρακλείου)
• Η υλοποίηση του «project follow the yellow line»: Χάραξη μιας κίτρινης γραμμής, για την καθοδήγηση των επισκεπτών, κατά μήκος της διαδρομής από τον επιβατικό σταθμό του λιμένος προς το κέντρο της πόλης, εμπνευσμένη από τον μύθο του «Μίτου της Αριάδνης»
• Η υλοποίηση του «project See...Feel...Smell & Get to know the Cretan Nature»: Φύτευση φυτών και βοτάνων της Κρήτης, κατά μήκος της ασφαλούς διαδρομής που οδηγεί τους επισκέπτες κρουαζιέρας από τον επιβατικό σταθμό στην πύλη του λιμένος, μαζί με ενημερωτικές πινακίδες για την χρήση του στην κρητική κουζίνα μαζί με συνταγές μαγειρικής (σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου και την Ένωση Αρχιμαγείρων Κρήτης)
• Η υλοποίηση του project «mobile story telling»: Χρήση οχημάτων όρθιας οδήγησης (segway) για την προφορική πληροφόρηση των επιβατών κατά την διαδρομή επί της παραλιακής λεωφόρου με σκοπό να τους πούμε παράλληλα τις μικρές ιστορίες της πόλης μας...
• Η υλοποίηση του project «Διαδρομών κρασιού»: Τοποθέτηση πινακίδων στους χώρους άφιξης των επιβατών με σκοπό την ενημέρωση τους για το προϊόν του κρασιού και την δυνατότητα τους να επισκεφτούν ελεύθερα οινοποιεία του Ν. Ηρακλείου.

Αυτός ο συνδυασμός δράσεων και μεθόδων επικοινωνίας αποδείχτηκε ο καλύτερος για την ανάδειξη των σημερινών δυνατοτήτων της χώρας και ειδικά της Κρήτης και την προώθηση των σημερινών προϊόντων της, ιδιαίτερα αυτών του αγροτικού και του μεταποιητικού τομέα. Με βάση έρευνα που διεξήγαγε ο ΟΛΗ το καλοκαίρι του 2013, περίπου το 55% των επισκεπτών κρουαζιέρας δήλωσε ότι θα επιθυμούσε να δοκιμάσει την κρητική κουζίνα, ακόμα και εντός των κρουαζιερόπλοιων, ενώ το 75% βλέπει θετικά την επιστροφή του στο Ηράκλειο στα πλαίσια του συμβατικού τουρισμού.

Με αυτό τον τρόπο μπορούμε αξιοποιήσουμε τους επισκέπτες κρουαζιέρας, αλλά και το σύνολο των διερχόμενων από την χερσαία ζώνη του λιμένος ως διαφημιστές των προϊόντων μας... αλλά και της εμπειρίας τους στην Κρήτη, διαβλέποντας ότι οι ίδιοι, αλλά και «οι γνωστοί τους» αποτελούν εκ νέου και εν δυνάμει επισκέπτες.

Για να δώσουμε νέα ώθηση, σε αυτή την στρατηγική αξιοποίησης των επισκεπτών ως διαφημιστών του τουριστικού μας προϊόντος, αξιοποιήσαμε την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από τα διασυνοριακά προγράμματα συνεργασίας. Έτσι προχωρήσαμε στην υλοποίηση του έργου «ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ» που ανάμεσα στα άλλα χρησιμοποιεί διαδικασίες διαδραστικής πληροφόρησης για την προώθηση του τουριστικού προϊόντος, αλλά και διευκολύνει την «on real time» διάδοση της εμπειρίας του κάθε επισκέπτη. Αυτή η δράση όπως και αρκετές, σε αυτή την κατεύθυνση της σύνδεσης της τεχνολογίας με τον τουρισμό, υλοποιείται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (Ι.Π.-Ι.Τ.Ε.)

Σήμερα, μέσα από αυτό το πλέγμα ιδεών, πρωτοβουλιών, συνεργασιών, δράσεων και εφαρμοσμένων πρακτικών έχουμε πετύχει το λιμάνι του Ηρακλείου να επισκέπτονται περισσότεροι από 270.000 επιβάτες κρουαζιέρας τον χρόνο, με περίπου 180 αφίξεις πλοίων που ανήκουν σε περισσότερες από 20 εταιρείες κρουαζιέρας παγκόσμιας εμβέλειας.
Ευρωπαϊκά προγράμματα: εργαλείο στήριξης του αναπτυξιακού μας σχεδιασμού

Όπως αναφέρθηκε αμέσως παραπάνω, η απερχόμενη διοίκηση του ΟΛΗ επένδυσε πολλά στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων-χρηματοδοτήσεων που αποτελούν μια σημαντική διέξοδο χρηματοδότησης για την σύνταξη μελετών και την απόκτηση εξοπλισμού, των δυναμικών δημόσιων φορέων που διαθέτουν όραμα και σχέδιο, σε μια περίοδο δημοσιονομικής κρίσης. Έτσι ο Ο.Λ.Η. από το 2012 μέχρι σήμερα έχει προχωρήσει στην συμβασιοποίηση και υλοποίηση έξι (6) συγχρηματοδοτούμενων έργων συνολικού ύψους € 2,9 εκ. Τα έργα αυτά συμβάλουν σημαντικά στον εκσυγχρονισμό του Ο.Λ.Η. και την απόκτηση τεχνογνωσίας, ενώ επίσης σε βάθος χρόνου μπορούν να αποδώσουν σημαντικά έσοδα.

Τα έργα αυτά είναι:

• Η πράξη «Mediterranean Decision Support System for Marine Safety, MEDESS-4MS», τελικής δαπάνης €283.278,00 με συγχρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας «Μεσογειακός Χώρος/MED 2007-2013» κατά 75% και από εθνικούς πόρους κατά 25%.
• Η πράξη «Ασφαλές Διασυνοριακό Λιμενικό Σύστημα, SAFEPORT», στο πλαίσιο του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας «Ελλάδα – Κύπρος 2007 – 2013», τελικής δαπάνης €439.500,00 η οποία στόχευε στην βελτίωση της προσπελασιμότητας των περιοχών ευθύνης του Λιμένα, καθώς και στην προώθηση της τοπικής ανάπτυξης μέσα από την υιοθέτηση των αρχών ασφάλειας (security/safety) στις λιμενικές υποδομές, οι οποίες αποτελούν βασικές παραμέτρους για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας.
• Η πράξη «Mediterranean Environmental Review Monitoring for port Authorities through Integrated Development, MERMAID» στο πλαίσιο του προγράμματος του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας «Μεσογειακός Χώρος/MED 2007-2013», τελικής δαπάνης €48.000,00 με χρηματοδότηση κατά 80% από Ευρωπαϊκούς και κατά 20% από εθνικούς πόρους. Επικεφαλής της πράξης ήταν η Διεύθυνση Λιμένων της Γαλλικής Ριβιέρας (CCI) και εταίροι φορείς από Ελλάδα, Γαλλία (Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Νίκαιας, Πόλος Καινοτομίας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης της Τουλόν), Ιταλία (Λιμάνι της Ανκόνα) και Ισπανία (FEPORTS).
• Η πράξη με τίτλο «Risk Assessment Analysis on Offshore Platforms in South-East Mediterranean, RAOP-MED», τελικής δαπάνης €40.000,00 το οποίο είναι ενταγμένο στο Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Μεσογειακής Λεκάνης, ENPI CBC MED και χρηματοδοτείται κατά 89,77% από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από Εθνικούς Πόρους για τις επιμέρους δράσεις που έχει αναλάβει να υλοποιήσει ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου.
• Η πράξη «Ενοποιημένη Πλατφόρμα Συστημάτων Ασφαλείας, Πληροφόρησης και Προσβασιμότητας για Έξυπνες και Συνδυασμένες Θαλάσσιες Μεταφορές, ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ», τελικής δαπάνης €250.000,00 στο πλαίσιο των Στρατηγικών Έργων του Προγράμματος «Εδαφικής Συνεργασίας ΕΛΛΑΔΑ – ΚΥΠΡΟΣ 2007–2013». Η συγκεκριμένη πράξη επιχειρεί να βάλει τις βάσεις, για την δημιουργία του πρώτου διασυνοριακού πρότυπου Συνδυασμένων Εμπορευματικών Μεταφορών, για τις θαλάσσιες μεταφορές και τις αλυσίδες τροφοδότησης και διακίνησης μέσω λιμένων (μη διαθέσιμο προς το παρόν ούτε σε εθνικό επίπεδο), το οποίο θα προσαρμόζεται στις κύριες ανάγκες των χρηστών και διαχειριστών των λιμανιών, αλλά και των υπηρεσιών που έχουν ευθύνη στην ασφαλή διακίνηση φορτίων από και προς λιμάνια μέσω εσωτερικού οδικού δικτύου.
• Η πράξη «Εγκατάσταση & λειτουργία ολοκληρωμένου συστήματος ασφαλείας των υπόχρεων λιμενικών εγκαταστάσεων του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου Α.Ε. σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κώδικα ISPS», με χρηματοδότηση 100% από το «Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013, ΕΣΠΑ» με συνολική δαπάνη € 1,859 εκ.

Οικονομική αποτελεσματικότητα

Παρά τις δυσκολίες που διαμόρφωσε η οικονομική κρίση ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου κατόρθωσε να ανταπεξέλθει στο νέο περιβάλλον και να διατηρήσει την οικονομική του ευρωστία. Παρά την μείωση της εμπορευματικής κίνησης ο Οργανισμός κατάφερε να επιτύχει αξιόλογα οικονομικά αποτελέσματα.
Ενδεικτικά παρατίθενται ορισμένα οικονομικά προηγούμενων ετών: για το οικονομικό έτος 2013, ο κύκλος εργασιών ανήλθε στα € 6.186.334,00, ενώ για το 2014 στα € 6.206.000,00, έναντι των € 5.777.896,00 το 2012. Σημαντική ήταν και η συμβολή του ΟΛΗ στα έσοδα του μοναδικού μετόχου του Οργανισμού, αφού το μέρισμα ανήλθε στο ύψος των € 554.169,70 για το 2013 και στα € 361.760,00 για το 2014, έναντι των € 280.996,32 για το 2012. Τέλος, τα κέρδη προ φόρων, τόκων και καθαρών αποσβέσεων ανήλθαν στα € 2.687.670,00 το 2013 και στα 1.800.000,00 το 2014, έναντι € 1.318.768,00 το 2012, ενώ τα καθαρά αποτελέσματα μετά από φόρους ανήλθαν σε € 1.666.676,00 για το 2013 και στα € 1.088.000,00 για το 2014, έναντι των € 845.102,00 για το 2012.
Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι το καθαρό κέρδος για τον Ο.Λ.Η. θα ανέλθει στο 17,5%. Από τον κύκλο εργασιών του 2014 το 80,40% προέρχεται από το εμπορικό λιμάνι, περίπου το 15,00% από την τουριστική δραστηριότητα και το υπόλοιπο περίπου 5% από άλλες δραστηριότητες (μαρίνα, παραχωρήσεις απλού δικαιώματος χρήσης χώρων της χερσαίας ζώνης, κ.λπ.). Στα ανωτέρω δεν περιλαμβάνονται τα ανταποδοτικά τέλη ελλιμενισμού (ακτοπλοΐας, κ.λπ.)

Εμπορευματικό λιμάνι: «πύλη» της χώρας με μεγάλες δυνατότητες

Το εμπορικό λιμάνι του Ηρακλείου αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια μια σειρά προκλήσεων, ιδιαίτερα μετά την σημαντική μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας στο νησί. Για να μπορέσει να αποκτήσει σημαντικό ρόλο στις εμπορευματικές μεταφορές πρέπει να ανταποκριθεί στην πρόκληση της διεθνοποίησης του. Κάτι το οποίο απαιτεί τόσο σημαντικές υποδομές και ενίσχυση σε εξειδικευμένο προσωπικό όσο και ευελιξία στην συνεργασία του με ιδιώτες παρόχους σειράς λιμενικών υπηρεσιών

Η απερχόμενη διοίκηση προσπάθησε πολλές φορές να καταστήσει το λιμάνι του Ηρακλείου κομμάτι των θαλάσσιων εμπορικών διαδρομών, χωρίς όμως αυτό να καταστεί δυνατό λόγω έλλειψης σημαντικού εξαγωγικού /εισαγωγικού ενδιαφέροντος στο νησί. Στην προσπάθεια μας αυτή συνεργαστήκαμε πολλαπλά με εκπροσώπους της τοπικής παραγωγικής βάσης και ιδιαίτερα με το Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου και ναυτιλιακούς φορείς.

Σημαντικές προσπάθειες έγιναν για την ανάπτυξη τακτικής εμπορικής γραμμής που θα συνδέει το λιμάνι του Ηρακλείου με την Κύπρο και το Ισραήλ. Ενώ παρόμοιες κινήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη με σκοπό την συνεργασία με την Κυβέρνηση της Αιγύπτου και συγκεκριμένα με το λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

Είναι προφανές ότι η προοπτική βελτίωσης των υποδομών και του εξοπλισμού διαχείρισης φορτίων του λιμένος είναι κρίσιμος παράγοντας για την ενδυνάμωση αυτών των προσπαθειών. Ιδιαίτερα, σε ότι αφορά τον εξοπλισμό διαχείρισης φορτίων ο ΟΛΗ έχει υλοποιήσει, τα τελευταία δύο χρόνια, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα συντήρησης ύψους 600 χιλιάδων ευρώ, το οποίο συνεχίζεται. Δυστυχώς, ο διαθέσιμος εξοπλισμός είναι ηλικίας 20-40 ετών και μεγάλο τμήμα του βρίσκεται στο απώτερο όριο της λειτουργίας του. Άμεσα, και ανάλογα με την εξέλιξη των μεγάλων αναπτυξιακών έργων του λιμένος, η διοίκηση του Ο.Λ.Η. προγραμματίζει την προμήθεια νέου εξοπλισμού, τουλάχιστον για το τμήμα εκείνο που δεν θα αντικατασταθεί στα πλαίσια ολοκλήρωσης της νέας προβλήτας (π.χ. γερανοί στοιβασίας, κλαρκ, κ.λπ.).

Λιμάνι και τοπική κοινωνία

Φυσικά, ο Ο.Λ.Η. δεν λειτουργεί αποκομμένος από το θεσμικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον της πόλης & του Νομού Ηρακλείου. Σημαντικό τμήμα των πρωτοβουλιών και των δράσεων του, από την συμμετοχή στις εκθέσεις κρουαζιέρας, μέχρι και την βιωματική εμπειρία των επισκεπτών, και από την προώθηση των κρητικών προϊόντων μέχρι την αξιοποίηση καινοτόμων τεχνολογικών εφαρμογών, στηρίχτηκε στην συνεργασία των φορέων του Νομού.

Η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Ηρακλείου, το Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου, ο Εμπορικός Σύλλογος Ηρακλείου, το Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, η Ένωση Ξενοδόχων, οι ναυτιλιακοί πράκτορες, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ηρακλείου, η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, η Ένωση Αρχιμαγείρων Κρήτης, και πολλοί άλλοι φορείς συμμετείχαν ενεργά στις προσπάθειες μας και συνέβαλαν με τις ιδέες, την παρουσία τους και την ενημέρωση των μελών τους σε κοινές δράσεις.

Παράλληλα, το επιβατικό τμήμα του λιμένος παρέχει σημαντικά οφέλη στην τοπική οικονομία και τον Οργανισμό (ανταποδοτικά τέλη), αφού μέσο αυτού διακινείται σχεδόν το σύνολο της τοπικής παραγωγής, με περισσότερα από 250 φορτηγά ημερησίως. Ο Ο.Λ.Η. βρίσκεται σε αγαστή συνεργασία με όλες τις ακτοπλοϊκές εταιρείες και αναβαθμίζει διαρκώς τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους επιβάτες (πλήρης λειτουργία του επιβατικού σταθμού, λειτουργία καταστημάτων, οργανωμένοι χώροι στάθμευσης μικρής και μεγάλης διάρκειας, κ.λπ.), αλλά και για την ασφαλή ναυσιπλοΐα (προσθήκη παραβλημάτων νέου τύπου, κ.λπ.)

Αναπτυξιακή προοπτική μέσα την κρίση

Όπως περιέγραψα στην αρχή του λιμάνι του Ηρακλείου έχει τριπλό ρόλο. Έτσι η αναπτυξιακή του προοπτική, ιδιαίτερα στην «μετά την κρίση» εποχή θα πρέπει να σχεδιαστεί στην βάση της αξιοποίησης όλων των δυνατοτήτων του. Σε αυτό βοηθάει ιδιαίτερα το γεγονός ότι το λιμάνι του Ηρακλείου έχει ενταχθεί στο δίκτυο-πυρήνα των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (TEN-T Core Network), από το 2013, μετά από εντατική συνεργασία του Ο.Λ.Η. με τους Έλληνες ευρωβουλευτές της Κρήτης και την αρμόδια διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η προοπτική ανάπτυξης του λιμένος Ηρακλείου οφείλει να στηριχτεί σε αναβάθμιση των υποδομών, αλλά και σε στρατηγικές συνεργασίες. Στο τομέα των υποδομών η άμεση προτεραιότητα είναι η δημοπράτηση του έργου της Ολοκλήρωσης της Προβλήτας V (πρώην VI) Λιμένα Ηρακλείου. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 35,5 εκ. € πλέον ΦΠΑ, για τον οποίο αναζητείται χρηματοδότηση.

Η συγκεκριμένη προβλήτα προβλέπεται να λειτουργήσει ως Ελεύθερη Ζώνη, χώρος διακίνησης χύδην φορτίων & λειτουργίας σύγχρονων αποθηκευτικών χώρων, κλπ. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί όλες οι απαραίτητες μελέτες (προμελέτη και οριστικά κατασκευαστικά σχέδια, τοπογραφική-βυθομετρική αποτύπωση της περιοχής, γεωτεχνική έρευνα, Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων-έχουν εκδοθεί οι Περιβαλλοντικοί Όροι, κ.λπ.) με χρηματοδότηση του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών, και Δικτύων, Γενική Γραμματεία Δημόσιων Έργων, Γενική Διεύθυνση Λιμενικών Έργων & Έργων Αεροδρομίων (τ.δ4), Τμήμα Προγράμματος και Μελετών Λιμενικών Έργων (δ4γ) (έργο: 2006ΣΜ07030001 της ΣΑΜ070/3).

Όπως είναι σαφές αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα της διοίκησης η εξεύρεση πόρων για την εκτέλεση ανωτέρω έργου το οποίο βρίσκεται σε απόλυτη εναρμόνιση με το στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης (master plan) του λιμένος. Το συγκεκριμένο αναπτυξιακό σχέδιο αποσκοπεί στον γεωγραφικό και λειτουργικό διαχωρισμό των επιμέρους δραστηριοτήτων (εμπορικό, κρουαζιέρα, ακτοπλοΐα, μαρίνα-αναψυχή) του λιμένος, ώστε να βελτιωθεί η εξειδίκευση και η ποιότητα των υπηρεσιών, αλλά και η ασφάλεια των χρηστών του λιμένος.

Παράλληλα, θεωρούμε επιτακτική την εξεύρεση πόρων (περίπου 1,5 εκ. €) για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων πληροφορικής του Ο.Λ.Η. (Deployment of Management and Information System plus electronic services for shipping, including "single-window" and other communications systems relevant customs information) και την εναρμόνιση των διαδικασιών του με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές οδηγίες (EU Directive 40/2010).

Τα παραπάνω έργα θα δώσουν την δυνατότητα στο λιμάνι του Ηρακλείου, που βρίσκεται υπό τον ουσιαστικό έλεγχο του Ελληνικού Κράτους (δια του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ.), να παίξει ένα κομβικό ρόλο στην διακίνηση εμπορευμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, αναπτύσσοντας ανταγωνιστική δραστηριότητα στην περιοχή. Η περαιτέρω ανάπτυξη του εμπορικού τμήματος του λιμένος είναι ιδιαίτερα κρίσιμη αν αναλογιστούμε ότι το 75-80% του συνολικού κύκλου εργασιών του Ο.Λ.Η. προέρχεται από την συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Σημαντικό στοιχείο για την επιτυχή ολοκλήρωση του αναπτυξιακού σχεδιασμού του λιμένος, αλλά και για την ασφαλή και ολοκληρωμένη ικανοποίηση των σημερινών λειτουργικών επιχειρησιακών αναγκών, αποτελεί η ενίσχυση του Οργανισμού με το απαραίτητο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό. Ο Ο.Λ.Η. Α.Ε. αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα έλλειψης προσωπικού, τόσο στο εμπορικό τμήμα του λιμένος όσο και στην τεχνική και οικονομική υπηρεσία, γεγονός που δυσκολεύει την επιτάχυνση των σχεδιασμών του, αλλά και την καθημερινή λειτουργία του λιμένος, δυσκολεύοντας την ανταγωνιστική του παρουσία σε διεθνές επίπεδο.

Η έναρξη κατασκευής της προβλήτας V θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την αξιοποίηση της προβλήτας III, ως προβλήτα αποκλειστικής εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων, ακόμα και άνω των 340μ. και με κατασκευή σύγχρονου επιβατικού σταθμού, σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης. Η συγκεκριμένη προβλήτα, σήμερα, αποτελεί χώρο διακίνησης εμπορευμάτων (παλέτες, χύδην φορτία, κ.λπ.)

Η λειτουργία της προβλήτας κρουαζιέρας σε συνδυασμό με την πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων στο τμήμα Α (τμήμα αναψυχής του λιμένος: λειτουργία οργανωμένης μαρίνας ιδιωτικών σκαφών, επιβατικός σταθμός ακτοπλοΐας, κ.λπ.), του λιμένος, σύμφωνα με το προγραμματικό σχέδιο ανάπτυξης αποτελεί σημαντικό πεδίο στρατηγικής συνεργασίας με επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα.

Ήδη για το κομμάτι της κρουαζιέρας υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον από εταιρείες του κλάδου, οι οποίες εγγυώνται την πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων με πλήρη βιωσιμότητα, αφού προτίθενται να διασφαλίσουν τον τριπλασιασμό των επισκεπτών κρουαζιέρας μέσα σε μια πενταετία. Ενώ για την λειτουργία οργανωμένης μαρίνας θεωρείται σίγουρο ότι υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις θα ήταν εφικτή η σύναψη σύμβασης παραχώρησης με ιδιώτη επενδυτή-διαχειριστή σε στρατηγική σχέση συνεργασίας με τον Ο.Λ.Η. Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν μια επένδυση ύψους 30-50 εκ. €, ανάλογα με το στρατηγικό πλαίσιο και την διάρκεια αυτής της συνεργασίας και τις σχετικές αναγκαίες αναθεωρήσεις του προγραμματικού σχεδίου ανάπτυξης του λιμένος (master plan).

Καινοτομία & περιβαλλοντική εγρήγορση

Ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου, όπως και κάθε επιχείρηση της δικής του εμβέλειας επιβάλλεται να προωθεί την καινοτομία και την βιώσιμη ανάπτυξη. Η απερχόμενη διοίκηση έδειξε ιδιαίτερη ευαισθησία στην παραπάνω κατεύθυνση. Έτσι, μεγάλο τμήμα των συγχρηματοδοτούμενων έργων στα οποία συμμετείχε είχαν σαν στόχο την παρακολούθηση, προστασία και διατήρηση των θαλάσσιων υδάτων, αλλά και την μελέτη των πιθανών κινδύνων που αντιμετωπίζει το περιβάλλον σε παράκτιες περιοχές με σημαντική τουριστική ανάπτυξη ή με προοπτική ανάπτυξης θαλάσσιων εξορυκτικών εγκαταστάσεων.

Λίγο πριν ολοκληρωθεί η θητεία μας προωθήσαμε ακόμα δύο σημαντικά και καινοτόμα έργα στον τομέα της μείωσης της συμμετοχής της λιμενικής & ναυτιλιακής βιομηχανίας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Συγκεκριμένα, διαμέσου του προγράμματος "Connecting Europe Facility-CEF" αποδεχτήκαμε την συμμετοχή μας στο έργο «Poseidon MED II» (2014-EU-TM-0673-S) σε συνεργασία με τον ΔΕΣΦΑ, τα λιμάνια στον λιμένα του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, της Ηγουμενίτσας, της Λεμεσού και λιμένες σε Ιταλία, Κροατία και Σλοβενία. Οι δράσεις που θα αναπτύξει ο ΟΛΗ, στο πλαίσιο του έργου θα χρηματοδοτηθούν κατά 50% από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το συνολικό budget που αντιστοιχεί στον ΟΛΗ είναι 380.000 Ευρώ (το 50% του οποίου θα χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε.).

Επίσης, εδώ και μερικούς μήνες, με την εταιρεία SINN Power GmbH, Germany ξεκινήσαμε συνεργασία προκειμένου να μελετηθεί η αξιοποίηση της κυματικής δυναμικής για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στην βάση συγκεκριμένης πειραματικής πατέντας της εταιρείας. Συγκεκριμένα, η εταιρεία θα εγκαταστήσει μονάδα κυματικής ενέργειας στο ανατολικό άκρο του λιμενοβραχίονα του λιμένος Ηρακλείου για χρονικό διάστημα 13 μηνών. Η μονάδα κυματικής ενέργειας θα αποτελείται από 10 τμήματα μετατροπής της κινητικής ενέργειας των κυμάτων σε ηλεκτρική ενέργεια με σκοπό να μελετηθεί η απόδοση της συγκεκριμένης τεχνολογικής λύση στην ανοιχτή θάλασσα.

Το συγκεκριμένο έργο, με την συνεργασία των δύο εταίρων που το υλοποιούν και τριών ακόμα φορέων από τον ερευνητικό και επιχειρηματικό χώρο προτάθηκε για χρηματοδότηση από το πρόγραμμα "Horizon 2020 Fast Track to Innovation (FTI)". Στην πρόταση συνολικού προϋπολογισμού €1.750.000,00 μετέχουν η SINN Power GmbH (Germany), ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου Α.Ε. (Ελλάδα), ο Τομέας Συστημάτων Ανανεώσιμης Ενέργειας του Πολυτεχνείου του Μονάχου (Γερμανία), το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών & Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας (Ιταλία) και η Expandi Systems Spain S.L. (Ισπανία). Το συνολικό πόσο που διεκδικεί ο Οργανισμός να καλυφθεί από το πρόγραμμα ανέρχεται στις €175.000,00 σε σύνολο δαπάνης €250.000,00.

Σκοπός της πρότασης είναι να δημιουργηθεί ένα «προϊόν» που θα παράγει ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια από τα θαλάσσια κύματα και ταυτόχρονα θα προστατεύει τις παράκτιες υποδομές από αυτά. Αν, τελικά, η πρόταση εγκριθεί τα οφέλη για τον Οργανισμό Λιμένος θα είναι ιδιαίτερα μεγάλα, με σημαντικότερο όλων την κάλυψη μέρους των αναγκών του λιμένος σε ηλεκτρική ενέργεια με φτηνό και «πράσινο» τρόπο.

Όλα τα παραπάνω εντάσσονται στην προσπάθεια της διοίκησης του Οργανισμού να προωθήσει την ανάπτυξη της «πράσινων τεχνολογιών» και της καινοτομίας.

Επίλογος

Η απερχόμενη διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου Α.Ε. πέτυχε, με όραμα, αποφασιστικότητα, σχέδιο και τόλμη, να πρωτοπορήσει και να καινοτομήσει στην παροχή λιμενικών υπηρεσιών για επιβάτες εσωτερικού και εξωτερικού, στην αναβάθμιση της εμπειρίας των επισκεπτών κρουαζιέρας, αξιοποιώντας νέα εργαλεία («Έξυπνη Εξειδίκευση»), και στην ανάδειξη των ευρωπαϊκών προγραμμάτων σε σημαντικό άξονα της αναπτυξιακής της στρατηγικής.

Η δυναμική παρουσία του Ο.Λ.Η σε όλα τα επίπεδα της λιμενικής και τουριστικής βιομηχανίας, αλλά και οι καινοτομία που εισήγαγε σε όλους τους τομείς δραστηριότητας ενός λιμένος, από την διαχείριση του περιβάλλοντος (υγρών/στερεών καταλοίπων, παρακολούθησης ποιότητας νερού, κλπ) μέχρι τις υπηρεσίες ασφαλείας (κατά κώδικα ISPS και εκτός λιμένος) και από την διαχείρισης/συντήρηση του διαθέσιμου εξοπλισμού μέχρι την μελέτη παραγωγής ενέργειας από τον θαλάσσιο κυματισμό, έχει αποσπάει σημαντικά εθνικά και διεθνή βραβεία* από διάφορους φορείς, επιστημονικές ενώσεις & περιοδικά του κλάδου.
Πεποίθηση μου είναι ότι η πενταετία που πέρασε ήταν μια «πενταετία-σταθμός» για το λιμάνι του Ηρακλείου που ανέβασε πολύ ψηλά τον πήχη για τα δεδομένα μιας δημόσιας επιχείρησης της ελληνικής περιφέρειας. Παρά τις δύσκολες συνθήκες, λόγω οικονομικής κρίσης, καταφέραμε να δημιουργούμε προστιθέμενη αξία για την χώρα μας όντας, μεν, δημόσιος φορέας, με μοναδικό μέτοχο το ΤΑΙΠΕΔ (παλιότερα το ΥΠ.ΟΙ.), αξιοποιώντας, όλες τις αρχές και τα εργαλεία του management μιας Α.Ε.

Δυστυχώς, στην προσπάθεια μας αυτοί δεν έλειψαν και αυτοί που δημιούργησαν εμπόδια ή αυτοί που έθεσαν τα ιδιωτικά τους «κεκτημένα» και μικροσυμφέροντα, πάνω από τον Οργανισμό και τις ανάγκες του λιμανιού και της τοπικής κοινωνίας του Ηρακλείου. Προσωπικά αντιστάθηκα σε όλες αυτές τις λογικές θέτοντας πολύ υψηλότερους στόχους από την διαχείριση και την ικανοποίηση των μικροσυμφερόντων όσων έβλεπαν το λιμάνι ως την «αγελάδα» που συνήθισαν να αρμέγουν ή ως δημόσιο χώρο που μπορούν ανεμπόδιστα & χωρίς κόστος να εκμεταλλεύονται. Φυσικά, ανάμεσα στα άλλα δεν επέτρεψα να με επηρεάσουν και οι πιέσεις για επιμέρους εκδουλεύσεις (κοινώς ρουσφέτια) για λογαριασμό μικρών ή μεγάλων τοπικών «παραγόντων».

Κλείνοντας, θέλω να ευχαριστήσω το προσωπικό του Ο.Λ.Η. που στάθηκε αρωγός σε όλες τις προσπάθειες της Διοίκησης. Χωρίς την βοήθεια των εργαζομένων του Οργανισμού, που διαρκώς μειώνονταν, δεν θα ήταν δυνατό να υλοποιηθεί το όραμα μου σε τέτοιο σημαντικό βαθμό. Επίσης, να ευχαριστήσω ολόκληρη την λιμενική κοινότητα (Κ.Λ.Η., τελωνείο Ηρακλείου, ναυτιλιακές εταιρείες, ναυτιλιακούς πράκτορες, κ.λπ.) και όλους τους συνεργάτες, πελάτες, προμηθευτές, κ.λπ. του λιμένος με τους οποίους είχαμε μια εξαιρετική συνεργασία, στα πλαίσια της νομιμότητας, των θεσμικών δυνατοτήτων του καθενός και της αμοιβαίας κατανόησης.

Φυσικά, ευχαριστώ και τους φορείς της πόλης (Περιφέρεια Κρήτης, Δήμο Ηρακλείου, Κ.Λ.Η., Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, κ.λπ.) και της επιχειρηματικής κοινότητας (Ε.Β.Ε.Η., Ε.Σ.Η., Ένωση Τουριστικών Πρακτόρων, κλπ) για την

περίφημη συνεργασία που είχαμε όλα αυτά τα χρόνια και την σημαντική αρωγή τους στην προσπάθεια του Ο.Λ.Η. για αναβάθμιση του προορισμού «Ηράκλειο».
Όλοι οι παραπάνω συνεργάτες (εντός και εκτός ΟΛΗ), οι απόψεις τους για το λιμάνι και τα αποτελέσματα που μαζί φέραμε είναι ο πιο αδιάψευστος μάρτυρας για το τι πραγματικά έγινε στο λιμάνι του Ηρακλείου τα τελευταία χρόνια. Αυτό που έγινε είναι τόσο σημαντικό και διαφορετικό που καμία «πένα», όσο βρώμικη και «μανιασμένη» και αν είναι, δεν μπορεί να λερώσει...

*ΒΡΑΒΕΙΑ